Agimtuod dagiti Agtutubo . . .

Surotek Aya dagiti Kaudian nga Uso?

MAIPAPAN iti nabiit pay nga uso a maawagan break-dancing, sumagmamano nga agtutubo ti nagkomento: “Aramidenda dayta idiay eskuelaan​—idiay gym ken kadagiti pasilio.” “Nakitak ida a mangaramid iti dayta kadagiti lamisaan ken bangko idiay eskuelaan.” Dagiti kabbaro a kita ti kawes ken pukis, agraman ti punk, ket nalatak met nga uso. Dagiti sapatos a mausar iti panagtaray ti maisuot a maiparis iti terno ken dagiti ay-ayam a video naaddaanda met iti tiempo ti kinalatak kas dagiti nalatak nga uso. Wen, ti panawentayo ket panawen ti uso. Ngem apay? Sadino ti pagtaudan dagiti uso?

Ti uso ket madepinar a kas ti aramid wenno interes a gagangay a suroten dagiti dadduma a buyogen iti kasta unay a kinaregta ngem saan nga agpaut dayta. Usigenyo, kas pangarigan, ti ababa a tiempo a panaguso ti ay-ayam a maawagan Hula Hoop. Ti Newsweek a Disiembre 12, 1983, napaliiwna: “Awan ti ay-ayam a nangpataud iti kasta unay a panaggartem a kas ti tinignay ti Hula Hoop. Ti $2 a sirkulo a plastik rimmuar iti buya idi 1958 ket 30 milion nga Americano ti dagus a nangikabil iti dayta kadagiti barukong ken patongda. Ngem napartak a naumada iti tallo-pie a hoop ket idi agngudo ti tawen napukawen ti uso.”

Ngem umuna unay kasano ti panagbalin ti uso a nakalatlatak unay? Kadagiti dadduma a kaso, ti panangisao ti mangisaknap kadakuada. Masansan, nupay kasta, ti uso ti parang-ayen dagiti musiko, dagiti artista iti entablado, dagiti atleta, managpataud, dagiti grupo ti rasa, ken dadduma pay. Dagiti makaawis a panangipakaammo wenno komersial ti TV ti nadisenio a nangnangruna a mangawis iti atension dagiti agtutubo. Ngem apay a ti puntiria dagiti managipakaammo ket masansan a dagiti agtutubo?

Apay a Suroten dagiti Agtutubo ti Uso?

Gagangay laeng ti panagtarigagay nga awaten dagiti dadduma, ket nangnangruna a marikna dagiti agtutubo ti kasta a pannakasapul. Gaput’ pagaammotayo unay daytoy, dadduma a managipakaammo ti mangusar iti dayta kas pamay-an iti panangparang-ay iti uso. Dagiti pakaammo ti masansan a mangiladawan kadagiti agtutubo a nalatak, naballigi, ken naragsak gapu ta mangisuotda, agusarda, wenno agimdengda iti daytoy wenno dayta a produkto. Maysa a lalaki a pinagsaludsodan ti U.S.News & World Report kastoy ti kunana: “Dagiti uso, sadinoman ti pakaaramidanda, pataudenna ti maysa a kita ti pakabigbigan. . . . Dagiti uso awisenda met ti tarigagay dagiti tattao nga agbalin a paset ti maysa a banag a baro.”

Ti sangapulo ket walo ti tawenna a ni Neil umanamong. “Tunggal maysa tarigagayanna ti maawat,” kunana, isu a mangilawlawag no apay nga adu nga agtutubo ti sumurot iti uso. Ni Gerald, nga agtawen met iti 18, mapaliiwna met a dagiti agtutubo mangisuotda iti kawes nga addaan nalatak a nagan “tapno magun-odanda ti panagraem dagiti gagayyemda.” Ti pannakabalin ti kasta a pannakapilit gapu kadagiti kapatadan ti nagsayaatan ti pannakagupgopna babaen iti kinuna ti 13-años a ni Pam: “Gapu ta makitam nga isuot dagiti gagayyemmo kayatmo met ti maaddaan kadakuada.”

Mabalin nga adda ammoyo a dadduma nga agtutubo a mangsurot iti uso saan a gapu nangnangruna ta makaay-ayo dayta kadakuada a personal no di ket dayta ti maawat nga aramidenda. Nariknayo met kadin ti kasta? Nupay kasta, mabalin a panunotenyo . . .

Dakes Aya Amin nga Uso?

Saan met. Kas pangarigan, ti maysa nga aramid a kumarkaro ti kinalatakna iti nabiit pay a tawtawen isu ti panagtaray. Dadduma a nangsurot iti daytoy nga uso iti kalalainganna kunaenda a nakatulong daytoy a nangpasayaat iti salun-atda.

Ngem dagiti uso saan a kanayon a makapasalun-at. Usigenyo ti break-dancing. Dayta ti nadeskribir a kas “nasiglat a panagtipon ti acrobatics ken ti panagtignay a kasla robot,” “maysa a kumbinasion iti maawat nga elemento a kas ti acrobatics, pantomime ken musika.” Siempre, ti panagsala ket nadalus ken nasalun-at a pagragsakan.

Ngem masapul a makita a dadduma a porma iti break-dancing ti makuna a napeggad. Makuna a makapataudda iti panagsakit ti makimbaba a paset ti likud ken ti saan a pannakarukob, a sintomas ti awagan ti American Family Physician a break-dance back syndrome. Ti nangnangruna a napeggad isu ti panagrikos babaen iti ulo. Sigun iti Asiaweek, maysa nga agtutubo idiay Malaysia ti natukkol ti tengngedna ket natay bayat ti panagsalana iti break-dancing. Di ngarud pagduaduaan nga idiay Djakarta, Indonesia, linapdan ti gobierno ti panagsala nga agrikos babaen iti ulo, nupay no pinalubosanna ti dadduma a saan unay a napeggad a kita iti panagsala. Nainsiriban kadi ti panangsurot iti maysa nga aramid a mabalin a mangdadael iti salun-atyo wenno uray pay ti biagyo?​—Idiligyo iti 1 Cronicas 11:17-19.

Surotek Kadi Dayta nga Uso?

Dadduma ti mangipalubos kadagiti dadduma a mangikeddeng para kadakuada no ania ti maawat ken no ania ti saan a maawat. Kaiyariganna, nagbalinda a kasla adipen. Kas kunaen ti Roma 6:16: “Dikay ammo aya nga iti panangidatonyo a siaannugot kadagiti bagbagiyo met laeng isu dayta ti mangadipen kadakayo?” Makapainteres, kuna ti magasin a McCall’s: “Ngangngani isuamin a banag nagbalin nga uso: taraon, hobbies, liblibro, slang, muebles, taraken, tattao, luglugar.” Ngem nainsiriban kadi ti agbalin nga “adipen” dagiti dadduma, a palubosan ida a mangikeddeng no ania ti kanenyo, basaenyo, wenno gatangenyo, wenno sadino ti papananyo?

Maysa a proverbio ti Biblia kunana: “Ti nanengneng patienna amin a sao, ngem ti manakem a tao matmatanna a nalaing ti papananna.” (Proverbio 14:15) Maitunos iti daytoy a balakad, agannadkay koma iti panangipalubosyo kadagiti dadduma a mangibaga kadakayo no ania ti maawat ken no ania ti saan. Dikay unay agapura a mangipalubos kadagiti dadduma a mangidiktar no ania ti agbalin a paset ti estilo ti panagbiagyo, ti taraonyo, wenno kawesyo.

Ti sabali pay a banag nga usigen sakbay ti panangsurot iti uso isu ti estilo ti panagbiag dagidiay a mangitantandudo ken mangar-aramid iti dayta. Masansan dagitoy nga indibidual imoral ti panagbiagda isu a maiparangarang kadagiti pagannayasan nga ipasdekda. Dadduma ti mangiyebkas iti panagprotesta ken iyaalsa babaen iti uso nga inrugida. Ti maysa a Kristiano a mangsapsapul a mangitunos iti biagna iti pagalagadan ti Biblia mabalin a tarigagayanna nga usigen no kasano a ti partikular nga uso maitunos iti kunaen iti Biblia idiay Filipos 4:8: “Dagiti aniaman a bambanag a napudno, dagiti aniaman a bambanag a nadayaw, dagiti aniaman a bambanag a nalinteg, dagiti aniaman a bambanag a nadalus, dagiti aniaman a bambanag a makaay-ayo, dagiti aniaman a bambanag a naimbag ti damagda, no adda aniaman a kinasingpet, ken no adda aniaman a kinadayaw, panunotenyo dagitoy a bambanag.” No ti maysa nga uso saan a maitunos iti daytoy a listaan, nainsiriban kadi a suroten dayta?

Dagiti dadduma pay a bambanag nga usigen ket: (1) Kasano ti panangmatmat dagiti dadakkelyo iti dayta? Sakbay a panunotenyo a dagiti dadakkelyo saanda a moderno wenno ‘dida sumurot iti uso,’ laglagipenyo ti balakad ti Biblia idiay Proverbio 23:22: “Ipangagmo ni amam a nagputot kenka, ken dika laisen ni inam intono bumaket.”

(2) Kasano nga apektaranna ti panangmatmat dagiti dadduma ken ti ibagbagiyo? Pudno kadi a napateg no ania ti pagarupen dagiti dadduma? Ni apostol Pablo nakitana ti pannakasapul iti pannakirinnason kadagiti dadduma nga immuna-siglo a Kristiano maipapan iti rebbengenda a mangusig iti punto de bista dagiti padada a Kristiano. Nakagteng iti punto a kinunana: “Gapuna, no ti pagtaraon ikulbona ti kabsatko, saanakto nga agsida ti lasag iti uray kaanoman, tapno diak maikulbo ti kabsatko.”​—1 Corinto 8:13.

(3) Kasano ti panangapektarna kadakayo iti pisikal ken iti naespirituan? Sakbay ti panangsurotyo iti partikular nga uso, imtuodenyo ti bagiyo: Ti kadi panangsurot iti dayta iparangarangna ti “naimbag a nakem”? (2 Timoteo 1:7) Pagpeggadenna kadi ti salun-atko, nalabit uray pay ti biagko? Anian a nasaysayaat pay ti panangbusbosyo iti tiempoyo kadagiti bambanag a saan a makadangran iti pisikal wenno mangpakapuy iti naespirituan nga irarang-ayyo.

Gapuna, nupay adu nga agtutubo ti aggarasugas a mangsurot iti kaudian nga uso ken panagkawkawes, mabalin a naidumakayo. Mabalinyo a suruen ti agpanunot ken mangaramid kadagiti nainsiriban a pangngeddeng. “Ti ugali daytoy a lubong lumabas,” kuna ti Biblia. (1 Corinto 7:31) Saan a masapul a maiyanudkayo iti agtultuloy nga agos ti panagbalbaliw a mamagdanag kadakayo no ania koma ti aramidenyo, sawenyo, wenno isuotyo. (Idiligyo iti Mateo 6:31, 32.) Pagbalinenyo a sentro ti panagbiagyo ti pananggun-od iti anamong ti Dios. Ti panangpataud kadagiti kualidad a makaay-ayo iti Dios tulongannakayto a makagun-od kadagiti pudno a gagayyem​—gagayyem a mangawat kadakayo saan a gapu iti panangsurot iti kaudian nga uso no di ket gapu iti kinataoyo.

[Blurb iti panid 10]

Dagiti pakaammo ti masansan a mangiladawan kadagiti agtutubo a nalatak, naballigi, ken naragsak gapu ta surotenda ti maysa a pagannayasan

[Dagiti ladawan iti panid 11]

Malagipyo kadi ti Hula Hoop?

Ania ti pagarupenyo maipapan iti break-dancing?