Panangmatmat ti Iglesia iti Sekso ken Panagasawa
TI SEKSO ken panagasawa pudno a topiko a paginteresan ti sangalubongan. Nalabit nga awanen ti sabali a bambanag a gagangay a pangsapulan dagiti tattao iti pammalakad ken panangiwanwan. Ti Biblia adut’ masaona maipapan iti sekso, nalabit ad-adu pay ngem iti pagarupen dagiti tattao. Ken kasta met ti kangrunaan a relihion iti Makinlaud a lubong, ti Iglesia Katolika Romana.
Babaen iti insurona maipapan iti sekso, ti Iglesia Katolika dakkel unay ti panangimpluensiana iti panagbiag iti minilion a paspasurotna. Iti partikular, ti biag dagiti papadi ken mamadre naapektaran. Ti kadi sursuro ti iglesia addaan iti nasayaat, makagunggona nga epekto wenno dakes nga epekto? Wenno ti kadi panangmatmat ti Iglesia Katolika maipapan iti sekso maitunos iti sursuro ti Biblia? Daytoy a serie dagiti artikulo usigenna dagitoy a bambanag.
Ti kababalin ti Iglesia Katolika Romana maipapan iti sekso ken ti panagasawa ti ipamatmat ti A Catholic Dictionary, a kunaenna: “Ti prinsipio a nangtignay ti Iglesia a mangipaalagad iti di panangasawa kadagiti klero . . . ket, no maawaganda iti altar, mabalin nga abrasaenda ti biag iti panagteppel manipud iti seksual a pannakidenna, isu a nasansantuan ngem ti panagasawa.”
No, sigun iti dayta a doktrina a Katoliko, ti saan a pannakidenna iti sekso ket “nasansantuan” sadino ti pangikabilanda iti panagasawa? Daytoy ket maysa a saludsod a nabayagen a pakaseknan dagiti historiador. Gapuna, ti A History of Christianity, ni Paul Johnson, imtuodenna: “No, ngarud, ti di panagasawa natantan-ok, ket ti panagasawa nababbaba, nupay maipalubos, saan kadi a daytoy ipamatmatna a ti sekso ket nainkasigudan a dakes ken ti pudno a kaipapanan ti panagasawa ket maysa a porma ti addaan lisiensia a panagbasol?”
Ti panangipapilit ni Papa Juan Paulo II iti ad-adda a panangdayaw “iti Birhen Maria” awan naaramidanna tapno pabassitenna ti panangipagarup a ti panagasawa ket saan a nadalus, no saan a pudno a panagbasol. Ti sursuro iti agnanayon a kinabirhen ni Maria pakaruenna ti kapanunotan a ti relasion iti sekso ket saan a nadalus. Ti sursuro ipamatmatna a ti pannakidenna, uray pay kalpasan ti pannakaipasngay ni Jesus, ti nangmulit iti pakasarsaritaan ni Maria kas nasantuan a babai.
Di ngarud pagduaduaan a “ti misterio iti orihinal a basol” ken “ti agnanayon a kinabirhen ni Maria” nailistada kadagiti dadakkel a parparikut a mangrirriribuk kadagiti napasnek a Katoliko. “Mabalin nga innayonda ti kinaawan basol ti papa, isu a nasaknap a masupsuppiat,” kuna ti autor a Katoliko a ni Jacques Duquesne.
Di pagduaduaan, ti bilin ti papa nga adut’ naaramidanna tapno pakapuyen ti pammati dagiti Katoliko iti kinaawan basol ti papa isu ti surat ti papa a Humanae Vitae. Impaulog ni Paulo VI idi 1968, daytoy a dokumento ti nangpasingked manen iti opisial a sursuro ti Katoliko a mangiparit iti panangusar kadagiti artipisial a pamay-an iti pananglapped iti sikog. Kunaen ti Encyclopædia Britannica a “daytoy a surat ti papa ti nangtignay iti pannakarurod [kadagiti Katoliko] a mabalin a deskribiren a kararanggasan a panangatake iti autoridad ti sursuro ti papa kadagiti moderno a tiempo. Kasta met, ti natibker a takderna [ni Paulo VI] maipapan iti panamagtalinaed iti di panagasawa ti padi . . . ti nangtignay met iti adu a nakaro a panangbabalaw.”
Nalawag a ti panangmatmat ti Iglesia Katolika Romana maipapan iti panagasawa ken ti di panagasawa ti padi ti nangpataud kadagiti parparikut a maipaay kadagiti Katoliko. Apay a ti iglesia pinataudna dagitoy a parparikut a maipaay kenkuana met laeng? Aniat’ nangiturong iti pannakaipaalagad ti di panagasawa dagiti papadi ken mamadre ken ti panangipilit iti agnanayon a kinabirhen ni Maria?