Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Panangay-ayam iti Imoralidad​—Aniat’ Dakesna?

“Maysa nga aldaw, idi awan ni nanangko idiay balay, simmarungkar ti nobiok ket impagarupko no agbuya laeng iti TV,” malagip ni Laura.a “Idi damo iniggamanna laeng ti imak. Pagammuan, kinarawanan ti dadduma a paset ti bagik. Nagamakak a pasardengen; ta impagarupko no makaunget ken pumanaw.”

GAPUNA rinugian da Laura ken ti nobiona ti maysa nga addang nga ad-adda a mangituggod kadakuada iti kinadakes. Ti naderrep a panaginnungngo makaituggod iti dakdakes a pagtungpalan. Ngem manmano iti agdama a lubong ti mangbabalaw iti kasta nga aramid. Ngamin, ipakita dagiti surbey a kaaduan kadagiti agtutubo idiay Estados Unidos ti nakidennan sakbay nga agtawenda iti 19! Ad-adda a maibilang ti narasuk a panaginnungngo ken uray ti panangkarawa kadagiti nalmeng a paset ti bagi kas di makadangran a pagraragsakan. Ipagpannakkel ti dadduma nga agtutubo no kasano kaadayon ti nadanonda iti panangay-ayamda iti sekso.

Nakalkaldaang ta dadduma nga agtutubo a Kristiano ti nakiraman iti kasta a kinalulok. Ipagarupda a la ketdi no “dida makidenna,” awan ti dakes nga ibungana.

Naespirituan a Pannakadangran

Awan ti makabalbaliw iti kinapudno. Kondenaren ti Biblia dagidiay a manggunggundaway iti dida kasekso. Ti mabalin nga ibilang ti dadduma a “di makadangran” a panaglinnailo mabalin nga ibilang ti Biblia a kinarugit, nalulok a kababalin, wenno pannakiabig pay ketdi. Dakes unay dagitoy a makaituggod iti pannakailaksid manipud kongregasion Kristiano.​—Galacia 5:19, 21.

Gapuna, di ngarud koma matagtagilag-an ti panangay-ayam iti seksual nga imoralidad. Daytat’ “pakatulawan iti lasag ken iti espiritu”​—banag a makadangran unay iti relasionyo iti Dios. (2 Corinto 7:1) Inton agangay, “mabalin a mapadakesda [pay ti panunotyo] a maiyadayo iti kinapasnek ken iti kinadalus a maiparbeng ken Kristo.” (2 Corinto 11:3) Ti maysa nga agtutubo a maisagmak iti dakes nga aramid, wenno asinoman a mangisagmak iti maysa iti dayta, sigurado a dina maipakita ti Nakristianuan nga “ayat manipud iti maysa a nadalus a puso ken manipud iti maysa a naimbag a konsiensia ken manipud iti pammati nga awanan panaginsisingpet.”​—1 Timoteo 1:5, 19.

Madangran ti emosion dagidiay nakaadayo unayen iti panangipakitada ti kinadungngoda. Kas iti ipalagip kadatayo ti maysa nga artikulo ti magasin a Seventeen, a daytoy ket gapu ta “ti nadumaduma a pamay-an ti panagsinsinnagid dagiti tattao . . . ket mabalin a kas ti kinadekket ken kinarugso ti pannakidenna.” Isu a nupay makaparagsak ti panaginnungngo ken panaglinnailo, matakuatanto dagiti babbai kangrunaanna a dayta a kapadasan pagbalinenna ti emosionda nga ongaong ken naliday. Kuna ti Journal of Marriage and the Family: “Ipalgak dagiti babbai ti panagamak, riknat’ pannakabasol, panagdanag, pannakaibabain, ken panagluksaw pay ketdi.”

Ayat Kadi Dayta?

Usigenyo ti sagudayen ti Biblia idiay Proverbio kapitulo 7, a mangisalaysay iti pananggargari ti maysa a balangkantis iti maysa a baro. Kinuna dayta nga imoral a babai iti baro: “Umayka, agpennekta iti ayan-ayat inggana iti bigat; aglinglingayta iti ayat.” Talaga la ketdi a naay-ayo ti baro iti kapanunotan nga isut’ maay-ayat. Ngem ti kinaagpaysuanna, “isut’ inallilaw [ti balangkantis] iti adu a makaay-yo a sarsaritana. Babaen iti panangpasablog dagiti bibigna [ginargarina].” Saan, awan napudno a panagayatna iti baro; isut’ maysa laeng a kustomerna. Isut’ naan-anay a ginundawayanna.​—Proverbio 7:18-21.

Iti umasping a pamay-an, magunggundawayan ti adu nga agtutubo ita​—nangnangruna dagiti babbai. Masansan a dagiti babbai ti nalaklaka a maaliogan nga agaramid iti di umno. Sigun iti libro a The Compleat Courtship ni Nancy Van Pelt, “impalgak ti maysa a panagadal a ti kaaduan a pangallukoy [dagiti lallaki] isu ti: ‘No ay-ayatennak, italekmo ti bagim kaniak.’” Kuna ti autor nga us-usarenen dagiti lallaki dagitoy a balikas “manipud pay idi ugma.”

Ngem dayta kadi tao a mangisagmak kadakayo iti kinadakes ken kondenaren ti Mannakabalin a Dios talaga nga ipakpakitana nga ay-ayatennakayo? Saan, sigun iti Sao ti Dios. Ipalagip kadatayo dayta a libro a ti pudno nga “ayat . . . saan a naalas ti panagtigtignayna.” (1 Corinto 13:4, 5) Iyimtuod ni mannurat a Nancy Van Pelt: “No naalanan ti kayatna, aniat’ pammaneknekyo nga ay-ayatennakayo no nalpasen ti amin? Nalawlawag pay ketdi a ginundawayannakayo laeng.”​—Idiligyo ti 2 Samuel 13:15.

No ti maysa a baro pilitenna ti maysa a balasang a manglabsing iti Nakristianuan a sursuro ken konsiensiana, isut’ saan a pudno nga agayat kenkuana. Ket no ti maysa a baro ket agkunkuna a Kristiano, isut’ agpampamarang laeng a Kristiano. Ti maysa a balasang nga umanamong iti daytoy a panangpilit ket nagundawayan, nausar, bimmaba ti reputasion ken dayawna. Ti dakdakes pay, isut’ nakaaramid iti kinarugit, nalabit pannakiabig, maysa a nakaro a pananglabsing iti linteg ti Dios.​—1 Corinto 6:9, 10.

Pudno, dadduma a babbai kayatda met ti pagundawayan. Ngem ti pannakitinnulag a mangaramid iti dakes dina pagbalinen dayta a nasayaat. “Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti tungpalna daldalan ni patay,” kuna ti Proverbio 14:12.

Nadangran a Relasion

Ipagarup ti dadduma a dagiti pisikal a panangipanayag iti panangdungngo parayrayenna ti maysa a relasion. Nupay kasta, ti seksual a pananggundaway dina parayrayen ti maysa a relasion. Pakapuyenna dayta. Kangrunaanna, dadaelenna ti panagraem ken panagtalek iti maysa ken maysa. “Kaluksawkon daydi a lalaki kalpasanna,” binigbig ti maysa a balasang a nakiraman iti narugit nga aramid.

Ti kinaawan panagteppel kabayatan ti panaginnarem agtultuloy a mangipaay iti negatibo nga epekto uray pay kalpasan a nagkallaysan ti agnobio. Ti panagteppel, panaganus, ken di panagimbubukodan isu dagiti pamuon ti maysa a makapnek a seksual a relasion iti panagasawa. (1 Corinto 7:3, 4) Ngem kabayatan ti panaginnarem, dadduma nga agnobio mangipasdekda iti maysa a padron a mangkanunong iti managimbubukodan a tarigagay, a dida pampanunoten ti ibungananto, ken dida ikankano ti rikrikna ti kaparehada. Pakapuyenna ti nasayaat a pundasion ti panagasawa.

No mangrugin ti naderrep a panaginnungngo ken panaglinnailo, masansan nga agsardengen ti nasayaat a panagsinnaritada. Dagiti kasapulan a kumpidensial a panagtungtong​—maipapan iti kalat, raragpaten, ken rikrikna​—ket sukatanen ti awan ikankanona, makaparasuk a tignay. Ipakdaar ti Proverbio 15:22: “No awan ti balakad, dagiti gandat mawasda.” Gapu ta napaayda a mangipasdek iti natibker a pamuon ti panagasawa kabayatan ti panaginnaremda, adu nga agassawa ti kasta unay ti pannakapaay ken pannakariknadat’ basol idi nagkallaysada met laengen.

Papatayenyo ti Dakes a Tarigagay

Maysa pay a banag a masapul a mausig isut’ prinsipio ti Biblia idiay Colosas 3:5: “Papatayenyo, ngarud, ti kamkameng ti bagiyo nga adda iti rabaw ti daga no maipapan iti pannakiabig, kinarugit, panaggartem iti sekso, makapasakit a tarigagay, ken kinaagum, isu a panagrukbab iti didiosen.” Imbes a mangep-ep iti “makapasakit a tarigagay,” ti panaginnungngo ken panaglailo ad-adda laeng a mangtukay iti dayta. Ipudno ti maysa a baro nga agnagan Jack ti naaramidanda nga agnobio: “Idi damo, panaginnungngo laeng dayta. Ngem idi kuan, narasuken a panaginnungngo ken nalabesen a panaglinnailo, naminsan a gistay naaramidmi amin agingga iti pannakiabig. Ammok idi a daydi nga inaramidmi ket maikontra kadagiti pagalagadan ni Jehova.”

Bigbigen ti maysa nga agtutubo nga agnagan Vera, a nakaaramid met iti kasta a kinadakes, a ti panaginnungngo ken panaglinnailo ti nanggargari kenkuana a “makidenna.” No dadduma talaga a kasta ti mapasamak. Ipakita ti Biblia a ti basol bibinegenna ti konsiensia ti tao. (Hebreo 3:13) No nairuamen ti maysa a manggundaway, ad-adda a kumaro ti kinadakes. Ti maysa a pananggundaway iti sekso makaituggod iti sabali pay. “Sakbay a maamirismo dayta,” ipudno ni Laura (ti nadakamat itay), “naigamerkan iti nalabes a pannakilinnailo. Ket inton agangay maamirismo a makiab-abigka gayamen. Kastat’ napasamak kaniak.”

Nakalkaldaang ta kasta ti napasamak iti adu nga agtutubo. Kas ipakdaar ti maysa a kadaanan a proverbio: “Mabalin aya ti tao ti agsaklot iti apuy ket saan a mauram dagiti pagan-anayna?” (Proverbio 6:27) Nalawag ti sungbat. Ket kadagiti Kristiano nga agtutubo, rumbeng nga ipapusoda ti pakdaar ti Dios: ‘Dikay paiyaw-awan: Ti Dios saan a marabrabak. Ta aniaman nga imulmula ti maysa a tao, daytoyto met ti apitenna.’​—Galacia 6:7.

Kuna pay ti Sao ti Dios: ‘Awan ti mannakiabig wenno narugit a tao wenno naagum a tao​—a kaipapananna ti managrukbab iti didiosen​—nga addaan aniaman a tawid iti pagarian ti Kristo ken ti Dios.’ (Efeso 5:5) Gapuna, ti panangay-ayam iti imoralidad adda dakes nga epektona ken mabalin a mangpukaw pay ketdi iti namnama ti maysa a Kristiano nga agbiag nga agnanayon iti baro a lubong ti Dios.​—Apocalipsis 22:15.

[Footnote]

[Blurb iti panid 18]

Ti pananggundaway iti sekso pakapuyenna ti maysa a relasion

[Ladawan iti panid 17]

Dagiti makagunggona nga aramid a kadua ti maysa a grupo tulongannakayo a mangliklik kadagiti makasulisog a kasaaad