Kapitulo 17—Pannakailasat Agturong ti Baro a Daga
Naiduma a Kababalin iti Panagtulnog
1. Apay a pinalubosan ni Jehova dagiti taga Babilonia a mangdadael iti Jerusalem?
Bayat dagiti adu a tawtawen sakbay ti panangdadael dagiti taga Babilonia iti Jerusalem, pinakdaaran ni Jehova dagiti Judio no ania ti dumteng, ken apay. Sursurotenda ti pagannayasan ti bukodda a nasukir a puspuso imbes nga agtulnog iti Dios.—Jeremias 25:8, 9; 7:24-28.
2. (a) Nainkalintegan, ania dagiti gunggona nga agpannuray iti panagtulnog iti Dios? (b) Kasano a ti Israel adda iti pannakitulag ken ni Jehova?
2 Saan a pilpiliten ni Jehova ti siasinoman nga agserbi kenkuana, ngem, nainkalintegan, sapulenna ti panagtulnog kadagiti amin nga agtarigagay iti anamongna ken ti bendision a biag a maipakuyog iti dayta. Kalpasan ti panangispalna iti Israel manipud Egipto, imbaga ni Jehova kadakuada: “No umannugotkayo a napaypayso iti saok ket salimetmetanyo ti tulagko iti kasta dakayonto iti ipangpangrunak kadagiti amin a tattao, ta amin a daga kukuak. Ket dakayonto ti maysa a pagarian a papadi, ken maysa a nasantuan a nasion.” (Exodo 19:5, 6) Kalpasan ti panangibaga ti Dios kadagiti sapulenna kadakuada ken nangngeganda ti pannakaibasa “ti libro iti tulag,” iti bukodda inawatda ti rebbengenda a naipakuyog iti kasta a relasionda iti Dios.—Exodo 24:7.
3. (a) Kadagiti ania a pamay-an a ti Israel nangiparangarang kalpasanna iti managalsa nga espiritu ken Jehova? (b) Apay a dagidiay a paspasamak nailanadda iti Biblia?
3 Nupay kasta, dayta ket iti apagbiit laeng a tiempo agingga a nangrugi a naiparangarang ti managalsa nga espiritu. Dagiti annak ti Israel saan a sipapanayag nga indianda ti pammatida ken ni Jehova; ngem, kas panangsalungasing iti lintegna, adu ti nangilaok iti ar-aramid dagiti taga Egipto iti panagdayawda ken Jehova. (Exodo 32:1-8) Kalpasanna dadduma ti nangsapul iti biddut kadagiti lallaki nga us-usaren ni Jehova kas makitkita a pannakabagina. (Numeros 12:1-10; 16:1-3, 31-35) Kas maysa a nasion, ti Israel impakitana ti kinakurang iti pannati tapno agtignayda iti sao ni Jehova, gaput’ panagbutengda iti tao. (Numeros 13:2, 31-33; 14:1-4; Hebreo 3:17-19) No di inggagara dagiti biddut, sipapakumbaba a makagun-od ti maysa iti pammakawan. Ngem bayat iti siam a siglo gaggagaraen ti nasion a salungasingen ti maysa a nadiosan a kasapulan, kalpasanna ti sabali manen, ken masansan adu kadakuada. Dagiti bambanag nga inaramidda ti nailanad iti Biblia kas pakdaar kadatayo.—2 Cronicas 36:15-17; 1 Corinto 10:6-11.
4. (a) Sino dagiti Recabitas? (b) Ania a rebbengen ti impaay ni Jonadab kadakuada?
4 Idi kaaldawan ni Jeremias, kalpasan ti maulit-ulit a pakdaar a naited maipapan iti dakes a pagbanagan ti dalanda, nangipaay ni Jehova iti sanguanan dagiti Judio ti ulidan—dagiti Recabitas. Dagitoy ket saanda nga Israelitas, a kaputotan ni Jonadab isu a nangipakita nga isut’ naan-anay a nakitunos iti di panangipalubos ni Jehu iti panagsasalisal ken Jehova. Daytoy a Jonadab kas patriarka nga ulo iti tribo dagiti Recabitas ti nangibilin kadakuada a saanda nga uminum iti arak iti agnanayon, kasta met saanda nga agnaed kadagiti balbalay wenno agtalon no di ket agtaengda kadagiti tolda kas agakar-akar. Iti kasta abiagdanto iti natalingenngen, simple a panagbiag, nga awanan kadagiti pagnam-ayan ken bisio iti biag ti siudad, bayat nga agdaydayawda ken Jehova a kadua dagiti Israelitas, isu a pakipagnanaedanda.
5. Kasano a mapagulidanan dagiti Recabitas iti panagtulnog?
5 Agsipud ta dagiti Judio dida dumdumngeg ken Jehova, ti Soberano ti Uniberso, mainanamanto kadi a dagiti Recabitas tungpalendanto ti inapoda a tao? Wen tinungpalda, ket iti mapagulidanan a pamay-an. Nupay no dagiti Recabitas nagkamangda idiay Jerusalem idi rinaut ti puersa militar ti Babilonia ken Siria ti Juda, nagtultuloy ti panagnaedda kadagiti tolda. Ngem kasano katibker ti pangngeddengda a saan a mangsagid iti arak, uray pay no dagiti tattao a pakipagnanaedanda mapalubosanda nga uminum iti dayta? Impaiyeg ni Jehova ken Jeremias dagiti Recabitas iti kuarto a panganan ti templo, nangidasar iti kopa ti arak ket inawisna ida nga uminum. Nagkedkedda. Apay? Nalawag nga inapresiarda ti debosion dagiti inapoda ken Jehova, naawatanda ti naayat a pannakaseknanna iti pagimbaganda, ket tinungpalda ti bilinna. Naay-ayo ni Jehova iti daytoy a nagsayaatan nga ulidan isu a nangipakita iti kinakurang ti panagtulnog nga impakita dagiti Judio ken Jehova.—Jeremias 35:1-11.
6. (a) Sino ita ti kas kadagiti Recabitas? (b) Sino ti napaneknekan nga iladladawan iti nasukir nga Israel?
6 Addada tattao ita a kas kadagiti Recabitas. Dagitoy dagiti “sabsabali a karnero” ti Apo. Ti isyu saan a ti iyiinumda iti arak. (Idiligyo ti 1 Timoteo 5:23.) Daytoy ket maysa a personal a banag la ket di no saanda a nalabes a managinum wenno mammartek. (Proverbio 23:20; 1 Corinto 6:9, 10) Ngem ti nadiosan a panagtulnog ket nasken. Maisuppadi iti Kakristianuan, nga isu ti antitipiko nga apostata nga Israel, ti klase moderno a Recabitas ipakitada babaen iti panagtignayda nga ammoda ti kinapateg ti nadiosan a panagtulnog. Kasano a gunggonaan ida daytoy?
7. (a) Ania a makaparegta a kari ti inaramid ni Jehova kadagiti Recabitas? (b) Ania a namnama ti ipaay dayta kadagiti klase moderno a Recabitas?
7 Gapu iti debosionda, inikkan ni Jehova dagiti Recabitas ti kari nga addaan iti nabileg a naimpadtuan a kinapateg iti kaaldawantayo, a kunkunana: “Agsipud ta tinungpalyo ti bilin ni Jonadab nga amayo ket sinalimetmetanyo dagiti impaalagadna ket inaramidyo ti mayannurot iti amin nga imbilinna kadakayo, gapuna a kuna ni Jehova dagiti buybuyot, a Dios ti Israel: ‘Ni Jonadab nga anak ni Recab dinto agkurang iti maysa a lalaki nga agtakder iti saklangko iti agnanayon.’” (Jeremias 35:18, 19) Nairamanda kadagiti nakalasat iti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Ket ti klase nga inladawanda makalasatto iti umay a pannakadadael ti Kakristianuan ken ti amin a dadduma a paset iti lubong nga agwaywayas a mangsurot iti bukodna a dalan, a di mangbigbig iti kinasoberano ni Jehova.
APAY A SAAN A NALAKA TI PANAGTULNOG
8. Apay a narigat para kadagiti adu a tattao ti agtulnog?
8 Adu a tattao ti marigatan nga agtulnog. Dimmakkelda iti lubong a ti isuamin ‘aramidenna ti kayatna.’ Mabalin a kayatda ti maammuanda maipapan iti biag iti sidong ti Pagarian ti Dios. Ngem ti kinatangsit ti mangpalidem iti pampanunotda, a sukirenda ti dadduma a sapulen ni Jehova wenno agsapulda iti biddut iti pamay-an ti pannakaipaay dagitoy. (Proverbio 8:13; 16:18) Ni Naaman, ti hepe iti armada ti Siria idi kaaldawan ni Eliseo, ti addaan iti kasta a parikut.
9. (a) Kasano a napasamak a napan kinita ni Naaman ni Eliseo? (b) Ania ti ninamnamana, ngem ania ti pudno a napasamak?
9 Ni Naaman ti nasaplit iti ketong. Ngem agsipud ta ti agtutubo nga Israelita a kautibo ti situtured a nangiyebkas iti pammatina a ni Naaman ti maagasan no mapan koma iti mammadto ni Jehova a ni Eliseo, nagbiahe ni Naaman a napan idiay Israel. Babaen kadagiti kabayo ken luglugan a pakigubat isut’ nagbiahe a napan iti balay ni Eliseo. Ket, ni Naaman maysa a natan-ok a tao ket inanamaenna a ni Eliseo ti mangsabet kenkuana ket kalpasanna mangaramid iti maysa a seremonia, nga umawag ken Jehova ken maulit-ulit nga aprosanna ti agsakit a lasag agingga a maagasan. Imbes ketdi, basta nangibaon ni Eliseo iti mensahero a mangibaga kenkuana a mapan idiay Karayan Jordan ket sadiay bumatok iti mamimpito a daras.—2 Ar-ari 5:1-12.
10. (a) Kasano ti panagtignay ni Naaman? (b) Ania kamaudiananna ti nangtignay kenkuana nga agtulnog? (c) Ania ti banagna?
10 Nasaktan ti kinatangsit ni Naaman. Isut’ nagawid a sipupungtot. Ngem kalpasan ti pannakirinnason ti tagabuna kenkuana, isut’ nagpakumbaba a buyogen iti pammati. “Idin simmalog ket bimmatok iti namimpito a daras idiay Jordan kas mainugot iti sao di lalaki ti Dios; ket ti lasagna nabaliwan a kas lasag ti ubing a bassit, ket isu ti nadalus idi.” Nakumbinsir ni Naaman a ni Jehova ti pudno a Dios, ket nabigbigna a, nupay agkedked idi damo, dagiti panangiturong nga inted ni Eliseo ket naggapu iti Dios.—2 Ar-ari 5:13-15.
11. (a) Kadagiti ania a pamay-an a dagiti “sabsabali a karnero” ti inladawan ni Naaman? (b) Ania a napateg a leksion ti masapul a suruentay amin?
11 Makitayo kadi nalabit dagiti kababalin ni Naaman iti bagiyo met laeng? Kas pudno kadagiti dadduma a di Israelita a namati, ni Naaman nausar iti Kasuratan a mangiladawan kadagiti “sabsabali a karnero” a nakikadua iti pudno a panagdayaw. Amin dagitoy, gaput’ naiyanakda iti basol, ti nagsakit iti espiritu idi. Isuda amin kasapulan ti panangsapulda iti tulong ti pinulotan ni Jehova a klase adipen ket kalpasanna agtignayda a situtulnog naipapan iti insuron daytoy nga “adipen” manipud iti Sao ti Dios. (Mateo 24:45) idi dadduma ti di nangapresiar kadagiti amin a Nainkasuratan a balakad nga intedna kadakuada—kas iti pannakasapul ti panagatender a kanayon kadagiti gimgimong, ti kinapateg ti pannakaisina manipud iti lubong wenno ti Nakristianuan a bautismo iti danum. Mabalin nga itantanda ti dedikasion ken ti bautismo iti danum gapu ta ti pusoda dina awaten ti ‘panangtalikud iti bagi’ tapno agbalin a pasurot ni Kristo. Kadagiti dadduma a kaso babalawenda ti pamay-an ti panangipaay dagiti addaan rebbengen iti kongregasion ti balakad kadakuada. Ngem kabayatanna amin dagiti pudno a “sabsabali a karnero” ti Apo masapul a sursuruenda ti kinapateg ti kinapakumbaba ken ti naayat a panagtulnog.—Santiago 4:6; Mateo 16:24.
DAGITI BILBILIN A MAKAGUNGGONA KADATAYO
12, 13. (a) Apay a ti panagtulnog kadagiti bilbilin ni Jehova makagunggona kadatayo? (b) Kasano a maiyilustrar daytoy?
12 Bayat ti pannakaammotayo ken ni Jehova ken kadagiti daldalanna, maapresiartayo ti kinapudno dagiti sasao nga insaona kadagiti ad-adipenna idi napalabas a tiempo: “Siak, ni Jehova, a Diosmo, a mangisuro kenka a maipaay iti gunggonam, a mangiturong kenka iti dalan a papanam koma. O no dinengngegmo koma dagiti bilbilinko!” (Isaias 48:17, 18) Ti napasnek a tarigagay ni Jehova isu ti panangliklik ti ilina iti didigra ken tagiragsakenda ti biag babaen ti panangipangagda kadagiti bilbilinna. Ammona ti pannakaaramidtayo ken no ania ti mangiyeg kadatayo ti pudpudno a kinaragsak. Pakdaarannatayo a maibusor iti kababalin a mangipababa kadatayo wenno mangdadael iti relasiontayo kadagiti sabsabali.
13 Dagidiay a nangipangag iti pakdaarna a maibusor iti pannakiabig ken pannakikamalala naispalda iti emosional a riribuk, sakit ken ti panagpasngay iti bastardo isu a pagbanagan dagitoy. (1 Corinto 6:18; Hebreo 13:4) Babaen ti panangiyaplikar iti balakad kas ti adda idiay 2 Corinto 7:1, naikkatda ti pannakaadikto iti tabako ken dadduma a droga, isu a mangdadael iti salun-at ti maysa ken agbanag iti nasapa nga ipapatay. Ti bilinna nga ‘umadayo iti dara’ ti nangtulong kadagiti ad-adipenna a mangpabileg iti panagtalekda kenkuana kas Daydiay pagpannurayanda kadagiti anim a namnamada iti masanguanan a maipaay iti masanguanan a biag, ket maigiddato met iti dayta ti panangsalaknibna kadakuada a maibusor kadagiti nakaam-amak a saksakit a mabalin a maisaknap babaen iti panangyalison iti dara.—Aramid 15:28, 29.
14. Kasano a magunggonaantayo babaen ti panangsapul nga umuna iti Pagarian imbes nga iraman iti kasta unay ti bagbagitayo iti lubong?
14 Bayat nga addatayo iti lubong, adda ti kasapulan a pannakilangentayo iti dayta. Ngem pinakdaarannatayo ni Jehova a di mangikabil iti namnamatayo iti dayta, saan nga agbalin a paset dayta. Ammona no ania ti adda a masanguanan ti lubong. Anian a kinamaag a ti maysa busbosenna ti biagna iti panagurnong iti banag a dadaelento ti Dios! Dakdakes pay, dagidiay a mangaramid iti kasta masarakandanto a mairamanda iti gasat ti lubong isu a nangipaayanda iti biagda. Anian a makagunggona ngarud, ti balakad nga inted ti Anak ti Dios: Birukenyo ti Pagarian ti Dios! Ipangpangrunayo dayta iti biagyo!—1 Juan 2:17; Mateo 6:33.
15. (a) Tapno mairaman kadagidiay a makagun-odto iti napukaw ni Adan, ania ti masapul a suruentayo nga aramiden? (b) Kasano ti pannakisao ni Jehova kadatayo bayat ti milenio?
15 Babaen iti naan-anay a pannakaammona iti kasapulantayo, isagsagana ni Jehova ti ilina a maipaay iti biag iti nalinteg a baro a sistema dagiti bambanagna. Ti panagsukir ni Adan nangiturong iti kinaimperpekto ti tao, ti pannakapukaw iti biag nga agnanayon ken ti pannakaparuar idiay Paraiso. Sigurado a no mairamantayo kadagidiay mabendisionan iti napukaw ni Adan, masapul a mangipaaytayo iti pammaneknek nga agim-imdengtayo no agsao ti Dios. Ket kasano ti panagsaona kadatayo bayat ti umay a Milenio, bayat ti pannakaiyeg ti sangatauan iti kinaperpekto? Babaen iti Mesianiko a Pagarian. Addaanto met kadi dayta a gobierno kadagiti naindagaan a pannakabagi? Wen. Ti Ari addaanto kadagiti agserbi a “piprinsipe iti amin a daga.” (Salmo 45:16; idiligyo iti Isaias 32:1, 2.) Babaen iti naayat a panagtulnog kadagidiay a piprinsipe, ti sangatauan iparangarangdanto ti panagpaiturayda iti nailangitan nga Ari.
16. Apay a ti panagtulnog kadagiti panglakayen maysa a salaknib itan, ken kasano a dayta nasayaat a pannakaisagana a maipaay iti biag idiay Baro nga Urnos ti Dios?
16 Kas panagsagana a maipaay iti dayta a tiempo, mangipapaayen ni Jehova iti panagsanay babaen iti makitkita a teokratiko nga organisasionna. Iti uneg ti kongregasion nangibangon kadagiti naespirituan a lallakay, wenno panglakayen. Mangipaayda iti kasapulan a panangaywan iti panangasaba iti mensahe iti Pagarian. Tulonganda dagiti amin nga agtarigagay nga agserbi ken ni Jehova a mangsuro no kasano nga iyaplikar dagiti prinsipio iti Biblia iti biagda ket siaayat a mamakdaarda a maibusor kadagiti silo a mabalin a mangdadael iti relasion ti maysa iti Dios. Dagiti Saksi ni Jehova iti sangalubongan pagaammoda a ti panangipangag kadagiti panangiturong dagiti panglakayen ti masansan a nagbanag iti pannakaitalimeng ti biag bayat dagiti bagyo, ginggined ken ti ibebettak ti naarmasan a kinaranggas. Ti kongregasion saan a kukua dagiti panglakayen; dayta kukua ti Dios. Dagiti panglakayen dida akmen a napaltiinganda. Ngem, kas ipakita ti Kasuratan, us-usaren ida ti Dios a mangidaulo, ket ti panagtulnog kadakuada iparangarangna ti panagraem iti urnos nga us-usaren ni Jehova a mangisagana kadagiti ad-adipenna a maipaay iti pannakailasat agturong iti Baro nga Urnosna.—Aramid 20:28; Hebreo 13:17.
17. Ania koma ti mangtignay kadatayo nga agtulnog?
17 Nupay kasta, saan laeng a ti tarigagay a mairaman kadagiti makalasat iti umay a pannakadadael ti lubong ti mangtignay kadatayo iti kasta a panagtulnog. Dakdakkel pay ngem dayta. Ania? Ti panangapresiar iti biag ken kadagiti amin a probision nga inaramid ti Dios a mangtaginayon iti dayta. Ti panagyaman iti sagutna a mangpabaknang iti biagtayo—ti abilidad nga agrason, ti panangapresiar iti kinapintas ken kadagiti naespirituan nga ipatpateg, ti kabaelan a mangammo ken mangdayaw iti Namarsuatayo. Kasta met, ti pannakaammo iti dakkel nga ayat iti biang ti Dios a nangtignay kenkuana a mangited iti Anakna tapno ipaayna ti biagna kas daton tapno maaddaantayo ti gundaway nga agbiag nga agnanayon.
18. No dumtengtayo iti pannakaammo a naimbag iti Dios, kasano ti panangmatmattayo iti panagtulnog kenkuana ken iti organisasionna?
18 Para kadagidiay a nakaammon a naimbag iti Dios, ti panagtulnog ket saan a di makaay-ayo a rebbengen. Ti umiso a pannakaawat kadagiti pangpanggepna ken kasapulanna, agraman ti pannakapadas kadagiti naimbag a pagbanagan iti panangiyaplikar kadagitoy, awan panagduaduada a ti panagaramid kadagiti bambanag iti pamay-an ti Dios isu laeng ti nainkalintegan ken nainsiriban a kurso. Mabigbigda dayta a maysa a salaknib. Dayta ket maysa met a pamay-an a panangipakita iti ayatda iti Dios. Makasarakda iti dakkel a ragsak iti panagtulnog kenkuana.—1 Juan 5:3; Salmo 119:129.