Tiempo ti Krismas​—Ania ti Nakaisentruanna?

KADAGITI minilion a tattao, ti Krismas ken Baro a Tawen ket tiempo para iti pamilia ken gagayyem, gundaway tapno pabilgen ti relasion. Adu met ti mangmatmat iti dayta kas tiempo tapno mennamennaen ti maipapan iti pannakaipasngay ni Jesu-Kristo ken ti akemna iti pannakaisalakan ti sangatauan. Idiay Russia, saan a kas iti adu a sabali a pagilian, dagiti umili ket saan a kanayon a nawaya a mangrambak iti Krismas. Nupay dagiti kameng ti Russian Orthodox Church siwawaya a rinambakanda ti Krismas iti sinigsiglo, saanda a napalubosan a mangrambak iti dayta iti kaaduan a paset ti maika-20 a siglo. Ania ti makagapu?

Di nagbayag kalpasan ti rebolusion ti Bolshevik Communist idi 1917, dagiti autoridad ti Soviet nangipaulogda iti agresibo a linteg a mangilungalong iti panagbalin nga ateista ti intero a pagilian. Saanen a maipalubos ti pannakarambak ti Krismas agraman dagiti narelihiosuan nga aspetona. Ti Estado nangrugi a mangigannuat iti kampania maibusor iti pannakarambak ti Krismas ken Baro a Tawen. Adda pay ketdi nabatad a panangkondenar kadagiti lokal a simbolo ti piesta​—ti Christmas tree ken Ded Moroz, wenno Grandfather Frost, ti katupag ti Santa Claus idiay Russia.

Idi 1935, adda dakkel a panagbalbaliw a nangapektar iti wagas ti panangrambak dagiti Ruso iti Krismas ken Baro a Tawen. Dagiti Soviet insublida ti Grandfather Frost, ti Christmas tree, ken ti pannakarambak ti Baro a Tawen​—ngem adda dakkel a nakaidumaanna. Naikeddeng a ti Grandfather Frost ket mangyeg kadagiti sagut, saan a no tiempo ti Krismas, no di ket iti Aldaw ti Baro a Tawen. Kasta met, ti Christmas tree ket maawaganen iti New Year’s tree! Gapuna, sabalin ti naipangpangruna iti Union Soviet. Arigna a ti Baro a Tawen sinuktannan ti Krismas.

Ti Krismas ket maysa laengen a sekular a piesta, a naikkat dagiti narelihiosuan a kaipapananna. Ti New Year’s tree ket naadornuan, saan a kadagiti narelihiosuan no di ket kadagiti sekular nga arkos a mangiladawan iti panagrang-ay ti Union Soviet. Ti magasin ti Russia a Vokrug Sveta (Iti Sangalubongan) ilawlawagna: “Posible a tuntonen manen ti pakasaritaan ti pannakaipasdek ti kagimongan ti Komunista babaen kadagiti dekorasion a New Year’s tree iti nagduduma a tawen idi tiempo ti Soviet. Malaksid kadagiti gagangay a kuneho, icicle, ken nagbukel a tinapay, napataud met dagiti arkos a kasla kumpay, martilio, ken traktora. Idi agangay, nasuktan dagitoy kadagiti pigurin ti minero ken astronaut, pagsunda iti langis, rocket, ken lugan idiay bulan.”

Komusta met ti mismo nga Aldaw ti Krismas? Nabatad a saan a naipaayan dayta iti pateg. Imbes ketdi, dagiti autoridad ti Soviet inaramidda laengen dayta nga ordinario nga aldaw ti panagtrabaho. Dagidiay mangrambak iti Krismas iti narelihiosuan a pamay-an masapul nga agannadda iti panangaramidda iti dayta di la ket ta mapukawda ti anamong ti Estado ken mapasaranda dagiti saan a nasayaat nga ibungana. Wen, idiay Russia idi maika-20 a siglo, nagbalbaliw ti panangmatmatna iti tiempo ti Krismas ken Baro a Tawen, a nagbalinen a sekular a rambak imbes a narelihiosuan.

Maysa a Nabiit Pay a Panagbalbaliw

Idi 1991, narpuog ti Union Soviet isu a naaddaan dagiti umili iti dakdakkel a wayawaya. Nagpatingga ti ateistiko a pagannurotan ti Estado. Sekular ti panangmatmat ti kaaduan kadagiti kabbaro a nabukel a pagilian, a ti Iglesia ket naisina iti Estado. Narikna ti adu a relihioso a tattao a mabalindan nga alagaden ti relihionda. Inrasonda a ti maysa a pamay-an tapno maaramidda dayta ket babaen ti panangrambak iti narelihiosuan a piesta ti Krismas. Ngem di nagbayag, kasta unay ti pannakaupay ti adu kadagitoy. Apay?

Tinawen a kumarkaro ti panagbalin a komersio ti Krismas. Wen, kas iti Laud, ti Krismas ket nagbalinen a kasayaatan a panguartaan dagiti agparpartuat, pumapakiaw, ken komersiante. Dagiti dekorasion para iti Krismas ti kangrunaan a nakaparang kadagiti pagtagilakuan. Magatangen dagiti musika ken karolina ti Krismas a nagtaud iti Laud, banag a saan idi nga uso idiay Russia. Dagiti agtagtagilako a nakaawit kadagiti dadakkel a bag a naglaon kadagiti dekorasion ti Krismas aglakoda kadagiti tren ken iti dadduma pay a lugan ti publiko. Kasta ti kasasaad idiay Russia bayat ti tiempo ti Krismas ken Baro a Tawen.

Ngem uray kadagidiay mangmatmat nga awan pagdaksan ti nakaro a komersialismo iti Krismas, pakaringgoranda ti sabali a paset ti piesta​—ti panangabuso iti arak agraman dagiti negatibo nga ibungana. Inlawlawag ti maysa a doktor iti maysa a pang-emerhensia a siled ti ospital idiay Moscow: “No dumteng ti pannakarambak ti Baro a Tawen, ammo lattan dagiti doktor nga adu manen dagiti mabukolan, mablo, mabagkong, ken mapaltogan, a kaaduanna a resulta ti kinaranggas iti pagtaengan, panagraranget dagiti nakainum, ken aksidente iti lugan.” Kinuna ti maysa a nabayagen a sientista iti maysa a sanga ti Russian Academy of Sciences: “Kellaat nga immadu ti bilang dagiti ipapatay a nainaig iti panaginum iti arak. Immadu dayta kangrunaanna idi tawen 2000. Immadu met ti bilang dagiti agpakpakamatay ken biktima ti pammapatay.”

Unayen ta adda pay ti nangpakaro kadagiti kasta a kababalin bayat ti piesta idiay Russia. Iti paulo a “Mamindua a Rambakan Dagiti Ruso ti Krismas,” ipadamag ti periodiko nga Izvestiya: “Dandani 1 iti kada 10 a Ruso ti mamindua a mangrambak iti Krismas. Kas paneknekan ti surbey ti ROMIR, 8 a porsiento kadagiti napagsaludsodan ti nangadmitir a ramrambakanda ti Krismas iti Disiembre 25, sigun iti kalendario ti Krismas ti Katoliko, ken iti Enero 7, sigun iti kalendario ti Orthodox . . . Kadagiti dadduma, nalawag a napateg kadakuada saan a ti narelihiosuan nga anag ti Krismas no di ket ti gundaway a makapagragragsak.”a

Ti Kadi Agdama a Panangrambak Padayawanna ni Kristo?

Nalawag, ti pannakarambak ti Krismas ken Baro a Tawen ket nabuyogan kadagiti adu a di nadiosan nga ar-aramid. Nupay maburiboranda, mabalin a marikna ti dadduma a rumbeng a ngilinenda dagitoy a selebrasion maigapu iti panagraemda iti Dios ken ni Kristo. Maapresiar ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios. Ngem ti kadi Krismas talaga a makaay-ayo iti Dios ken ni Kristo? Usigenyo ti namunganayanna.

Kas pagarigan, aniaman ti panangmatmat ti maysa maipapan iti kababalin ti Soviet mainaig iti Krismas, narigat nga ilibak dagiti sumaganad a historikal a kinapudno a dinakamat ti Great Soviet Encyclopedia: “Ti Krismas . . . ket nainaig iti nagkauna a panagdayaw kadagiti ‘matay ken agungar’ a didiosen, a nangruna a nasaknap kadagiti mannalon a tinawen a mangramrambak iti ‘pannakaipasngay’ ti Mangisalakan a Dios, daydiay mangpagungar iti natay, ken kaaduanna nga aramidenda dayta kabayatan ti winter solstice iti Disiembre 21-25.”

Mabalin a matmatanyo a napateg ti umiso a komento dayta nga ensiklopedia: “Ti Kristianidad kadagiti immun-una a siglo dina rinambakan ti Krismas. . . . Nangrugi idi ngalay ti maikapat a siglo, ti Kristianidad pinagbalinna a selebrasion ti Krismas ti winter solstice a namunganay iti panagdayaw ken ni Mithra. Ti damo a nangrambak iti Krismas ket dagiti relihioso a komunidad ti Roma. Idi maikasangapulo a siglo, nagsaknap idiay Russia ti Krismas, agraman ti Kristianidad, ket nailaok dayta iti selebrasion dagiti nagkauna nga Slav no tiempo ti lam-ek, a padayawanda dagiti espiritu dagiti inapoda.”

‘Ania ti ibaga ti Sao ti Dios, ti Biblia, maipapan iti pannakaipasngay ni Jesus iti Disiembre 25?’ nalabit iyimtuodyo. Kinapudnona, saan a dinakamat ti Biblia no ania ti espesipiko a petsa ti pannakaipasngay ni Jesus, ken awan ti rekord a mangipakita a dinakamat a mismo ni Jesus ti maipapan iti dayta wenno imbilinna a marambakan dayta. Nupay kasta, ti Biblia tulongannatayo a mangammo no ania a paset ti tawen a naipasngay ni Jesus.

Sigun iti Ebanghelio ni Mateo, kapitulo 26 ken 27, napapatay ni Jesus iti Nisan 14, iti malem ti Paskua dagiti Judio a nangrugi idi Marso 31, 33 K.P. Maammuantayo iti Ebanghelio ni Lucas nga agtawen ni Jesus iti agarup 30 idi nabautisaran ken inrugina ti ministeriona. (Lucas 3:21-23) Nagpaut dayta a ministerio iti tallo ket kagudua a tawen. Gapuna, agtawen ni Jesus iti agarup 33 1/2 idi natay. Agtawen koma iti 34 idi Oktubre 1, 33 K.P. Dakamaten ni Lucas nga idi naipasngay ni Jesus, “adda met idi dagiti pastor nga aggigian iti ruar ken agbambantay iti rabii kadagiti arbanda.” (Lucas 2:8) Dagiti pastor ken dagiti karneroda awanda la ketdi iti ruar bayat ti nalam-ek a Disiembre, a mabalin nga agtinnag pay ti niebe iti lugar ti Betlehem. Ngem mabalinda ti rummuar sadiay a kaduada dagiti arbanda iti Oktubre 1, ti tiempo a naipasngay ni Jesus kas ipakita ti pammaneknek.

Komusta met ngay ti selebrasion ti Baro a Tawen? Kas nakitatayon, napno dayta iti kinagaramugam. Nupay adda dagiti panagregget a mamagbalin iti dayta a sekular, mapagduaduaan latta ti namunganayanna.

Nalawag, kas ibatad dagiti paspasamak mainaig iti tiempo ti Krismas ken Baro a Tawen, awan kapapay-anna dagiti islogan a kas iti, Ni Jesus ti pakaigapuan ti piesta. No maringgorankayo gapu iti komersialismo ken iti makariribuk nga aramid a nainaig iti Krismas, agraman dagiti makarimon a pinapagano a nagtaudanna, saankayo koma a maupay. Adda nasayaat a wagas a mabalintayo nga ipakita ti maitutop a panagdayaw iti Dios ken panagraem ken Kristo, a mangpalagda met iti relasion ti pamilia.

Nasaysayaat a Wagas a Panangpadayaw iti Dios ken ni Kristo

Ibaga kadatayo ti Biblia a ni Jesu-Kristo immay “tapno itedna ti kararuana kas subbot a kasukat dagiti adu.” (Mateo 20:28) Situtulok a natay maigapu kadagiti basoltayo. Mabalin a ti dadduma kayatda a padayawan ni Kristo, nga ipagarupda a maaramidda dayta bayat ti Krismas. Ngem kas nakitatayon, ti Krismas ken Baro a Tawen ket awan unay ti pakainaiganda ken ni Kristo ken nairamut dagita kadagiti pagano a rambak. Ti Krismas, nupay makaay-ayo kadagiti dadduma, ket agdadata a komersio. Kanayonanna, di mailibak a ti Krismas ket nainaig kadagiti nakababain nga aramid a di makaay-ayo iti Dios ken ni Kristo.

Ania ti rumbeng nga aramiden ti maysa nga agtarigagay a mangay-ayo iti Dios? Imbes a sumurot kadagiti tradision ti tao nga agparang a narelihiosuan ngem maikontra iti Kasuratan, ti maysa a napasnek a tao surotenna ti umiso a wagas ti panangpadayaw iti Dios ken ni Kristo. Ania dayta nga umiso a wagas, ken ania ti nasken nga aramidentayo?

Kinuna a mismo ni Kristo kadatayo: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Nalawag, ti pudno a napasnek a tao ikagumaanna ti gumun-od iti umiso a pannakaammo no kasano a mapadayawanna ti Dios ken ni Kristo. Kalpasanna, iyaplikarna dayta a pannakaammo, saan laeng a bayat ti maysa a tiempo ti tawen, no di ket iti inaldaw a panagbiagna. Maay-ayo unay ti Dios iti kasta a napasnek a panangikagumaan, a mabalin a mangiturong iti biag nga agnanayon.

Tarigagayanyo kadi a maibilang ti pamiliayo kadagidiay pudno a mangpadpadayaw iti Dios ken ni Kristo maitunos iti Kasuratan? Dagiti Saksi ni Jehova natulongandan ti minilion a pamilia iti sangalubongan tapno magun-od dagitoy ti napateg a pannakaammo manipud iti Biblia. Sibabara nga awisendakayo a makisarita kadagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo wenno agsuratkayo kadakuada iti maitutop nga adres a masarakan iti panid 2 daytoy a magasin.

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 7]

Dagiti Namunganayan ti Panangrambak iti Baro a Tawen

Situtured nga Agsao ti Maysa nga Orthodox a Monghe a Taga-Georgia

“Ti piesta a Baro a Tawen ket nagtaud iti adu a pagano a piesta manipud iti nagkauna a Roma. Ti umuna nga aldaw ti Enero ket maysa a piesta a naidedikar iti pagano a dios a ni Janus, ti nagan a nakaadawan ti nayawag iti dayta a bulan. Dagiti ladawan ni Janus ket addaan iti dua a rupa nga agsumbangir, a kayatna a sawen a nakitana agpadpada ti napalabas ken ti agdama. Adda pagsasao a siasinoman a mangabrasa iti Enero 1 buyogen ti ragragsak, panagkakatawa, ken kinawadwad ket agbalin a naragsak ken nakaradkad iti intero a tawen. Kasta met laeng ti inaanito a panangmatmat ti adu kadagiti kailiantayo iti panangrambakda iti baro a tawen . . . Bayat dagiti masinunuo a pagano a piesta, dagiti tattao direkta nga iyegda dagiti datonda iti maysa nga idolo. Dadduma ti agdindinamag kas mannakipaset kadagiti seksual a panagdenna kas maysa a grupo, mannakikamalala, ken mannakiabig. Iti dadduma nga okasion, kas pagarigan bayat ti piesta ti Janus, adda panaglablabes iti pannangan ken panaginum, panagbarbartek, agraman ti amin a kita ti kinarugit a kakuyogda. No malagiptayo no kasano ti panangrambaktayo iti Baro a Tawen kadagiti naglabas, aminentayo a nakipasettayo amin iti daytoy a pagano a rambak.”​—Maysa a pagiwarnak idiay Georgia.

[Ladawan iti panid 7]

Dagiti pastor ken dagiti karneroda awanda la ketdi iti ruar bayat ti nalam-ek a Disiembre