Agpegpeggad ti Permanente ken Makapnek a Trabaho
NASKEN kadagiti tattao ti “kalintegan nga agtrabaho,” sigun iti Universal Declaration of Human Rights, nga impaulog ti United Nations. Nupay kasta, saan a kanayon a sigurado daytoy a kalintegan. Adu dagiti mangapektar iti kinatalged ti trabaho—manipud kadagiti pasamak iti lokal nga ekonomia agingga iti kasasaad ti sangalubongan a merkado. Ngem no mapukaw wenno agpegpeggad a mapukaw ti panggedan, masansan a mapasamak ti demostrasion, panagderraaw, ken welga. Manmano a pagilian ti saan nga apektado. Kinuna ti maysa a mannurat nga uray ti sao a “trabaho ket kanayon a makapadagsen a sao, uray iti napalabas.”
Napateg kadatayo ti trabaho gapu iti adu a rason. Malaksid a mangipaay iti pagsapulan, tulongannatayo a mangtagiragsak iti nasalun-at nga isip ken emosion. Ti trabaho penkenna ti tarigagay ti tao nga agbalin a narang-ay nga umili ken maaddaan iti panggep iti biag. Pataudenna met kadatayo ti panagraem iti bagi. Dayta ti makagapu nga adda dagidiay kayatda latta ti agtrabaho uray adun ti kuartada para kadagiti kasapulanda wenno mabalinda payen ti agretiro. Wen, nakapatpateg ti trabaho ta no awan dayta masansan a mamataud kadagiti serioso a parikut iti kagimongan.
Iti sabali a bangir, adda dagiti addaan iti panggedan ngem adu ti pakarigatanda iti trabaho, isut’ gapuna a didan matagiragsak dayta. Kas pagarigan, gapu iti nakaro a kompetision ita iti merkado, umad-adu dagiti kompania nga agikkat iti trabahadorda tapno maksayan ti gastosda. Nalabit nga agresulta dayta iti kanayonan a trabaho a makalikaguman kadagiti mabati nga empleado.
Kinapudnona, ti moderno a teknolohia, a mamagbalin koma a nanamnam-ay ti biag ken ad-adda a mangpalaka iti trabaho, mabalin a dinegdeganna dagiti pakarigatan iti pagtrabahuan. Kas pagarigan, mabalin nga ituloy dagiti tattao ti trabahoda iti pagtaenganda babaen dagiti kompiuter, fax machine, ken Internet. Gapuna, agbalin metten ti pagtaengan a lugar a panggedan. Marikna ti maysa a mangmangged a ti pager ken cell phone nga inted kenkuana ti kompania ket kasla tali a naigalut kenkuana a guyguyoden ti amona.
Iti napartak a panagbalbaliw ti kasasaad iti ekonomia ken trabahotayo, ti kumarkaro a pakadanagan dagiti natataengan isu ti pannakaibilangdanto a di epektibo a mangmangged. Mainaig iti daytoy, kinuna ni dati a Human Rights Commissioner Chris Sidoti: “Agparang nga adda panangmatmat a malaksid a dika pay agtawen iti 40, marigatanka nga agusar iti kompiuter ken baro a teknolohia.” Gapuna, adu a naanep a mangmangged a sigud a mamatmatan nga agkabannuag ti mamatmatan ita a di unay kasapulan gapu ta nataengandan. Anian a nakalkaldaang!
Di pakasdaawan a kadagiti kallabes a tawen, mapukpukawen ti sigud a panangipateg iti kinagaget ken kinasungdo iti kompania. “No agikkat dagiti korporasion kadagiti empleado gapu iti bassit laeng a rigat iti stock market, mapukaw ti kinasungdo iti korporasion,” kuna ti Pranses a magasin a Libération. “Siempre, masapul nga agtrabahoka, ngem para laeng iti pagimbagam, saan a para iti kompania.”
Iti laksid dagitoy dumegdegdeg a parikut, agtultuloy ti gagangay a pakasapulan dagiti tattao nga agtrabaho. Isu nga iti panawentayo a napartak ti panagbalbaliw, kasano a maaddaan ti maysa iti natimbeng a panangmatmat iti sekular a trabaho ken, kagiddan dayta, mataginayonna ti natalged a rikna ken pannakapnek iti trabaho?
[Ladawan iti panid 3]
Ti moderno a teknolohia mabalin a dinegdeganna dagiti pakarigatan iti pagtrabahuan