Ị́mịnị Teeki Mịẹwẹrị Laa Inyenrintimi Bẹseri Bẹseri Laa Mịnị A O?

1. Tetuu kị duonị biin kịmịama kịmị laa inyenrintimi bẹseri bẹseri laagha fa bara iroromịnị a o?

BIIN kịmịama angọ kụrọ bá inyenrintimi alaa dọụmịnị duonị ebi fịyaị fị bá ifiebọsẹ exercise mịẹmịnị. Anịa bịsẹ bara k’emi kpọ, bịsẹ yebo baratụa á pịrịwẹrị inyenrintimi bẹseri bẹseri laagha fa bara ámịnị mọ nimi wẹrịemi. Kịmị owadaba biin bụụdọọnyeama, anịduonị kịmị inyenrintimi bẹseri bẹseri laa a paagha bara kị kịmịotu mọ tọn wẹrịemi. Anịa, wo John 3:16 má 5:24 mọ didaba Jesus kịmịawọụ inyenrintimi “bẹseri bẹseri” laa a paaemi bara gbaamị.

2. Bẹseri bẹsẹri ụndụ gbelemọ yọbị John tịbịyọ 6 teeki gbaa ma o? (John 6:​39, 40)

² Kẹnị erein, Jesus tamamaa bara bread mọ indi mọ kọn kịmịama ogiziama gbalịmị.a Yemị kịmị angọ bọụmọmị, anịa Jesus barịị erein ma gbaa akị wó a tuuduo Capernaum a mú biin kịmị ikpudu pịrị egberi kị kịmị angọ bọụmọ dẹịn-emi, ómịnị fịịdẹ otubo waịmụ tịịn serii bomịnị má ámịnị inyenrintimi bẹseri bẹseri laamịnị bara gbaa á pịrịmị. (John 6:​39, 40 Goo.) Bịsẹyọ gbelemọ yọbị, wẹri iné ikieotubo bá iné tarị wẹrị fịịdẹ otubo kẹrị iroro dii a. Jesus gbaa egberimị didaba biin fịịdẹ otuama waị serii bomịnị bá ị́ mọ iné tarị wẹrịemi otubo mọ inyenrintimi bẹseri bẹseri laa a paaemi. Anịa, John chapter 6 mị Jesus barịị gbaa egberimị kịmịotu asuotuu nimimụ yọbị kụrọmị. Wo wẹrị ebibara egberi ditụa.

3. John 6:51 Jesus, wó angọ gbelemọ yọbị teeki gbaa ma o?

³ Capernaum bọọ Jesus gbalị biin kịmịbo, Jesus akị á pịrị fị bread mọ bá Jehovah akị ánị okosu-daụ otubo pịrị fị manna mọ kẹnịsụọemi bara ẹrịmị. Gbẹsịmị, Bible manna kọn “agọnọ duobo bread” kị tịịnmị. (Ps. 105:40; John 6:31) Jesus kịmịbo manna gbelemọ yọbị nimi wẹrịemi egberi ka kị á tolumọmị. Manna kọkọ Ọkpọnanaowei bara kị duobo tamamaa fịyaị, anịa bịsẹ bara kị gbaa kpọ, manna fị otubo kpọ mokpo fịịmị. (John 6:49) Jesus wó angọbị akị “gesii agọnọ duobo bread,” “Ọkpọnanaowei bread,” má “ụndụ pịrịmịnị bread” kị tịịnmị. (John 6:​32, 33, 35) Jesus wó angọ mọ manna mọ bẹbẹ paaemi bara mịẹgaan paamọmị. Ụ gbaamị: “Ịmịnị kị agọnọ duo bo inyenrinmịnị breadmị. Bei bread fịdẹ kịmịsẹ inyenrintimi bẹseri bẹseri kị laamịnị” (John 6:51 goo.) Tetuu kị duonị Jesus angọnọ duo bo“bread bị” akị angọ tịịn bá ómịnị dụba akị Ọkpọnanaowei mịẹpaamọ ánị okosu-daụ otubo pịrị manna kpọ dẹịn-emi bara gbaa ma o? Jew otubo yebị naa ifiebị pei a sei bara kị paa á pịrịmị. Jesus zịnị angọ duosụọ egberi gbaamị: “bịsẹ bread bị, anị ine angọ mẹnị bị.” Teeki Jesus mọ gbaamịnị a? Wosẹ Jesus gbaa yemị a sụọtuunimi agbẹị-emi. Parụbịbịmị wo angọ mọ bá wo tarị wẹrịemi otubo mọ laa inyenrintimi bẹsẹrị bẹseri laa a paaemi bara kị mịẹgaan wẹrịemi. Wo wẹrị Jesus gbaa yebị ditụa.

INYENRINMỊNỊ BREAD MỌ WÓ ANGỌMẸNỊ MỌ

4. Tetuu kị duonị Jesus gbaa egberimị pei a sei bara paa zụa kịmịama pịrị ma o?

⁴ Jesus “akpọ bọọ emi otubo ụndụ nanamụ yọ kị duonị” wó angọmẹnị dịẹpaamọ dọụmịnị bara gbaa ifiebị, egberimị pei a sei zụa kịmịama pịrịmị. Jesus kọkọ wó angọmẹnị ka kị á pịrị fị wẹrị ámịnị bo kịmị fịmịnị kịmịama ka paamụ bara kị ámọ irorotimi ma o? (John 6:52) Jesus ba zịnị tamamaa ye gbaamị: “Ámịnị kịmịtọbọụ yaị angọmẹnị fị, bá wó asịịn bougha ifiesẹ, ámịnị ụndụ nanagha fa.”—John 6:53.

5. Tetuu kị duonị Jesus kịmịama wó izọnbaị asịịn kị bou gbaagha bara wo mọ nimi ma o?

⁵ Noah ereinbo, Ọkpọnanaowei kịmịawọụ asịịn fịkụmọ bara gbaamị. (Gen. 9:​3, 4) Jehovah asịịn fịkụmọ oloko tụa Isreal otubo kpọ pịrịmị. Asịịn fịdẹ kịmịsẹ “baamịnị bara gbaamị.” (Lev. 7:​27, ftn.) Jehovah Moses duo tụa olokobo Jesus mọ didụbamọ wẹrịemi. (Matt. 5:​17-19) Anịduonị ómịnị Jew otubo wó izọnbaị angọmẹnị fị bá wó asịịn bou bara gbaagha fa. Jesus bịsẹ egberi gbaa ifiebị, ámịnị mịẹtimi “fagha fagha ụndụ” nanamụ bara ka kị á tolumọmị.—John 6:54.

6. Omịnị tebara ka kị Jesus kịmịotu wó angọmẹnị fị bá wó asịịn bou egberima sụọtuu nimi wẹrịemi a o?

⁶ Jesus teeki gbaamịnị a? Gbẹsịmị, Jesus tọnmọdịaye ka kị á mọ mọ́ ẹrẹmị. Ómịnị bịsẹ bara ka kị Samaritan erema mọ ẹrẹmị: “Ine dịẹpaamọmịnị beni boudẹ kịmịsẹ ba benebene beni bou dịsẹgha fa, Anịa ine dịẹpaamọmịnị benibị fagha fagha ụndụ pịrịmịnị beni bara kị paa akị boumịnị ụbọ pịrịmịnị.” (John 4:​7, 14)b Samaritan erema bịsẹ ogugu bọọ emi beni boudaba fagha fagha ụndụ nanamụ bara Jesus mọ gbaagha. Bịsẹ kpekẹnị bara kị, Capernaum bọọ ụ peitimi biin kịmịbo kpọ wó izọnbaị angọmẹnị fị bá wó asịịn boudaba fagha fagha ụndụ nanamịnị bara Jesus mọ gbaagha.

MAA BẸBẸ PAAEMI YEAMA

7. Zụa otu Jesus, John 6:53 gbaa egberi gbelemọ yọbị teeki gbaamịnị a o?

⁷ Karịbụọ otubo gbaa amọ John 6:53 bọọ emi egberimị, akị Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge tei agbẹị-emi bara kị gbaa wo pịrịmịnị. Jesus bịsẹ oge teitimi ifiebị bịsẹ egberi mọ lei-emi egberiama gbaa kị duonị ámịnị bịsẹ bara iroromịnị. (Matt. 26:​26-28) Ámịnị gbaa amọ Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge ma amúdẹ kịmịsẹ bread fị bá wuru bou a paaemi. Bịsẹ gbaa egberimị kịrịị emi a? Omịnị ebibara mị egberima tuudọụ agbẹị-emi, tuumị biin kịmịama kị kụraịbosẹ wo sụọmọwẹrị bei oge teimịnị. Wo wẹrị Jesus John 6:53 gbaa egberị mọ bá Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge ma gbaa egberi mọ bẹbẹ paaemi bara ditụa.

8. Teeki maa ifiebo mịẹ bẹbẹpaa ma o? (Foto kpọ dii.)

⁸ Bei egberibị maa bẹbẹpaa yọama emi. Bọlọụ yebị, Jesus te ifie bá te yọkị 6:​53-56 emi egberibo gbaa ma o? Ómịnị kụraị 32 C.E Galilee ka timi bei egberibo gbaa biin Jew otu pịrịmị. Ómịnị egberibo gbaawẹrị kẹnị kụraị bụọdẹ kị Jerusalem ma Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge mịẹmị. Mamụkaramọ yebị, ómịnị bei egberibo gbaa te otu kị pịrị ma o? Galilee mị zụa ụ peitimi otuama mẹnịanga yeama kọọ dịsẹnana tẹmẹanga yeama dẹịn-emi. (John 6:26) Ámịnị Jesus gbaa egberibo pei a sei bara paa á pịrị ifiebị, ámịnị ba ụ pei dọugha. Wó tuudọụ otubo kpọ zụa ba wó a tuuduogha. (John 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66) Mị kịmịbo mọ bá 33 C.E bọọ Jesus mọ Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge tei oị-kẹnị fịnị tuuduo otubo mọ bẹbẹ paaemi. Bịsẹ ifiemị, wó oị-kẹnị fịnị angọ-iyerimọ fịrịmọpaa-otubo wó gbaa egberibo kị asụọtuu nimi ebimọgha kpọ, ámịnị wó a barasingha. Mọkpọ, ámịnị Galilee ma timi kịmịbo bara mịẹgha, mị peibolou nana fịrịmọpaaotubo Jesus kị Ọkpọnanaowei Tọbọụ nẹ agọnọ duo korobo owei bara pei wẹrịemi. (Matt. 16:16) Jesus á kulemị: “Ịmịnị dadiye bolou a timi ifiebosẹ, ámịnị ị mọ mó emi.” (Luke 22:28) Mị maa bẹbẹpaa yọbo betịbị kị wo mọ dii kpọ, Jesus John 6:53 bọọ gbaa egberimị, akị Nanaowei Buburu fịyaị Fị Oge tei agbẹị-emi bara gbaagha bara mịẹ gaan paamọdẹ. Zịnị tuuama mọkpọ emi.

EGBERIBỊ Ị́ KPỌ GBELE EMI

9. Jesus Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge ma gbaa egberimị akị te otu kị bịmọ ma o?

⁹ Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge teimịnị ifiemị, Jesus vudogha bread kọn wó fịrịmọpaaotubo pịrị bá bread bị wó angọ ka tịbịtịẹmọ wẹrịemi bara gbaa á pịrịmị. Ómịnị bịsẹ bara ka kị wuru kpọ mịẹmị, wuru mị akị “avụọ mịẹ asịịn” ka tịbịtịẹmọ wẹrịemi bara ụ mọ gbaa á pịrịmị. (Mark 14:​22-25; Luke 22:20; 1Cor. 11:24) Jesus gbaa egberịmị yelaa egberi. Mị aya avọụ mị akị “[tẹmẹanga] Israel” otubo mọ kị fị wẹrịemi avụọ. Bịsẹ otubo kị “Ọkpọnanaowei Daabụọ mị” Jesus mọ daamịnị. Kịmịsẹ kị bei avụọ bọọ sụọemi bara fa. (Heb. 8:​6, 10; 9:15) Fịrịmọpaa-otubo naa ebibara Jesus gbaa aya avụọ gbelemọ egberibo a asụọtuu nimisingha kị gbaa kpọ, yalịyalị tẹmẹ alaghatimi á sẹlẹwẹrị Jesus mọ agọnọ amú daamịnị.—John 14:​2, 3.

10. Jesus Galilee bọọ gbaa egberi mọ bá Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge bọọ gbaa egberi mọ tebara ka kị bẹbẹ paaemi a o? (Foto kpọ dii.)

¹⁰ Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge mịẹ ifiemị, Jesus biingha kịmịama mọ kị mịẹmị, anị “biingha anịna ikpudu mị.” Ụ mọ mọ warịbolou ma a timi peibolou nana fịrịmọpaaotubo kị bọlọụ mị biingha anịna ikpudu bọọ sụọmịnị. (Luke 12:32) Fịrịmopaa-otubo mọ bá bịsẹ biingha anịna ikpudu boo timimụ otubo kị bread fị bá wuru kpọ boumịnị. Ámịnị kị Jesus mọ agọnọ amú daamịnị. Mị egberi mọ bá Jesus Galilee ma gbaa egberi mọ bẹbẹ paaemi, tuubị Jesus Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge mị a gbaa egberimị biingha kịmịama kị gbele-emi. Anịa Jesus Galilee ma gbaa egberimị biin kịmịama kị gbele-emi.

11. Jesus Galilee bọọ gbaa egberimị didaba tetuu kị duonị akị biingha kịmịbo bịmọgha bara wo mọ nimi ma o?

¹¹ Jesus 32 C.E. Galilee bọọ gbaa egberibị, gbaa akị fịyaị fị dọụmịnị kịmịama kị pịrịmị. Anịa, ómịnị yelaa fịyaị dẹịn egberi gbaa á pịrịmị. Ámịnị laa fagha fagha ụndụ nanamụ egberi ụ mọ gbaa á pịrịmị. Fịịdẹ otubo kpọ kunumọ erein laadaba fịịyọ duo seriwẹrị fagha fagha ụndụ nanamụ bara Jesus mọ gbaa á pịrịmị. Ómịnị biingha kịmịama kị fịịyọ duoseriwẹrị fagha fagha ụndụ nanamụ bara ghaagha. Anịa, Jesus Galilee bọọ gbaa egberimị biin kịmịama laamịnị ebiama kị kẹrị ẹrẹteimị. Gbẹsị mị, ụ gbaamị: “Mị bread fịdẹ kịmịsẹ inyenrintimi bẹseri bẹserị kị laamịnị; . . . Bịsẹ bread bị anị ịmịnị akpọ bọọ emi otubo ụndụ nanamụ yọ duonị dịẹpaamọmịnị angọmẹnị kị gbaamịnị.”—John 6:51.c

12. Jesus gbaa egberi duo arere nana dọụmịnị ifiesẹ, omịnị teeki mịẹ agbẹị-emi a o?

¹² Jesus Galilee ma Jew otubo mọ ẹrẹtimi ifiemị, inyenrinmịnị kịmịbọsẹ kị fagha fagha ụndụ nanamụ bara gbaagha. Anịa ‘bread fị’ bá peibolou akị wó atụa kịmịbo kị, fagha fagha ụndụ nanamịnị. Biin karịbụọ otuama “ámịnị [Jesus]” gbaa egberi pei bá Jesus kị zụọbụọmọ owei bara bịberindaba fagha fagha ụndụ nanamịnị bara kị gbaamịnị. (John 6:​29, King James Version) Galilee bọọ, Jesus gbaa egberibo peitimi otubo zụa peibolou akị wó tụatimi dụụ laagha. Teeki duonị bịsẹ bara paa ma o?

13. Jesus gesii tuuduo kịmị a paa dọụmịnịsẹ teeki mịẹmịni a o?

¹³ Biin kịmịama Jesus fịyaị mịẹpaamọ á pịrị fị bá zịnị dọụ wẹrịemi yeama mịẹ á pịrịtimi kị duonị wó tuuduo timimị. Ómịnị ánị dọọnbo zụọ, fịyaị kọn á pịrị fị, bá á dịsẹ-emi egberiama akị á tolumọ yọ kị ámịnị mọ dọụmịnị. Bịsẹ bara kị gbaa kpọ, Jesus tuuduo ụbọ a paa dọụmịnị kịmịsẹ mọkpọ zịnị wẹnịmụ fịrịama emibara Jesus mọ gbaa á pịrịmị. Jesus mẹnịanga yeama kị mịẹ kịmịawọụ pịrịmụ kị duonị kiriogbo ma bogha. Jesus ámịnị ụ “dọụ bo” bara gbaamị. Anịduonị ámịnị Jesus tịịnbịbị kerịaki agbẹị-emi. Anịa bịsẹ bara mịẹmụ yọmị, ámịnị Jesus tolumọmịnị egberibosẹ pei wẹrị dimịẹmịnị.—John 5:40; 6:44.

14. Omịnị teeki mịẹwẹrị Jesus kụn ịkịan duo arere nana mịnị a o?

¹⁴ Jesus wó angọmẹnị mọ bá wó asịịn mọ akị ikịankụn biin kịmịama pịrịwẹrị fagha fagha ụndụ nana dọụmịnị. Anịduonị peibolou akị wó kụn dọụmịnị ịkịan bọọ tụa mụ yọbị yelaa emi bara Jesus mọ gbaa á pịrịmị. Bịsẹ peibolou nanamụ yọmị yelaa Jew otubo pịrịemi, bá yelaa wọ kpọ pịrịemi. (John 6:40) Gbẹsị mị, John 6:53 gbaamịnị baramị omịnị Jesus angọmẹnị mọ bá wó asịịn mọ duo arere nana dọụmịnịsẹ, peibolou akị wó kụn ịkịan ma tụamịnị. Bịsẹ fomuun mị biin kịmịama kị laaemi.—Eph. 1:7.

15-16. Omịnị te yelaa yeama ka kị John chapter 6 duo tolumọ akị ma o?

¹⁵ John chapter 6 yelaa akị wo mọ wo tarị wẹrịemi otubo mọ pịrịemi. Jesus kịmịawọụ tarị wẹrịemi bara wo mọ tolumọdẹ. Ómịnị Galilee a timi ifiemị, dọọnmịnị otuama zụọ, Daabụọ egberi kọn kịmịama tolumọ, bá fịyaị mọ zịnị dọụ wẹrịemi yeama mọ mịẹ á pịrịmị. (Luke 9:11; John 6:​2, 11, 12) Yelaadẹịn yemị Jesus, ómịnị kị “ụndụ pịrịmịnị bread mị” bara gbaa zịnị otu pịrịmị.—John 6:​35, 48.

¹⁶ Jesus zụa otu kọn “zịnị anịna-ama tịịn” wẹrịemi. Bịsẹ otubo Nanaowei Buburu Fịyaị Fị Oge teimịnị ifiemị, bread fịgha fa bá wuru kpọ bougha fa. (John 10:16) Bịsẹ bara kị gbaa kpọ, ámịnị Jesus kụn ịkịan duo arere nanamịnị. Anịduonị ámịnị peibolou akị Jesus kụn ịkịan bọọ tụa bá tọrụkẹrịyọ mịẹdịamịnị. (John 6:53) Bread fị bá wuru boumịnị kịmịbo kị aya avụọ bolou ma sụọemi bá agọnọ amú daamụ fomuun nana wẹrịemi. Anịduonị, omịnị agọnọ ka mú anịghakpọ kiri ka timi inyenrinmịnị kị gbaa kpọ John chapter 6 tolumọmịnị yebị ebibara kị yelaa wo pịrịemi. Omịnị gesii peibolou nanadaba omịnị fagha fagha ụndụ nanamịnị.