Manipud Managbasatayo

Ti Lubong Nanipud 1914

Pagyamanan kadagiti serie dagiti artikulo maipapan iti “Ti Lubong Nanipud 1914.” (Marso 8 agingga iti Hunio 22, 1987 nga Awake!) Idiay eskuelaan kankanayon a maisurokami iti historia manipud idi tiempo ni William a Manangparmek ngem pulos a saan nga apag-isu dagiti petsa dagiti paspasamak iti lubong. Pudno a pulos a diak a naawatan dagiti rason ken paspasamak iti likudan ti Gubat Sangalubongan II, isu a napasamak idi nasapa a paset iti kinaubingko. Ti insuratyo maipapan iti “panagamak” ket pudpudno unay ket marikna pay dagiti ub-ubbing.

C. L., England

Ti serieyo maipapan kadagiti artikulo a “Ti Lubong Nanipud 1914” ket basta nakaskasdaaw! Babaen ti panangukag iti panid ti magasin a naglaon iti Paset I, dayta ti artikulo a saan unay a nangawis iti atensionko, ngem idi inkeddengko a basaen dayta, basta diak maisardeng ket intuloyko a binasa ti Paset II, isu a simmangpeten, ket nagsennaayak ta dagiti sumaganad a paset ti saan pay a magun-odan. Awan pay iti kasta a panaginteresko kadagiti paspasamak iti napalabas a tawtawen.

J.E.S.J., Brazil

Ti Iglesia Katolika ken ni Hitler

Maigapu kadagiti nasurok a 50 milion a Katoliko iti Estados Unidos, ti Catholic League for Religious and Civil Rights tarigagayanna nga iyebkas iti panagsiddaawna ken ti pannakaupayna iti nakaro a panangtabbaaw a maibusor iti Iglesia iti isyuyo a “Relihion iti Politika​—Pagayatan Aya ti Dios Daytoy?” (Abril 22, 1987) Ti akkubna addaan iti ladawan iti miembro iti herarkia Katolika a makial-alamano ken ni Hitler. Ti nakalkaldaang a kaipapanan dayta ket ti movimiento ti Nazi, ken ti panangikagumaanna a mangtalipupos kadagiti Judio ken dagiti dadduma, ti addaan iti naan-anay a kooperasion ken pammendision iti Iglesia Katolika. Daytoy nga ulbod ken awan ar-arnasna a panangpabasol ti nakalawlawag nga agparang iti panid 6, a sadiay naibaga nga intukon dagiti klero a Katoliko ti “panangsuportar wenno ti basta pannakikadua” iti turay a Nazi. Kinapudnona, inkagumaan ti Vaticano ti makikappia ken Hitler idi immuna nga al-aldaw iti Nazi nga Alemania idi a nainkalintegan pay nga inanamaen a dagiti panaglablabesna ket mabalin pay a pabassiten. Bayat ti pannakaiparangarang ti kinauyong ti Nazi, kimmaro ti panagkedked iti Iglesia Katolika. Saan laeng a nakautang dagiti editor iti Agriingkayo! kadagiti Katoliko iti pammakawan iti di umiso a saoda; utangda pay kadagiti managbasada ti pananglintegda kadagiti rekord.

Bayat iti nabiit pay nga ibibisitana iti Alemania, ni Papa Juan Paulo II pinadasna nga impaganetget ti panangbusor ti Iglesia Katolika iti Nazismo. Sigun kadagiti salaysay, inlistana dagiti adu a klerigo ken paspasurot a Katoliko a nangbusor kadagiti Nazis. Ngem sigun iti “The New York Times” (Mayo 4, 1987), daytoy a “panangikagumaan ti nangawis iti panangbabalaw manipud kadagiti dadduma a Katoliko, nupay kasta, isuda a nangpabasol iti papa iti panangbalbaliwna iti kinapudno a sumagmamano laeng a papangulo a Katoliko ti pudno a nagkedked iti kinauyong dagiti Nazi, a dida kabaelan ti nakidangadang a mangispal iti iglesia kadagiti immuna a kalinteganna.” Uray pay ti Jesuita a padi a ni Rupert Mayer, a binendisionan ti papa gapu iti panangbusorna iti Nazis, ti naiserrek idiay Benedictine abbey iti Ettal iti sidong ti panagnumo dagiti papangulo a Nazi ken ti herarkia ti iglesia, ta nabainanda gapu iti kinaprangka ti Jesuita, sigun iti “Times.” Maysa a Jesuita a padi! Apay a saan a dinayaw ti papa dagiti pinulpullo nga obispo a Katoliko, arsobispo, ken kardinal, agraman dagiti rinibribo a papadi a Katoliko, iti panangbusorda kadagiti Nazis? Agsipud ta ti kaaduan saanda a nagkedked iti Nazismo!​—ED.