Panangmatmat iti Lubong
Basbassit a Tulong ti Publiko iti Iglesia Español
Idiay España itultuloy ti gobierno ti mangipaay iti pinansial a tulong iti Iglesia Katolika. Sigun iti inaldaw a pagiwarnak iti Madrid nga El País, idi napan a tawen nakaawat ti iglesia iti 15,000,000,000 pesetas ($140,000,000, E.U.). Paset iti pundo ti naggapu kadagiti managbayad iti buis, isu a nangmarka iti kahon iti pormada a pagbuisan a mangilasin iti paset iti buisda kas kontribusion iti Iglesia Katolika. Nupay kasta, napaliiw ti El País a bumasbassit ti bilang dagiti managbayad ti buis a situtulok a mangipaay iti kasta a kontribusion. Idi 1989 38 porsiento laeng kadagiti managbayad iti buis iti publiko ti nangipamatmat a tarigagayanda ti mangipaay iti dayta iti iglesia. Daytoy ti maysa a pagilian [España] a maipagarup a dandani 100 porsiento a Katoliko.
Naabuso nga Annak
Iti dadduma a paset ti Sud Africa, umad-adu ti pisikal a panangabuso kadagiti ubbing. Nakaam-amak ti bilang dagiti nakaub-ubing a naabuso nga ubbing ket dida kabaelan ti dumawat iti tulong. Sigun iti Cape Times, maysa a diario iti Cape Town, maysa a nabiit pay a surbey iti 350 nga ubbing a naospital gapu iti pannakaabuso ti nangipalgak a “60 porsiento ti seksual a naabuso ken “40 porsiento ti pisikal a naabuso.” Kuna ti Cape Times nga “agarup 90% kadagiti biktima a seksual a naabuso ti ubbing a babbai nga agpromedio ti edadda iti innem, ket 60% kadagiti pisikal a naabuso a pasiente ti ubbing a lallaki a ti promedio ti edadda ket lima ket kagudua.” Iti Red Cross Children’s Hospital, “kakapat kadagiti amin a pisikal (saan a seksual) a naabuso nga ubbing (kadagiti amin a rasa) a naagasan iti napalabas a dua a tawen ti nababbaba ngem maysa a tawen.”
Ad-adda Pay a Makadangran Ngem Cocaine
Iti 1990, kinuna ti diario iti Brazil a Jornal da Tarde, 58 nga agtutubo iti estado iti Minas Gerais ti natay manipud iti nalabes a cough syrup. Kas banagna, “imparit ti gobierno ti Brazil ti panaglako ken panaggatang kadagiti uppat a cough syrup,” kinuna ti magasin a Veja. Kinuna pay ti Veja a sigun iti maysa nga eksperto, “ti cough syrup nga addaan zipeprol ket napigpigsa pay a droga ngem ti marijuana wenno uray pay ti cocaine agsipud ta pataudenna ti din maagasan a pannakadangran iti mabibiit pay a tiempo.” Ti kankanayon a panangusar iti zipeprol riribukenna ti gastrointestinal system, pakapuyenna ti pagangsan, paralisaduenna ti basisaw, ken pataudenna ti sakit ti puso.
“Unibersidad iti Biag”
Nagserbi ni John Major kas chancellor iti Exchequer iti Britania sakbay ti panagbalinna a primero ministro idi Nobiembre 1990. Saanen a nageskuela iti edad a 16, ket iti panangaminna, ti edukasionna nagtaud “iti unibersidad iti biag.” “Adut’ am-ammok a tattao nga addaan iti nagadu a kualipikasion iti akademia,” kinunana, “ket . . . interamente nga awan ti mamaayda, kaaduan kadakuada. Awan ti sentido komonda. Pudno a masapul nga agkadua ti kinalaing ken ti sentido komon no pudno a dagiti tattao kayatda ti mangibanag kadagiti bambanag ket masansan a napatpateg ti sentido komon.” Nupay no adu dagiti mailaksid iti daytoy a kapaliiwan, ipadamag ti The Times iti London ti dati a pangulo a ni John Rae nga uman-anamong: “Dagiti kualipikasion iti akademia kaipapananna laeng a dayta a tao kualipikado iti dayta partikular a tema, awanen ti sabali. Dadduma nga akademia, nangnangruna kadagiti unibersidad, ket awan pakainaiganna iti pudpudno a kasasaad iti lubong. . . . Makitak a dagiti tattao nga awanan iti kualipikasion masansan nga ad-adda a makabaelda.”
Di Agamak iti AIDS
Dagiti opisiales ti gobierno idiay Centers for Disease Control idiay Atlanta, Georgia, E.U.A., nasdaawda ken naupayda iti iyaadu ti seksual nga ar-aramid kadagiti tin-edyer a babbai iti Estados Unidos nupay no adda pagam-amkan iti AIDS. Ti The Medical Post, maysa a diario iti Canada, ipadamagna a “dagiti 15-años, kas pangarigan, ket maminlima a daras nga ad-adda nga aktiboda iti sekso itatta ngem dagiti kapadada idi napalabas a kaputotan.” Adu nga agtutubo a babbai manipud 15 agingga iti 19 años a nangamin a nakidennadan ti dandani nagdoble ti bilangda. Nangnangruna a pudno daytoy kadagiti 15-años. Sigun iti The Medical Post, “dagiti eksperto iti salun-at ipabasolda ti umad-adu a bilang iti panangipaganetget ti nalatak a kultura iti seksualidad ken ti di panagballigi ti kampania iti edukasion iti sekso idi 1980s.”
Plastik nga “Stradivarius”?
Sigun ken ni Mrs. Judy Grahame, ti direktor iti paglakuan iti London Philharmonic, “addanto tiempo iti karera ti propesional a biolinista a masapul nga agbayadto iti agarup £60,000 [$110,000], E.U. maipaay iti maysa nga instrumento.” Ngem itatta, kalpasan iti 20 a tawen a panagsirarak, maysa nga 81-años nga Ingles a lalaki ti nakapataud iti awaganna a “maysa a plastik a biolin . . . a kas iti kasayaat iti maysa nga Stradivarius.” Naaramid iti linabag ti grafito ken resina nga epoxy, daytat’ nakangisngisit. Kunaen ti imbentor a babaen iti pamay-an ti adu a panangpataud ken ti injection molding, di lumbes iti lima nga oras ti mangpataud iti maysa nga instrumento a mabalin a mailako iti nalaka laeng a gatad a £150 ($270, E.U.). “No ti baro a biolin ket kas ti kasayaat ti dati,” kuna ni Mrs. Grahame, “daytat’ naan-anay a mangbalbaliw iti lubong ti musika.” Babaen ti panangsuportar dagiti adu a patente, addan plano a mangpaadu iti saklawenna tapno iraman ti viola, ti cello, ken ti double bass, kuna ti The Daily Telegraph iti London.
Gubat ken ti Industria ti Ay-ayam
Gaput’ panangtignay iti panangsaklaw ti damdamag iti telebision iti gubat iti Persian Gulf, ti pannakailako dagiti ay-ayam nagtriple ken namimpat pay a daras idiay Japan. Kunaen ti The Daily Yomiuri a “ti kasta unay a panangsaklaw ti pagiwarnak iti gubat iti gulpo ti nangipan kadagiti ubbing ken dagiti agtutubo pay nga adulto kadagiti paglakuan iti ay-ayam maipaay kadagiti plastik a modelo iti eroplano ken tangke nga inusar dagiti puersa ti aliado a maibusor iti Iraq.” Ti kalalatakan nga ay-ayam iti gubat isu dagiti modelo iti mangraut a radar nga Stealth bomber, ti pakigubat nga F-15 Eagle, ti M-1 Abrams a tangke, ken ti helicopter nga Apache. Dadduma nga adda iti negosio iti ay-ayam agamakda a ti iyaadu ti paglakuan mangipaayto iti industria iti “negatibo a ladawan a mananggargari iti gubat.”
Dagiti Agpegpeggad nga Animal
Ti Environment Committee iti State Council idiay China nabiit pay nga impalgakna a “gapu iti di naarnas a panaganop, bumasbassiten ti bilang dagiti atap nga animal idiay China, ket adu a mammano nga animal sarsarangtendan ti pannakapukaw.” Kalpasan ti panangsukimat kadagiti adu a restauran, tiendaan, puerto, ken dagiti pribado a negosio iti probinsia iti Kwangtung, maysa a grupo dagiti inspektor ti nabiit pay a nakasarak a dagiti mammano nga animal agtultuloy a mapapatay ken mailako sadiay. Sigun iti magasin a China Today, ti “forestry bureau iti probinsia ipadamagna a 1,286 a mammano nga animal, agraman ti higante a banias, pangolin, higante a salamander, bakes ken ti civet (pusa), ti mapapatay, mailako wenno maipuslit iti 11 a siudad ti probinsia.” Kuna ti China Environmental News a ‘dadduma a tattao, agraman dadduma nga opisiales, dida maawatan a naan-anay ti pateg iti panangsalaknib kadagiti atap nga an-animal. Iti panangmatmatda, ti isuamin mabalin nga aganop kadagiti atap nga animal agsipud ta awan ti makinkukua kadakuada.’
Basura iti Law-ang
Maseknan dagiti sientista maipapan iti umad-adu nga inaramid-tao a basura nga agrikrikos iti daga. Ti panagdungpar ti maysa a lugan iti law-ang ken dagita a basura mabalin nga agbanag iti ipapatay dagiti austronaut wenno mabalin a dadaelenda dagiti mision iti law-ang. Pattapattaen dagiti managsirarak nga agarup 7,000 a bambanag a dakdakkel ngem ti bola a tennis ken agarup 3.5 milion a babbabasbassit pay a bambanag ti agkalkallautang iti law-ang. “Uray pay dagiti natikap a pintura mabalin a makadadaelda bayat ti panagrikosda iti law-ang iti agingga iti 60,000kph,” kuna ti The German Tribune iti maysa a patarus ti artikulo a nagparang iti diario ti Munich nga Süddeutsche Zeitung. No ti umad-adu a bilang ti inaramid-tao a rugit nga agrikrikos iti daga ket agtutupada mabalin nga agbanag iti “kas singsing a kosmiko a tapuk a manglikmut iti Daga a kas iti singsing ti Saturno.”
Ti Panag-“date” Idiay India
Agbalbalinen a nalatak ti panag-“date” idiay India, ket dadduma ti kasla mangawaten iti dayta a maysa a pasamak iti biag. Napaliiw ti magasin nga India Today a maysa a dekada a napalabasen, ti pannakakita kadagiti paris a magmagna nga aginniggem ti imada ket kas iti “pannakasaripatpat iti mammano a kita ti tumatayab. Kadagitoy nga al-aldaw, gagangayen a makita a kas iti sallapingaw.” Dagiti ag-“date” a paris mabalin a makitan kadagiti pangpubliko nga igid ti baybay, kadagiti parke, ken kadagiti sinean, ken kadagiti fast-food wenno paggatangan iti naluton a taraon. Gagangayen a makita ti kinasinged iti publiko. Dadduma ipabiangda daytoy a panagbalbaliw iti kagimongan ti India iti panangpilit dagiti kapatada idiay eskuelaan ken kolehio ken ti iyaadu dagiti pelikula ken dagiti programa iti telebision a nalawag a mangiparangarang iti sekso.
Dagiti Mangkukulam a Katoliko
Ti panangkulan agbalbalinen a paset iti inaldaw a panagbiag dagiti Mexicano. Ti Siete Días, maysa a linawas a magasin, ipadamagna a sapulen dagiti tattao ti tulong dagiti mangkukulam iti panangrisotda kadagiti nadumaduma a parikut, kas iti sakit ti ulo, panateng, ken dagiti mainaig-trabaho ken romantiko a parparikut. Dagiti makin-abagatan ken makintengnga nga estado iti Veracruz, Oaxaca, Morelos, ken ti Michoacán nalatakda gapu kadagiti mangkukulamda. Kuna ti Siete Días a ti “panangkulam idiay Mexico agsubli idi tiempo dagiti Aztecs. Idi simmangpet dagiti Español, innayon dagiti mangkukulam ken dagiti mangngagas iti ar-aramidda dagiti tradision ti Europa, kas iti Katolicismo.” Maysa a nalatak a mangkukulam iti La Petaca awatenna dagiti klientena iti maysa a kuarto a “napno kadagiti ladawan iti Birhen iti Guadelupe ken ni Jesus, dagiti ladawan ni Juan Paulo II, ken dagiti nagangtan a kandila.”