Masaker Idiay Port Arthur​—Apay a Napasamak?

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY AUSTRALIA

MALEM ti Domingo, Abril 28, 1996, makaay-ayo idi ti panniempo idiay Port Arthur Historical Site, maysa a nalatak a sentro dagiti turista idiay Tasmania, Australia. Napno iti tao a mangal-aldaw ti Broad Arrow Café. Iti agarup ala 1:30 t.m., simrek iti pasdek ti 28-años nga olandes-buokna nga agkabannuag a lalaki a kalkalpas a nangan idiay makinruar a panganan ket rinugianna ti pimmaltog.

Napasag dagiti suki kadagiti tugawda, adda pay laeng iti ngiwatda ti kankanenda. Kinuna ti polisia a daytat’ “kaasping dagiti napapatay iti gubatan.” Idi namnamaenen ti pimmaltog a natayen ti isuamin​—napapataynan ti 20​—sikakalma a rimmuar. Iti sumagmamano laeng a segundo, ad-adu ti pinapatayna ngem dagiti napapatay bayat ti napalabas nga uppat a tawen iti intero nga isla nga estado ti Tasmania!

Ngem ti pimmaltog intultuloyna ti panangpapatayna, a tagadtad ti pananggudasna kadagiti biktima. Kas pagarigan, iti dalanna a rummuar iti historiko a lugar, nakitana ni Nanett Mikac a kaduana ti babassit a balasitangna. Pinatayna ni Nanett ken ti tallot’-tawenna nga anakna. Kalpasanna, bayat ti panaglibas ti innem-tawenna, sinarunona ket pinatayna bayat ti panaglingedna a mabutbuteng iti likudan ti kayo.

Kalpasanna, iti pagalaan ti tiket iti pagruaran ti historiko a lugar, pinatay ti pimmaltog ti tallo a nakalugan iti (kotse a) BMW sana innala ti kotse. Ket, iti adayot’ bassit nasarakanna ti agassawa iti sabali a kotse. Inseksekna ti lalaki iti kargadera ti BMW ket pinatayna ti babai a kadua ti lalaki. Kalpasanna, nagmaneho iti asideg laeng a napan iti pagdagusan a Seascape Cottage​—a simmangpet iti agarup alas 2:00 t.m. Sadiay a pinuoranna ti BMW ket kinumawna ti lalaki agraman ti lakay ken baketen nga agassawa a makinkukua iti pagdagusan. Nakapapatay iti 12 pay a tattao nanipud pimmanaw iti panganan, a nangpaadu iti bilang dagiti natay agingga iti 32. Adu pay ti nasugatan.

Panangasaba iti Malem ti Domingo

Kabayatanna, ni Jenny Ziegler ken ti pamiliana, a kameng ti Kongregasion Dagiti Saksi ni Jehova iti Port Arthur, nagtataripnongda idi ala 1:30 t.m. nga agsagana a makipaset iti ministerio. Nagturong ngarud ti pamilia iti Port Arthur Historical Site. Kayat idi ni Jenny a sarungkaran ni David Martin, ti mannakipagayam a makinkukua iti pagdagusan a Seascape Cottage. Sakbayna, isu ken ti sabali pay a Kristiano a kabsat a babai ti nangtagiragsak iti pannakipatpatang maipapan iti Biblia kenkuana.

Nabiit pay kalpasan ti alas 2:00 t.m., bayat nga umadani ni Jenny, ni lakayna, ken dagiti annakda iti pagdagusan, nadlawda ti asuk nga aggapgapu iti maur-uram a kotse iti karuotan a paraanganna. Pinasardeng ida dagiti polis ket imbagada nga agsublida iti naggapuanda. “Kasla adda ipaspasimudaag ti bambanag kadakami,” kinuna ni Jenny. “Kasla nagpanawan dagiti kalsada.”

Nupay kasta, gapu ta dida pay naammuan nga adda a talaga dakes a napasamak, nagturong ti pamilia iti haywey a mapan iti bassit a playa tapno ituloy ti naiplano a panangasabada. Sadiay, kasla normal ti amin: Aglalangoy dagiti ubbing, agpaspasiar ti tattao iti igid ti playa, ket nakatugaw nga agbasbasa ti agassawa a lakay ken baketen iti kotseda. “Immadani ti asawak kadakuada, ket makaay-ayo ti panagpapatangda,” kinuna ni Jenny. “Impakaammona kadakuada a kasla adda problema iti haywey ket insingasingna nga inton pumanawda iti playa, sabalin a dalan ti pagnaanda. Apagbiit a nakipatangak iti agtutubo a lalaki, ket di nagbayag pimmanawkamin.”

Intultuloy dagiti Ziegler ti nagbiahe iti kalsada nga agturong iti Port Arthur Historical Site. “Ditoy,” inlawlawag ni Jenny, “nakabangen ti sumagmamano a kotse iti pagserkan iti lugar. Kamaudiananna naammuanmi a liningdanda dagiti bangkay a napaltogan. Impakaammo ti maysa a lalaki kadakami: ‘Adda nagpagunggan a lalaki nga addaan paltog; nalabit 15 ti natay!’ Nabalakadankami a pumanaw a dagus.”

Nakaam-amak a Tungpal Dayta

Saan pay a nalpas ti rigat, kas napaliiw ni Jenny: “Makapanerbios ti panagawidmi, ta dikam ammo no sadino ti ayan ti pimmaltog. Tunggal adda masabetmi a kotse iti kalsada, pampanunotenmi no adda ketdi iti uneg dayta. Uray idi sitatalged a nakaawidkamin, nariknami a nalakakam laeng a mabiktima, tangay agnanaedkami iti naiputputong a lugar a nalaka laeng a paglemmengan ti tao a makaammo iti kasasaad ti lugar. Tangay ammo dagiti Kristiano a kakabsatmi ti napananmi iti dayta a malem, dagus a nakaawatkami kadagiti awag maipapan iti kinatalgedmi.

“Idi pampanunotenmi ti napasamak, nabigbigmi a no nasapsapakam koma iti sumagmamano a minuto a bimmisita iti makinkukua ti pagdagusan, mabalin a nairamankami kadagiti napaltogan. Nakaam-amak a panunoten a mabalin nga impaturong pay ti nangpapatay ti riplena kadakami bayat a nakitungtongkami iti polis sadiay!”

Nasurok a 200 a polis ti nanglawlawen kamaudiananna iti pagdagusan iti dayta a rabii ti Domingo, a nagtalinaedda a nakapakleb tapno maliklikanda ti sagpaminsan a panangipatayab ti pimmaltog kadagiti bala. Nabatad a dinawatna ti maysa a helicopter tapno makapanaw, ngem iti rabii saan a nagballigi ti negosasion. Iti agarup alas 8:00 t.b. iti Lunes, makita ti asuk nga aggapu iti balay. Nakaruar a sibibiag ti pimmaltog, nupay adut’ sinitna. Dagiti tallo a kautibo, agraman ti makinkukua iti pagdagusan nga inkagumaan a bisitaen dagiti Ziegler, nasarakanda kamaudiananna a natayen idiay nauram a tedda ti balay, a nangpaadu iti bilang dagiti natay agingga iti 35.

Apay a Napasamak?

Agarup pito a lawas sakbayna, idi Marso 13, maysa a lalaki a pimmaltog idiay Dunblane, Scotland, ti simrek iti gymnasium ti eskuelaan ket pinaltoganna ti 16 a babassit nga ubbing ken ti maestrada. Maitunos iti pagsasao ti damdamag iti telebision a, “No agayus ti dara, agbalin a paulo ti damdamag,” daytoy a pasamak nagbalin nga internasional a damag. Kinuna ti dadduma nga eksperto iti kababalin a ti Australiano a pimmaltog nalabit padpadasenna a lab-awan ti bilang dagiti napapatay idiay Dunblane. Nakaskasdaaw ta, idiay Estados Unidos, kinuna ti naipadamag a Zodiac killer, a namutbuteng iti New York City iti adu a tawen, a pinadasna a lab-awan ti dadduma a mammapatay a nabasbasanan.

Adut’ nagkuna a ti sabali pay a banag a nangpaadu iti epidemia dagiti panangpapatay ket sekso ken kinaranggas a maipabuya kadagiti pelikula ken video. Impadamag ti Herald Sun ti Australia: “Nakompiskar ti agdagup 2000 a naranggas ken pornograpiko a video iti balay ti naipadamag nga adut’ napapatayna idiay Port Arthur a ni Martin Bryant. . . . Nasarakan ti pagilemmengan iti video idi naiturong ti atension iti naaramidan dagiti naranggas a sine iti masaker idiay Port Arthur.” Umasping iti dayta, impadamag ti Daily News iti New York a “dua a kahon ti pornograpiko a video ti adda iti kama” ti nagpudno a Zodiac killer.

Idi nagdinamagen ti masaker idiay Port Arthur, dagus a binaliwan ti dadduma nga estasion ti telebision dagiti nayeskediul a programada. Kalpasanna, insurat ti kolumnista a ni Penelope Layland ti artikulo a “Kinamanaginsisingpet ti TV Maipapan iti Kinaranggas ken Leddaang” ket kinunana: “Kasla, ti di panangipabuya kadagidiay naranggas a pabuya ket apagkanito laeng. Inton bigat, iti sumaganad a lawas, iti sumaganad a bulan, agsublinto met laeng iti gagangay.”

Nupay kasta, tapno maawatantayo a naimbag no apay a nasaknap unayen ita ti kinaranggas, masapul nga agkonsultatayo iti Biblia. Nabayagen nga impadtona a “kadagiti maudi nga al-aldaw dumtengto dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan. Ta dagiti tattao . . . awanan panagteppel, narungsot, awanan panagayat iti kinaimbag.” (2 Timoteo 3:1-5) Gapuna, ti panagadu ti kinaranggas itatta nayonanna laeng ti pammaneknek nga addatayon iti maudi nga al-aldaw ken asidegen ti panungpalan daytoy a sistema dagiti bambanag.​—Mateo 24:3-14.

Kas nalabit suspetsa ti adu, dagiti demonio​—dagiti di makita a dakes nga espiritu a puersa​—nairamanda iti epidemia ti narungsot, awanan asi a kababalin. (Efeso 6:12) Kalpasan ti panangdeskribirna iti pannakaitapuak ni Satanas a Diablo ken dagiti demoniona manipud langit, kuna ti Biblia: “Asi pay ti daga ken ti baybay, agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.” (Apocalipsis 12:7-9, 12) Addatayo itan iti dayta a tiempo, ket us-usarenen ni Satanas ken dagiti demoniona ti aniaman a pamay-an a mangparegta kadagiti tattao nga agaramid iti ad-adu a kinaranggas.

Ngem, di agbayag mapukawton ni Satanas, dagiti demoniona, ken ti dakes a lubong, ket ti turay ti Pagarian ti Dios iyegnanton ti maysa a baro a lubong ti kinalinteg. (Daniel 2:44; Mateo 6:9, 10; 2 Pedro 3:13; 1 Juan 2:17; Apocalipsis 21:3, 4) Kinuna ni Jenny: “Ita a kanito, ‘agladladingitkami a kadua dagiti tattao nga agladingit,’ ngem tarigagayanmi nga iraman ti namnamami iti Pagarian kadagidiay adda iti komunidad a nakigtot unay iti daytoy a trahedia.”​—Roma 12:15.

[Ladawan iti panid 17]

Ti Broad Arrow Café, a nangrugian ti masaker

[Map Credit Line iti panid 16]

Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.