Musika, Droga, ken Arak ti Biagko Idi

MAYSAAK a Katutubo nga Americano. Ni tatang, a natay uppat a tawenen ti napalabas, ket Chippewa, a naggapu iti Sugar Island, Michigan, E.U.A. Ni nanangko, ket taga Ontario, Canada, kadagiti Ottawa ken Ojibwa nga Indian. Babaen ken tatangko miembroak iti tribu dagiti Chippewa Indian iti Sault Sainte Marie. Gapu iti impluensia ti mision a Katoliko ken dagiti adda pagdagusanna nga eskuelaan, napadakkelkami a Katoliko, a kaipapananna ti pannakimisa iti tunggal Domingo.

Ti panagubingko iti reserbasion nga Indian ket simple ken naragsak. Manipud iti panangmatmat ti ubing, naunday dagiti kalgaw, mabayag, ken natalna. Nagindegkami iti adayo a lugar​—awanankami kadagiti gripo ken awan dagiti kubeta iti uneg ti balay, ken agdiguskami idiay dan-aw wenno iti baniera. Iti ruar ti pagay-ayamanmi. Dagiti kabalio, baka, ken dadduma pay nga ayup iti talon ti ay-ayammi. Idi, kayatko a ti intero a lubong kasta koma nga agnanayon.

Dagiti Karit ti Idadakkel

Idi tumataenganakon ket simrekakon iti eskuelaan publiko, manmanon ti ibibisitak iti reserbasion. Kaaduan a tiempok nausaren iti eskuelaan, isport, ken musika. Kas tin-edyer idi dekada 1960, naimpluensiaanak iti espiritu ti tiempo. Idi agtawenakon iti 13, kanayonen a paset ti biagko ti droga ken arak. Uso idi ti iyaalsa iti kagimongan, ket kagurak ti isuamin nga itaktakderan ti sistema. Diak maawatan no apay a naranggas dagiti tattao iti maysa ken maysa.

Iti daytoy a tiempo, naaddaanak ti immuna a gitarak. Naayat iti musika ti pamiliami. Pianista ni tatangko ken maysa a tap dancer, ket pagay-ayat met dagiti kakabsatna a lallaki ti musika. Isu a no agtitipon da Tatang ken dagiti ulitegko, agsalakami iti jigs ken hoedown agingga iti parbangon. Pagay-ayatko dayta. Di nagbayag nasursurokon ti aggitara ket nakikaduaak iti banda ti rock-and-roll. Nagtokarkami kadagiti pasala ti eskuelaan ken dadduma pay a pasken. Nagtungpal dayta kadagiti bar ken nightclub, a gagangay a makasapul iti ad-adu pay nga arak ken droga. Ti marihuana ken methamphetamine (speed) paset idi ti estilo ti panagbiagko.

Panagserbi iti Militar Idiay Vietnam

Idi agtawenakon iti 19, naasawaanakon ken dandanin agbalin nga ama. Iti kasta met la nga edad, naawatak iti U.S. Marines. Marigatanak idi. Tapno matamingko dayta, inaldaw a mabartekak iti droga ken arak iti 24 oras.

Naitudingak iti kampo dagiti agdadamo iti Marine Corps Recruit Depot idiay San Diego, California, ket kalpasanna iti advanced infantry training idiay Camp Pendleton, California. Nasanayak iti komunikasion iti paggugubatan ken operator ti radio. Arinunos idin ti 1969. Ket dumtengen ti pudno a pakasuotan​—panagserbi idiay Vietnam. Gapuna, iti edad a 19, sumagmamano a bulan pay la a nagturposak iti high school, addaakon a nakatakder iti nalabaga a daga ti Vietnam. Kas kadagiti nakaad-adu a Katutubo nga Americano, tinignaynak ti patriotismo nga agserbi nupay inrurumennakami ti kagimongan kas miembro ti minoridad.

Ti damo a destinok ket iti 1st Marine Air Wing, apag-ruar laeng iti Da Nang. Agarup 50 a lallaki​—talaga nga agtutubo a lallaki​—dagiti responsable a mangtaming iti sistema ti komunikasion agpaay iti masakupan ti militaria. Sinaklawmi ti lugar manipud DMZ (demilitarized zone) iti baet ti North Vietnam ken South Vietnam agingga iti agarup 80 kilometro iti abagatan ti Da Nang.

Agdudupudop dagiti agbakuit idiay Da Nang, ket iti aglawlaw rumrumsua dagiti iskuater. Adda met adu a pagtaraknan kadagiti ulila. Naasianak unay a nakakita kadagiti ubbing, nga adu kadakuada ti pawad. Nakaskasdaaw kaniak dayta ta dandani aminda ket babbai wenno babassit nga ubbing a lallaki. Di nagbayag naammuak ti makagapu. Makigubgubat dagiti ubbing a lallaki nga agtawen iti 11 ken agpangato. Kalpasanna, naam-ammok ti agtutubo a soldado a taga Vietnam, ket sinaludsodko no mano ti tawennan. “Katorse” kinunana. Nakigubgubaten iti tallo a tawen! Pinagsiddaawnak daytoy. Impalagipna kaniak ti 14-años nga adingko a lalaki, ngem ti paginteresan ni adingko saan a ti panangpapatay no di ket ti Little League baseball.

Bayat ti panagserbik a marino, addaanakon kadagiti saludsod a makasapul kadagiti sungbat. Maysa a rabii, napanak iti simbaan iti lugarmi. Nangipaay ti Katoliko a tsaplin iti sermon maipapan ken Jesus, kappia, ken ayat! Kayatko idi ti agriaw. Ti sermonna maikontra iti isuamin a mapaspasamak sadiay. Kalpasan ti seremonia nagimtuodak kenkuana no kasano a maikalinteganna ti panagbalinna a Kristiano ken maigiddan iti dayta makigubgubat. Ti sungbatna? “Bueno, Private, kastoy ti pannakidangadangtayo maipaay iti Apo.” Rimmuarak ket kinunak iti bagik a diakto pulos kayaten ti makimisa.

Idi nagpatingga ti panagserbik iti militar, ammok a nagasatak ta nabiagak; ngem nagsagabaak iti kasta unay iti mental ken moral. Ti inaldaw a pannakangngeg, pannakakita, ken pannakaangot iti gubat ken ipapatay inapektaranna unay ti naganus nga isip ken pusok. Uray no napasamak dayta 25 a tawenen ti napalabas, kasla idi laeng kalman dagiti pakalaglagipan.

Panangikagumaan a Makibagay iti Panagbiag a Sibilian

Idi nakaawidak, impamaysakon ti karerak iti musika. Nakagulgulo ti personal a panagbiagko​—naasawaanak ken adda anakko, ket agtomtomarak pay laeng iti adu a droga ken umin-inum iti adu nga arak. Di nasayaat ti relasionko iti asawak, ket nagbanag iti diborsio. Nalabit dayta ti kalidayan a paset ti biagko. Rinugiakon nga insina ti bagik ket naliwliwaak iti ruar nga agkalap iti trout kadagiti adayo a lugar ti Minnesota ken Upper Michigan.

Idi 1974, immakarak idiay Nashville, Tennessee, a panggepko a parang-ayen ti karerak iti musika kas gitarista ken kumakanta. Nagtokarak iti adu a nightclub, a kanayon a manginanama a makikaduaak iti agus-uso a musika. Ngem narigat a karit daydi​—nakaad-adu dagiti nalalaing a gitarista, aminda padpadasenda ti agbalin a nalatak.

Nupay kasta, idi talaga a dandaniakon agballigi ken addan posibilidad nga agbalinak a propesional, adda napasamak a nangkigtot kaniak.

Napeggad nga Estilo ti Panagbiag

Sinarungkarak ti dati a kaam-ammok a nakaduak iti panagusar iti droga. Pinasabatannak idiay ruangan iti 12-gauge a paltog. Dadduma a paset ti bagina ti nakasemento, ket nakaem ti ngiwatna gapu ta natukkol ti pangana. Iti panagsaona a nakakaem ti ngipenna, imbagana kaniak ti napasamak. Diak ammo a nairaman gayam iti panaglako iti droga idiay Nashville, ket napukaw ti adu a cocaine. Isut’ pinabasol dagiti dadakkel a negosiante ti droga. Nagibaonda kadagiti kriminal, wenno butangero, a mangkabil kenkuana. Imbagada kenkuana nga isublina ti cocaine wenno bayadanna ti pakalakuanna a $20,000. Isut’ saan laeng a napangtaan no di ket agpegpeggad pay ti asawa ken ti anakna. Imbagana kaniak a saan a natalged a makitada a kaduanak ket masapul a pumanawakon. Naawatak ti imbagana ket pimmanawakon.

Daytoy a pasamak medio pinagamaknak gapu iti biagko. Diak nabigbig idi a pasetnakon ti naranggas a lubong. Kaaduan kadagiti am-ammok a tattao iti gunglo ti musika ken droga ti agaw-awiten iti paltog. Dandaniak nakagatang iti .38 a rebolber nga agpaay a salaknibko. Nabigbigko nga ad-adda a makikaduaak iti agus-uso nga industria ti musika, ad-adu met ti isakripisiok. Isu nga inkeddengko ti pumanaw idiay Nashville ket pinanggepko ti mapan idiay Brazil tapno agadal iti musika ti Latin-America.

Adu a Saludsod, Manmano ti Sungbat

Nupay adda dagiti negatibo a kapadasak iti relihion, nabileg ti tarigagayko nga agdayaw iti Dios. Ket adda pay laeng dagiti saludsodko a di nasungbatan. Gapuna rinugiakon a sapulen ti kinapudno. Timmabunoak kadagiti nadumaduma a relihioso a grupo ngem diak napnek. Malagipko ti maysa a simbaan a tinabunuak idiay Minnesota. Pinaababa ti pastor ti sermon agsipud ta agay-ayamen iti football ti Vikings iti Minnesota iti daydi nga aldaw. Pinaregtanakami amin nga agawid ken ikararag ti panangabak ti Vikings! Timmakderak ket rimmuarakon. Semsemennak pay laeng agpapan ita ti narabaw a panagpampanunot a manginaig ti Dios iti awan mamaayna nga isport.

Idi agtartrabahoak idiay Duluth, Minnesota, nangibati ti maysa a gayyem iti magasin a Pagwanawanan iti apartment-ko. Binasak ti panangisalaysayna iti Mateo kapitulo 24, ket pudno amin dayta. Pinagpanunotnak, ‘Asino dagitoy Saksi ni Jehova? Asino ni Jehova?’ Diak nagun-odan ti sungbat agingga idi 1975. Dayta met la a gayyem imbatiannak iti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Ingganaa ken maysa a Biblia.

Dayta a rabii binasak ti libro. Idi naturposen ti umuna a kapitulo, ammok a nasarakakon ti kinapudno. Kasla naikkat ti abbungot iti isipko. Inungpotko ti libro, ket iti sumaganad nga aldaw napanak kadagiti kaarrubak a Saksi iti ballasiw ti kalsada ket kiniddawko nga iyadalandak iti Biblia.

Binaybay-akon ti panggepko a mapan idiay Brazil ket rinugiakon ti timmabuno kadagiti gimong idiay Kingdom Hall. Babaen iti tulong ni Jehova, insardengko a dagus ti droga ken arak, ket nawayawayaanak iti panagpannuray iti dayta iti 12 a tawen. Iti sumagmamano laeng a bulan, makipaspasetakon iti ministerio a panagbalaybalay.

Nupay kasta, adda parikut a masapul a sanguek. Diak pulos nakapagtrabaho a regular, ket kasimronko ti panangpanunot a maigalutak gapu iti eskediul. Ngem masapul nga agbalinakon a responsable a tao, ta simrek manen ni Debi iti biagko. Sakbayna in-date-kon; ngem napan nagkolehio tapno agbalin a maestra, ket agbalinak met a musiko. Itan inawatna met ti kinapudno iti Biblia, ket nagayan-ayatkami manen. Nagkasarkami ket nabautisarankami kas Saksi idiay Sault Sainte Marie, Ontario, Canada, idi 1976. Kabayatanna, naaddaankami iti uppat nga annak​—tallo a lallaki ken maysa a babai.

Tapno mabiagko ti pamiliak, nanglukatak iti paglakuan iti bambanag a mainaig iti musika ken nagisuroak iti panagputar iti jazz ken panaggitara. Addaanak met iti bassit a recording studio ken sagpaminsan nga agtokarak kadagiti nightclub. Kalpasanna, dimteng dagiti gundaway a makasubliak nga agbalin a propesional iti lubong ti musika. Namitlo a nakiddawak nga agtokar a kadua dagiti nalatak a recording artist. Adtoyen ti dakkel a gundaway​—kinapudnona, maikatlon iti dua a tawen. Naitukon ti gundawayko a mapan idiay Los Angeles, California, tapno agtokar a kadua ti nalatak a grupo ti managtokar iti jazz. Ngem ammok a dayta kaipapananna nga agsubliak iti panagbibiahe, konsierto, ken kadagiti panagirekord. Inamirisko ti tukon iti agarup lima a segundo ket sidadayaw a kinunak, “Pagyamanan laengen.” Ti laengen pananglagipko iti napalabas a panagbiagko iti droga, arak, ken ti panagpeggad kadagiti butangero impabigbignan kaniak a saan a maitutop dayta. Napatpateg kaniak ti baro a Nakristianuan a panagbiagko a kadua ti asawak ken dagiti annakko.

Iti sumagmamano a tawen nagtrabahoak a kas broadcast engineer kadagiti programa a pang-edukasion ken dokumentario a naipabuya iti telebision ti PBS (Public Broadcasting Service). Iti agdama a trabahok, iyurnosko ti komunikasion iti video iti Hopi Reservation agpaay iti unibersidad idiay amianan nga Arizona.

Kadua Manen Dagiti Kailiak

Duapulo a tawenen ti napalabas nanipud idi nagdedikarak ken Jehova a Dios. Duapulo a tawen metten ti naragsak a panagasawak. Ni Debi, ti baromi a ni Dylan, 19-años, ken ti balasangmi a ni Leslie, 16-años, addada amin iti amin-tiempo a serbisio. Kinapudnona, agserserbin ti baromi a ni Dylan idiay pagimalditan ti Watchtower Society ken kadagiti patakder ti pagtalonan idiay Wallkill, New York. Dagiti dua nga ub-ubing a baromi, da Casey, 12-años, ken Marshall, 14-años, nagdedikardan ken Jehova ket nabiitda pay a nabautisaran.

Tallo a tawenen ti napalabas sipud idi inawatmi ti imbitasion nga umakar iti lugar a sadiay dakdakkel ti pakasapulan iti Nakristianuan a panangasaba ket immaykami ditoy Keams Canyon, Arizona, nga agserbi kadagiti Navajo ken Hopi Indian. Panglakayenak iti kongregasion. Pagragsakanmi ti makipagnaed manen kadagiti Katutubo nga Americano. Gapu iti naiduma unay a kultura ken kasasaad ti panagbiag ditoy ken kadagiti gagangay a lugar a kabangibang ti siudad, kaslakam adda iti trabaho a kinamisionero. Pinanawanmi ti dakkel, komportable a pagtaengan tapno umay agnaed​—innemkami​—iti basbassit a mayakar-akar a pagtaengan. Narigrigat ti biag ditoy. Adu dagiti pagtaengan nga awanan kadagiti gripo iti balay, adda laeng iti ruar dagiti kubeta. Agbiahe ti dadduma a pamilia iti adu a kilometro iti kalam-ekna tapno makagun-od laeng iti kayo ken uging. Masakdo ti danum kadagiti bubon ti komunidad. Adu a kalsada ti saan a naaspalto ken di masarakan iti mapa. Kas nagubing iti reserbasion, inawatko amin dayta a kasasaad. Ita, apresiarenmi a sangapamiliaan ti adu a rigat ken pigsa a kasapulan tapno maaramid laeng dagiti inaldaw a trabaho iti biag.

Nupay no dagiti Indian addaanda kadagiti pagbeddengan iti reserbasion, kaskasdi a naipasango kadakuada dagiti isu met la a parikut a mangsapsaplit kadagiti amin a gobierno​—panagsusupiat, paboritismo, kurang a pondo, panagkusit, ken uray ti krimen kadagiti opisial ken papanguloda. Sangsanguen dagiti Indian ti saplit nga alkoholismo, panangabuso iti droga, kinaawan trabaho, panangabuso iti pagtaengan, parikut iti panagasawa ken iti pamilia. Dagiti dadduma pabasolenda pay laeng dagiti puraw a tattao gapu iti agdama a kasasaadda, ngem sagabaen ti puraw a tattao ti isu met la a saplit. Ngem, nupay adda panangbusor dagiti pamilia, gagayyem, ken katribu, adu a Katutubo nga Americano ti dumdumngeg iti pannakayadal ti Biblia a trabaho dagiti Saksi ni Jehova. Makitada a ti pannakipagayam iti Dios napatpateg ngem ti aniaman a sakripisio. Adu ti agbiahe iti nasurok a 120 a kilometro a mapan ken kasta manen inton agawid tapno tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong. Maragsakankami a mangiramraman iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios kadagiti Navajo ken Hopi.

Segseggaak ti aldaw inton ti turay ni Jehova ‘iyegna ti pannakadadael dagidiay mangdaddadael iti daga’ ken inton amin a natulnog a sangatauan agnaeddanton a sitatalna ken agtutunos kas maysa a nagkaykaysa a pamilia. Iti kasta ti biag kaslanton iti tinarigagayak idi maysaak nga ubing a Chippewa idiay Canada. (Apocalipsis 11:18; 21:1-4)​—Kas insalaysay ni Burton McKerchie.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 13]

Birbirokek ti sungbat dagiti saludsodko maipapan iti Dios

[Dagiti ladawan iti panid 15]

Ngato: Ti pamiliak ken, iti kannigid, maysa a gayyem a Navajo

Baba: Ti mayakar-akar a pagtaenganmi iti asideg ti Kingdom Hall