Adda Amin iti Aglawlawtayo!

“Dagiti sasao a ‘relihion’ ken ‘politika’ napagtiponda kadagiti estoria iti damdamag iti intero a lubong idi 1984. . . . Ti Anglicano nga obispo a ni Desmond Tutu [ket] maysa a simbolo iti panagrupak ti iglesia ken ti estado maipapan iti panagsisina ti rasa . . . Iti panangbendision iti [napolitikaan] a kumbension, ni Jerry Falwell, pundamentalista a pangulo ti Moral Majority, tinukoyna ni Reagan ken ni Vice-Pres. George Bush kas ‘dagiti instrumento ti Dios iti panangibangon manen iti America.’”​—1985 Britannica Book of the Year.

“Manipud Poland agingga iti Filipinas . . . addada dagiti obispo ken papadi a mangbusbusor iti Estado isu a pagnanaedanda. Ti Iglesia saan laeng a maysa a lugar a sadiay madaydayaw ti Dios, no di ket lugar a sadiay magargari ti panagbibinnusor.”​—Glasgow Herald, Enero 3, 1985.

NABASAYON aya dagita a report ti pagiwarnak? Mabalin, ta kaaduan kadatayo ti nakapaliiw a ti relihion ken ti politika ti masansan nga agkanaigda kadagiti damdamag. Mariknayo kadi nga umiso nga aglaok ti relihion ken ti politika?

Mabalin a kunaen dagiti dadduma, ‘Ti relihion ken ti politika ket isu dagiti tema a diak kayat a pakisaritaan.’ Uray pay no kasta ti riknayo, pagimbaganyo ti mapakaammuan maipapan iti mapaspasamak iti relihion ken politika ken no kasano a daytoy ti mabalin a mangapektar iti biagyo. Kasta met, babaen ti panagkonsulta iti Biblia maipapan iti daytoy a banag, masarakanyonto nga adda makuna ti Dios maipapan iti pannakinamin ti relihion iti politika ken maipapan iti pagturonganna.

Sangalubongan a Pannakinamin

Umuna makatulong ti pannakakita no kasano kasaknap daytoy a pannakinamin. Paliiwenyo ti dadduma a nabiit pay a damag.

◼ Abril 21, 1986: “Idiay Filipinas tagtagiragsaken ti Iglesia Katolika ti dayaw iti itutulongna a nangitumba iti dati a Presidente a ni Ferdinand Marcos. Dagiti ig-iglesia nga Anglicano, Metodista ken Katoliko idiay Sud Africa binusorda a naimbag dagiti pagalagadan ti gobierno maipapan iti panagsisina ti rasa iti adun a tawtawen. Ti klero a Katoliko idiay Latin America, iti sidong ti wagayway a ‘teolohia ti pannakawayawaya,’ naigamerda a naimbag iti panangpadpadas a mangikkat kadagiti panagturay a pagarupenda a mangilupitlupit kadagiti napanglaw.”

◼ Seoul, Republic of Korea, Marso 9, 1986: “Ti kangatuan nga obispo iti Romano Katoliko iti Sud Korea, ni Stephen Cardinal Kim Sou Hwan, sinuportaranna ita dagiti kalikagum ti partido oposision gapu iti napartak a pannakabalbaliw ti konstitusion.”

◼ Agosto 18, 1986: ‘Ti kandidato ket maysa nga ordinado ken agresibo a ministro a Protestante, a mangamkampania a mangagaw iti partidona manipud iti panangtengngel dagiti tattao nga umay-ayon isu a kagurana. Siasino daytoy a mangkigtot ken manggargari a puersa iti politika ti kinapresidente iti E.U.? Daksanggasat ta, ti deskripsion agaplikar a siuumiso kadagiti dua a klero: Ni Pat Robertson iti Republican a kanawan ken ni Jesse Jackson iti Democratic a kanigid.’ ‘Maysa a surat a mangur-ur iti pundo a mangtuktukoy iti balligi dagiti delegado a kandidato [ni Robertson] ti nangrugi a kastoy “Nangabak dagiti Kristiano! . . . Anian a panagrang-ay a maipaay iti Pagarian!”’

◼ Brasília, Brazil, Hulio 3, 1986: “Ti iglesia ti timmaud a kapipigsaan a manangbabalaw iti kabbaro a Gobierno sibil . . . Kas banagna, ti panaglangen ti iglesia-estado nariribuk manen, a dagiti opisiales ti mangpabpabasol kadagiti papadi a nakalablabes ti panangbabalawda iti kasasaad ti probinsia ket dadduma nga obispo ti mangpabpabasol iti Gobierno a mangus-usar kadagiti taktika a ‘panangidadanes ken pananglalais.’”

◼ Setiembre 25, 1984: “Ni Khomeini iti Iran irepresentarna dagiti puersa ti pundamentalismo a Shia Muslim ket isurona a ti Islam masapul a diktaranna ti politika, ekonomia ken ti pamay-an ti militaria.”

◼ Abril 7, 1985: “Kaaduan nga Anglicano pagarupenda a ti Iglesia ti Inglatera ti masapul nga umadayo iti politika, sigun iti Gallup Poll a naaramid a naipamaysa a maipaay iti The Sunday Telegraph.”

◼ Oktubre 4, 1986: “Ti iglesia Katolika Romana iti Mexico makikadkaduan iti kumarkaro nga ibubusor iti agturay a [partido] ti pagilian. Ti iglesia inaramidnan ti katuturedan a pannakinaminna iti politika idi Hulio . . . Dagiti obispo insingasingda a kanselaren ti misa iti Domingo iti panangprotesta iti panangsuportar babaen iti botos; ngem nakibiang ti Papa.”

◼ Washington, D. C., E.U.A., Hulio 6, 1986: “Dagiti papangulo ti Kristiano nga ebanghelikal us-usarenda ti kuartada, ti naespirituan a pammatida ken dagiti minilion a miembro a makidangadang iti sekular a pagbabakalan​—ken kumarkaro ti impluensiada iti politika nga Americano.”

Apay a Kasta?

Wen, di mailibak a ti relihion naigamer a naimbag iti politika. Ngem ania ti mangtignay kadagiti papangulo ti relihion a makinamin iti napolitikaan a bambanag? Nangiyebkas kadi ti Dios ti aniaman a panangukom iti daytoy a pannakinamin? Sadinonto ti pagturongan amin daytoy, ken kasanonto a maapektarankayo?

[Kahon iti panid 3]

“Nalawag iti Nakristianuan nga Ebanghelio ti pannakairaman iti politika, kuna ni [Peter-Hans Kolvenbach,] pangulo ti Society of Jesus, . . . nga idi napalabas inakusaran ti Vaticano gapu iti pannakinaminna iti kasta unay kadagiti napolitikaan a bambanag.”​—The Toronto Star, Mayo 31, 1986.