‘Nagpangatoak a Sipapayak a Kas Kadagiti Agila’

Kas sinarita ni Ingeborg Berg

NASUROK a sangagasut a tawenen idi nayanakak, idi Hunio 5, 1889, iti asideg ti Kastilio ti Fredensborg, amiananen latta ti Copenhagen. No adda sangaili idi ti naarian a Danes a pamilia, agraman dagiti ari ken emperador ti Europa, naawis dagiti babbai a babaknang a taga Fredensborg nga agluto ken agipuni. Gapu ta bassitak pay idi, masansan nga itugotdak ket pinalubosandak nga agay-ayam ken agtaraytaray idiay Kastilio.

Sipapatak a malagipko ni Czar Nicholas II ti Rusia ken ti pamiliana. Idiay ruar ti kuartona, sitatakder ti guardiana, maysa a cossack a sidadaan ti bayonetana. Kaay-ayo dagiti cossack dagiti ubbing, ket naminsan kayatnak nga ungnguan ti maysa kadakuada. Gaput’ kigtotko, lallalo iti napuskol a barbasna, nagtarayak a linasatko dagiti atiddog a pasilio ti kastilio.

Adda okasion a da Czar Nicholas II, Emperador Wilhelm II ti Alemania, ken ti anak ni Reyna Victoria, a nagbalin nga Ari Edward VII ti Inglatera, sinarungkaranda ni Christian IX a Danes nga ari. Bayat a nagpasiarda kadagiti kalsadat’ Fredensborg, a nakisaritada a nainggayyeman kadagiti umili, inaprosan ni Czar Nicholas ti ulok idi nagruknoyak kenkuana. Natalna pay ti tiempo idi, ket dagiti agturay kadagiti nasion saan a kas itatta a pagam-amkandat’ biagda.

Naikkat ti Talna

Idi 1912 nagtrabahoak bilang maysa a nars idiay South Jutland, nga inasikasok dagidiay kumanunong kadagiti Danes idiay Aleman a dasig ti pagbedngan. Ti South Jutland inturayan dagiti Aleman nanipud gubat idi 1864 iti nagbaetan ti Denmark ken Prussia. Tinulongak dagiti inna nga addaan kadagiti kappasngay nga annak ket naam-ammok unay dagitoy agkabannuag a pamilia.

Idi 1914 nakiasawaak iti Danes a guardia idiay pagbedngan ket nagtaengkami iti Danes a sakop ti pagbedngan. Di nagbayag bimtak ti gubat. Idi kuan inawaganda dayta a kas Dakkel a Gubat ket, idi agangay, Gubat Sangalubongan I. Maysa a bigat, inaladanda ti pagbedngan iti barot a siitan, ket narigaten ti umallatiw. Daydi talna ken talged a sagsagrapenmi idi ket napukawen.

Ti kinaalingget ken kinamaag dayta a gubat immasideg unay kadakami idi nadamagmi a dagidi agtutubo nga amma kadagiti pamilia a binisbisitak kas nars ket pinagsoldadoda ida. Ket napasagda amin iti Western Front idiay Marne malaksid iti maysa! Terible no utobek dagidiay agtutubo a balo, a sinagabadat’ ipapatay dagiti assawada ket dagiti babassit nga annakda napukawda dagiti ammada. Kasano itan a mataming dagitoy agtutubo a babbai dagiti talonda? “Adinot’ yan ti Dios?” kunak.

Idi agdamat’ gubat, nairteng ti situasion idiay pagbedngan bayat nga immallatiw dagiti refugees. Natudinganak a mangkapkap kadagiti babbai nga atapenda nga agipuslit. Kadarato, a taraon la ti awitda, ket masansan a binaybay-ak dagitan ket pinalasatko ida. Nalpas ti gubat idi 1918, ket idi 1920 ti South Jutland naisubli iti Denmark.

Panagbiruk ti Pammati iti Dios

Nupay kimmapuy ti pammatik iti Dios gapu kadagiti amin a kinadangkok a naimatangak, birbirukek idi ti kayulogan ti biag. Ni Alfred a lakayko, ken siak regularkami a makimismisa, ngem saan a nasungbatan dagiti saludsodmi.

Idi 1923 immakarkami iti bassit a pagkalapan a purok idiay Flensburg Fjord, ket inrugi ni Alfred ti agkalap. Idi kuan adda nagayyemmi a pamilia a Baptist. Nupay dakami ket Lutheran, inakseptarmi ti awisda a dumngeg ti palawag iti Biblia idiay Ferry Inn sadi Egernsund. Sakbay a napankami, nagparintumengak ket nagkararagak: “No talaga nga adda Dios, pangaasim ta imdengam ti kararagko!”

Ti palawag ket maipapan iti babai idiay bubon ti Sicar, ket pinagagarnak a mangbasa iti Biblia. Kas resultana, bale, nagbalinak a baro a persona! Insuratko ken nanang: “Kanayonmo idi nga ibagbaga nga agpakumbertirak iti Dios. Ti kunak isu daytoy ti napasamak kaniak itan; maamakak idi a mangibaga kenka daytoy di la ket ta bumaawto toy rag-ok. Ngem nagtalinaed daytoy!”

Di nagbayag kalpasanna, idi 1927, adda nabirukak a pampleta idiay makintuktok a kuartomi a Freedom for the Peoples. Naawis ti atensionko, ket naigamerak unay kadagiti linaonna ket nalipatak ti oras ken ayanko. Sakla ginuped ti panagbasbasak idi simmangpet dagiti ubbing manipud eskuelaan ket kayatdan ti mangan.

Idi simmangpet ni Alfred iti rabii, sigagagarak a nangestoria ti nabasak. Imbagak kenkuana a no pudno ti sasawen dayta a pampleta, ngarud ti simbaan saan nga isut’ balay ti Dios, ket masapul nga umikkatkami ken panawanmi a dagdagdus dayta. Impapan ni Alfred a dinadarasudos sa daytoy, ket imbagana a kasta kaniak. Ngem nagnumuanmi a suratanmi ti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Copenhagen tapno agorderkam ti ad-adu pay a literatura.

Kas sungbatda, imbaonda ni Christian Rømer, nga agbambaniaga a manangaywan, a simmarungkar kadakami. Pinadagusmi idiay kuarto dagiti ubbing ket inyalismi ida idiay makintuktok a kuarto. Ni Kabsat Rømer, nagbalaybalay no iti bigat ken malem, sanakam inyadalan iti tunggal rabii. Uppat nga aldaw a nakipaggian kadakami, ket talaga a nakaay-ayat ti panagkakaduami. Idi pinanawannakami, inulitko manen ken Alfred nga umikkatkamin iti simbaan. Itan sireregget nga immanamong.

Gapuna napan intulod ni Alfred idiay ministro ti resignasionmi. Impagarup ti ministro nga adda manen maladaga a pabuniagan ni Alfred. Ngem, idi matarusannat’ panggep ni Alfred, di mamati ti ministro. “Aniat’ diyo kayat iti simbaan?” kayatna a maammuan. Dinakamat ni Alfred dagiti doktrina a Trinidad, di ipapatay ti kararua, ken agnanayon a tuok. “Saan nga isursuro ti Biblia dagitoy,” kuna ni Alfred. Idi nagpambar ti ministro a dina kano kayat a pagsasaritaan dagitoy kadagidiay adda bukbukodda a kapanunotan, sititibker a kinuna ni Alfred: “Kayatmin ti umikay manipud simbaan!”

Karkarna a Kalap ken Bautismo

Adda kumbension idi a maangay idiay Copenhagen, ngem kurang ti kuartami ket dikam makapan. Nagkararagak iti Dios tapno tulongannakam a dumanon sadiay, yantangay kayatmit’ mabautisaran. Kasakbayan unay ti kumbension, naglayag ni Alfred tapno mapan agkalap idiay fjord (danum iti baet ti bambantay). Nagadut’ nakalapanna ket napno ti bilog, ket adda umdas a pagpletemin. Nasdaaw dagiti dumadaklis sadiay, yantangay nagbassit ti naalada dita a fjord iti dayta a tawen. Kinapudnona, nasurok a 50 a tawen kalpasanna, pagsasaritaan pay la dagiti lokal a mangngalap “dayta a milagro.” Inawaganmi daytat’ kalap ni Pedro. Gapuna, nabautisarankami, idi Agosto 28, 1928.

Ti bautismo idi ket naiduma iti panagbautisar itatta. Adda kurtina a nanglinged iti baptism pool. Idi naluktan ti kurtina, addan sadiay ni Kabsat Christian Jensen a sisasaganan a mamautisar. Nakaamerikana iti atiddog, a sitatakder iti tengngat’ danum nga agingga iti siketna. Dakami a kandidatot’ bautismo nakakaweskami iti puraw a pagan-anay. Immun-unada nga intaneb dagiti lallaki sadakam insaruno a babbai.

Idi kumbension idiay Copenhagen, nagdaguskami idiay balay dagiti dadakkelko. Idi simmangpetak iti rabii, dinamag ni tatang no naggapuanmi.

“Adda miting a tinabunuanmi,” kunak.

“Aniat’ naangay sadiay?”

“Nagbautisarkami,” insungbatko.

“Nagbautisarkayo?” impukkawna. “Saan kadi nga umdas daydi panagbuniagmo idi ubingka?”

“Saan, Tatang,” insungbatko. Idi kuan dinisnogna ti lapayagko, sana inyikkis: “Siak ti mangbautisar kenka!”

Agtawenak idi ti 39 ken liman ti annakko idi naramanak ti kasta a naudin a panangdisnog ni tatang iti lapayagko, idinto ta isu ket naanus ken nasingpet. Dina pulos nadakdakamaten dayta a pasamak. Naimbag ketdi, ta di pay nakasangpet ni Alfred idi, ket sakla inyestoria kenkuana dayta idi limmabasen ti adu a tawen.

Tiempot’ Panagarisit

Idi simmangpetkamin, sinarungkarak ti maysa nga impapanko a kabsat a babai ket sigagagar nga impadamagko ti kumbension ken ti panagbautisarmi. Nagtugaw a siuulimek sana kinuna: “Ay, piman a Sister Berg. Dika koma mamatpati iti daytoyen. Maysa kadagitoy nga aldaw addanto kabsat nga aggapu idiay Flensburg, ket ilawlawagnanto ti kinapudno kadatayo.”

Diak nakauni. Dandani diak pay malugananen ti bisekletak idi agawidak. Agkamkampana idi ti simbaan, ket tunggal batingtingna kasla “patay, patay” ti mangmangngegko. Ditoy pusok nagdawatak ti tulong ni Jehova, ket nalagipko dagiti sao ti Salmo 32:8, 9: “Iwardaskanto ken isurokanto iti dalan a pagnaemto: idalankanto babaen kadagiti matak. Saankayo kadi a kas iti kabalio, wenno kas iti mulo, nga awanan pannakaawat: a ti ngiwatda masapul a tenglen ti pakagat ken rienda, di la ket ta didaka asitgan.”​—King James Version.

Idi nakasangpetakon, innalak ti Bibliak ket binasak ti Kararag ti Apo. Limmag-an ti riknak. Nalagipko ti pangngarig ti perlas a nanginat’ pategna. (Mateo 13:45, 46) Ti Pagarian kas iti dayta a perlas. Kayatko nga ited amin a kupkupikopak tapno magun-odko dayta a Pagarian. Naliwliwaak kadagitoy a kapanunotan. Sa addada pay sabali a bendision.

Idi 1930 nangrugi a naipablaak ti magasin a The Golden Age (Agriingkayo! itan) iti Danes babaen iti paulo a The New World. Ket iti simmaruno a tawen, dakami nga Estudiante ti Biblia naragsakankami nga immawat iti nagan a Saksi ni Jehova. Mammanokam la idiay lugarmi idi a tiempo, ket kadarato nga idiay balaymi ti naggigimonganmi. Yantangay ti kalye nga ayanmi ket naawagan The Staircase, nanaganankam ti The Staircase Congregation.

Panagibtur ti Adu Pay a Suot

Idi 1934 grabe nga operasion ti napasarak ket kas resultana, naparalisadoak. Nakaiddaak iti dua ket kagudua a tawen, ket imbaga dagiti doktor a nakatugawakto laengen iti wheelchair iti unos ti biagko. Narikut unay kaniak daydi a tiempo, ngem nakasaysayaat ti panangasikaso ti pamiliak kaniak.

Inggatangannak ni Alfred iti Biblia a dadakkel ti letrana, ket ti inaudi nga anakmi nangaramid iti pangiparabawan tapno makabasaak a siidda. Ngem kayatko met ti mangasaba idi, gapuna nangikabil ni Alfred idiay igid ti kalsada ti placard a nangiyanunsio kadagiti kabbaro a magasin. Dagidiay interesado immayda kaniak, ket nakasaritak ida. Gapu itoy a placard, dagidiay taga sadiay inawagandat’ pamiliami iti The New World.

Dagiti agbambaniaga a manangaywan alibtakda a bimmisita kaniak. Iti kasta naamammok unay dagitoy a natataengan ken eksperiensiado a kakabsat, ket napalalot’ panangparegtada kaniak. Kasta met, inusarko ti tiempok a nangadal iti Biblia, ket ti pannakaammok sinustenirnak. Kaslaak la ‘nagpangato a sipapayak a kasla agila.’​—Isaias 40:31.

Idi a nailawlawag ti kinasiasino ti “dakkel nga umariwekwek” idi 1935, kaaduan kadagiti kakabasat idiay lugarmi, agraman ti inauna nga anakmi a lalaki ken babai, insardengdan ti nakiraman iti tinapay ken arak no Memorial. Nupay kasta, sumagmamano kadakamit’ di pulos nagduadua iti nailangitan a pannakaawagmi. Ngem, naragsakankam met iti dayta kabbaro a pannakatarus iti grande a panggep ni Jehova maipapan iti dakkel nga umariwekwek ken ti gunggona a biag nga agnanayon ditoy daga.​—Apocalipsis 7:9; Salmo 37:29.

Nagin-inut a simmaranta ti salun-atko, a maisungani iti impagarup dagiti doktor, ket nabaelak manen ti makiraman a naan-anay iti nasken a trabaho a panangasaba ken panangisuro.

Gubat Sangalubongan II ken Kalpasanna

Idiay ballasiw ti fjord makitami ti Alemania, ket nangrugi a madlawmi ti impluensia ti Nazismo. Dadduma a kaarubami nagbalinda a Nazi, ket impangtadakami: “Urayenyo agingga nga umay ni Hitler. Ipuruaknakayto iti kampo konsentrasion wenno iti langalang nga isla!”

Inkeddengmi a nasaysayaat no umaliskami. Adda dagidiay naanus a timmulong kadakami a makabiruk iti apartment sadi Sønderborg, dakdakkel nga ili iti di unay adayo. Nangrugi ti Gubat Sangalubongan II idi Setiembre 1939; immakarkami idi Marso 1940; ket idi Abril 9, dagiti tropa nga Aleman inokuparda ti Denmark. Karkarna, nupay kasta, dagiti Saksi ni Jehova ti Denmark saan nga isudat’ nagpapasan dagiti Aleman.

Idi narpuog met laengen ti arapaap ni Hitler a mangparmek, adu a nadismaya nga Aleman nga agnanaed sadi Sønderborg ti inyadalak iti Biblia. Anian a rag-o ti pannakakitak a saan la nga adu kadagitoy nga estudiantet’ Biblia ti nangidedikar ti biagda ken Jehova no di ket kaaduan met nga annak ken appokok ti nagbalin nga aktibo iti Nakristianuan a serbisio!

Pimmusay ni lakayko idi 1962, sa maysa nga apokok idi 1981, ken ti inauna nga anakko a babai idi 1984. Ti panagtalinaedko nga aktibo iti serbisio ni Jehova timmulong kaniak a limmasat kadagita a tiempot’ ladingit.

Nakaay-ayat a naimatangak ti progresot’ trabaho ti Pagarian ditoy Denmark nanipud nangrugiak idi 1928. Addaankam lat’ agarup 300 nga agibumbunannag idi, ngem ita addan nasurok a 16,000! Agyamanak ta uray sangagasut ti tawenkon, kaskasdi nga aktiboak pay la iti serbisio. Talaga a napasarak ti kaitungpalan dagiti sasao ti Isaias 40:31: “Ngem dagiti agpannuray ken Jehova pabaruendanto ti pigsada. Agpangatodanto a sipapayak a kas kadagiti agila. Agtaraydanto ket didanto mabannog; magnadanto ket dida agkapuy.”