Panagsakripisio Mangiyeg Nabaknang a Gunggona
‘Lynette, nga ingungotek,
‘Tarigagayak ti mangibati iti surat tapno agyamanak kenka gapu iti panagbalinmo a naimnas, nakaay-ayat nga anak a babai kaniak. Narigat kenka ti kaawan ti maysa nga ina, ingungotek, ngem dadduma ti tumulong, ket ni Daddyyo aywanannakayonto a naimbag. Tulongam dagiti babassit a kakabsatmo a babbai—ammok a tulongam ida—ta sikanto ti ad-adda a pagturonganda a maipaay iti tulong. Kayatko ti agyaman kenka dungngo kadagiti amin nga inaramidmo kaniak ken iti panagbalinmo a makaay-ayo, natulnog a bassit nga ubing, a dinak pulos inikkan iti panagdanag. Ikarkararagko ken Jehova a lagipennakto ket agsasabettayto amin idiay Baro a Lubong.
‘Adu unay nga ayat manipud iti managayat a Mummyyo.’
TI EDADKO idi natay ni Nanang iti kanser idi Enero 1963 ket 13. Agarup tallo a bulbulan sakbay ti ipapatayna, impakaammona kaniak ken kadagiti inaudi a kakabsatko a babbai nga isut’ matayto. Agyamanak ta dina inlimed dagiti bambanag no di ket inlawlawagna ti kasasaad ket kalpasanna innalana dagiti addang a mangisagana kadakami a maipaay kadagiti umay a panagbalbaliw.
Uray pay no isut’ naidaliten iti pagiddaan, insuronak ni Nanang nga agluto, ken mangisagana kadagiti amin a taraon iti sidong ti panangiturongna. Impakitana met kaniak no kasano ti panangusar iti makina a pagdait, ti panangpukis iti buok ti pamilia, ti panangisagana kadagiti pangngaldaw iti eskuela, ken ti panangaramid kadagiti dadduma pay a rebbengen. Inlawlawagna a no isunto ti awanen, kasapulak ti panagsakripisio a mangtulong kadagiti inaudi a kakabsatko a babbai.
Malagipko a masmasdaawak no kasano ti kinakalma ni Nanang. Ammok itan a ti makagapu iti daytoy isu ti nauneg a panagtalekna iti naikari a panagungar. Sumagmamano nga aldaw kalpasan ti ipapatayna, inyawat ni Tatang iti tunggal maysa kadakami nga ubbing a babbai ti maysa a surat nga insurat ni Nanang sakbay la unay ti ipapatayna. Ti surat a para kaniak ket agparang, ti pasetna, iti ngato. Mapanunotyo no kasano ti panagsangitko bayat ti panangbasak iti dayta a surat, ngem daytat’ nangpabileg kaniak iti naespirituan nupay addaak pay laeng kadagiti tawtawen ti kinaganus. Sumagmamano a bulbulan laeng kalpasan dayta, nangaramidak iti dedikasion ken Jehova ket nabautisaranak idi Agosto 1963.
Panangpataud iti Pammati
Dagiti dadakkelko nagbalinda a Saksi ni Jehova idi 1956, maysa a tawen kalpasan ti iyaakarmi manipud iti maysa a bassit a dairy farm iti Sydney, Australia. Daksanggasat, nakapataudak iti managduadua, ngangngani ateistiko a kababalin gapu iti pamay-an ti pannakaiparang dagiti estoria ti Biblia iti Sunday school. Iti panunotko imbilangkon dagiti karakter iti Biblia a kapada dagiti estoria dagiti duende ken dadduma pay a saan a pudno a sarsarita nga ammok. Imbilangko payen ti Dios a kas sabali a karakter iti sarsarita. Nupay kasta, ti kinapasnek dagiti Saksi ti nangrugi a nangawis kaniak, ket pinanunotko a no isuda ken ni nanangko namatida iti Dios ken ti Biblia, masapul nga adda napateg a banag iti dayta.
Idi agtawenak iti 11, ti kongregasion rinugianna nga inadal ti libro a “Your Will Be Done on Earth”—nga addaan iti bersikulo por bersikulo a panangilawlawag iti paspaset iti libro ti Biblia a Daniel. Dagitoy a padpadto ken ti pamay-an ti pannakatungpalda a detaliado unay ti pudno a nangawis kaniak. Dadduma a gimong ti kongregasion ti nangtaming iti pannakitunos iti Biblia iti pudno a siensia. Dadduma kadagiti pagduaduaak napukawdan, ket nagin-inot a nagun-odak ti pudno a pammati iti Dios.
Panagsakripisio a Naiduma a Kita
Kas imbagan ni Nanang idi, ti panangakem kadagiti rebbengen iti pamilia ken ti panangtulong kadagiti dua nga in-inaudi a kakabsatko a babbai ket saan a kanayon a nalaka. Dadduma a kinaubingko ket napukaw. Nupay kasta, ti naisangsangayan a kinasinged a napataud iti nagbabaetanmi a tallo a babbai ken ti naulimek a panagtalek nga impakita ni tatangko kaniak ket aglaplapusanan ti panangpunnona iti daytoy. Ngem addada met dagiti sakripisio a naiduma a kita a dumtengto pay.
Bayat dagiti tawtawen ti panageskuelak, nakapataudak iti panagayat iti musika ken panagakto iti drama. Ti pamiliami ket managayat iti musika. Dakami nga ubbing ti agtokar iti piano, agkanta, agsala, ken maikabil kadagiti konsierto agingga a nabannogkamin. Naikkanak kadagiti kangrunaan a paset iti produksion iti eskuelaan nanipud idi agtawenak iti pito. Pinaregtadak dagiti mannursuro nga agpalista iti eskuelaan iti drama. Ngem nalagipko dagiti sasao iti kanta a kankantaentayo kadagiti gimgimong ti kongregasion: “Amin kabaelan intay pagserbi.” Gapuna nupay saan a nalaka nga aramiden dayta, tinungdayko dagiti pammaregtada.
Tinagiragsakko met ti nagad-adal ket, kas banagna, nakagun-odak iti nangato a marka iti eskuelaan. Nupay kasta, idi inkeddengko ti saan nga agadal iti unibersidad a maisukat iti panangusarko iti amin-tiempok iti trabaho a panangasaba, naipanak iti sango ti opisial a mangiwanwan iti panagpili iti karera. “Kasla awan ti mamaay dayta,” kinunana bayat ti panangallukoyna kaniak a mangala iti medikal a karera. Ngem, pulos a diak nagbabawian ti pangngeddengko.
Kalpasan ti panagsardengko a nageskuela, nagtrabahoak iti nakatawen ket kagudua iti baro a seksion iti kompiuter iti maysa a departamento iti gobierno. Idi inyawatko ti panagikkatko, natukonanak iti doble a sueldo ken agbalin a pangulo dayta a departamento. Daytoy ket makagargari a tukon, nangnangruna para iti 17-años! Ngem, nagtalinaedak iti kalatko ket rinugiak ti amin-tiempo a ministerio kas maysa a regular pioneer idi Hunio 1, 1966.
Kabbaro a Destino
Idi natudinganak kas maysa nga espesial a payunir iti sumaganad nga Abril, naragsakanak unay iti pannakaawatko iti destino iti naggapuak a kongregasion idiay Sydney. Daytoy ti nangipalubos kaniak a makikadua kadagiti kakabsatko iti mabayag bassit. Agyamanak iti daytoy, ta tinarigagayak ti makipagnaed iti wenno agnaed iti asideg ti pamiliak agingga a dagiti dua a kakabsatko a babbai ket naasawaandan ken nagsimpadan.
Idi 1969 naidestinoak iti asideg a Peakhurst Congregation a kaduak ni Enid Bennett, nga isunto ti parehak nga espesial payunir iti sumaganad a pito a tawtawen. Dua a tawen kalpasanna, immakar ni tatangko tapno agserbi kas maysa a panglakayen sadiay ayan ti pakasapulan iti bassit, napintas nga ili iti Tumut, nga adayu met bassit iti abagatan a laud iti Sydney. Siaasi nga indestino met ti Sosiedad ni Enid ken siak sadiay. Iti daytoy a tiempo ti buridek a kabsatko a babai a ni Beverley rinugianna ti nagpayunir, ket nagserbi a kaduami.
Panagladingit a Nakarkaro Ngem Ipapatay
Isu iti daytoy a tiempo a napasamak iti nakalkaldaang unay a paset iti biagko. Ti kabsatko a ni Margaret ken ti nobiona nailaksidda manipud iti kongregasion Kristiano. Daytoy ket makaupay unay a tiempo, ta itan ti naisangsangayan a kinasingedko ken ni Margaret nanipud idi ipapatay ni nanang ket naipatinggan. Ammok a ni Nanang adda iti pakalaglagipan ni Jehova, maysa a natalged unay a lugar a pagnaedan. Ngem ti kabsatko a babai—siempre iti agdama—napukawna ti anamong ni Jehova. Masapul nga agdawatak a sipapasnek ken Jehova tapno mapagballigiak ti naupay a riknak tapno makapagserbiak kenkuana a buyogen iti rag-o, ket sinungbatanna ti kararagko.
Ti pangisinami nga interamente iti bagbagimi iti amin a pannakilangen ken Margaret ti nangsubok iti kinasungdomi iti urnos ni Jehova. Daytat’ nangited iti gundaway iti pamiliami a mangipakita a pudno a patienmi a ti pamay-an ni Jehova ti kasayaatan. Iti pagragsakanmi, ngangngani dua a tawen laeng kalpasanna naisublin ni Margaret ken ti asawana iti kongregasion. Ket idi a nabigbigmi ti nabileg nga epekto iti natibker a takdermi kadakuada, kas imbaga ni Margaret kadakami kalpasanna:
“No sika, ni Tatang, wenno ni Bev minatmatanyo ti pannakailaksidmi a silalag-an, masiguradokon a diak koma nangala iti addang tapno maisubliak iti mabiit. Ti naan-anay a pannakaisina manipud kadagiti inay-ayat ken manipud iti nasinged a pannakilangen iti kongregasion ti nangpataud iti nabileg a tarigagay nga agbabawi. Babaen iti panagbukbukod, nabigbigko no kasano kadakes ti dalanko ken no kasano ti kinaserioso ti panangtallikudko ken ni Jehova.”
Manen nabendisionankami iti kaadda ti panagkaykaysa ti pamiliami nga agserbi ken ni Jehova. Anian a panagyamanmi iti kamaudianan a kinaragsak a banag iti panagtalinaedmi a nasungdo kadagiti prinsipio iti Biblia!
Panagasawa ken Trabaho a Panagdaliasat
Kalpasanna nasabetko ni Alan, maysa a payunir ken panglakayen a Kristiano. Nagasawakami idi Nobiembre 1975, innem a bulan kalpasan ti panagasawa ti kabsatko a babai a ni Beverley. Kalpasan ti panagpayunir iti dua a tawen, idi Enero 1978 naawiskami a makiraman iti trabaho a panagdaliasat, a sumarungkar kadagiti nadumaduma a kongregasion iti linawas tapno tumulong a mangpabileg kadakuada iti naespirituan. Ti destinomi inikkatnakami manipud iti saan nga agap-apura a kasasaad ti panagbiag iti adayu nga aw-away iti Queensland a mapan iti okupado unay a kosmopolitan a lugar iti Melbourne ken Sydney.
Para kaniak, ti agbiag a kanayon nga addaan kadagiti maleta ken agnaed iti nadumaduma a pagtaengan iti tunggal lawas ket pudno a maysa a karit. Ngem kalpasanna agrasonak: ‘Masapul a maragsakanak ta addaankami kadagiti maleta ken sanikua a mangpunno kadakuada. Adu a tattao ti awanan kadagitoy.’ Ti kaawan ti asawak iti adu a rabii bayat iti panangaywanna kadagiti rebbengenna iti kongregasion ket saan met a nalaka. Kaskasdi, adu a babbai, pinanunotko, ti kanayon a saan a kadua dagiti assawada, ket iti kaaduan a kaso dayta ket saan a gapu iti pannakiramanda iti natan-ok a trabaho iti Apo.
Ti karirigatan a mapagballigian kadagiti amin a kasasaad, nupay kasta, ket isu ti saan a nasayaat a salun-at. Nanipud pay iti kinaubingko, napadasakon iti kankanayon a nasakit a karabukob, parparikut iti piskel ken susuop, bronchial troubles, ken ti kaaduan a nakapsut a rikna. Dagiti dodoktor ken naturopaths dida mailasin ti parikut.
Bayat ti panaglabas dagiti tawtawen, kimmaro dagiti adda iti ngato a sintomas, a napakuyogan iti kanayon a sakit ti bukot ken tengnged, panaglamiis, nakaro a pannakabannog, aglabaga a kudil, lumlumteg a glandula, kankanayon a pannakaulaw, ken ti agsublisubli a cystitis wenno lumlumteg a basisaw. Nangrugin a panunotek a dagita a saksakit ket gagangay a paset iti panagbiag a masapul nga ibturan, gapuna diak nagreklamo.
Ti maysa kadagita a kasasaad ket timmaud kalpasan la unay ti panangawatmi iti immuna a destinomi iti sirkito. Tunggal magnaak iti nasurok a maysa nga oras, mapadasak ti panagpadara, ket agtultuloy daytoy agingga nga agtugawak. Ti eskediolmi sapulenna iti agarup tallo nga oras a pannagna iti tunggal agsapa iti trabaho a panagbalaybalay, pinampanunotko no kasano a makapagballigiak. Inkararagko dayta. Ti nagbanaganna?
Iti tunggal maysa kadagidiay nga agsapa—iti tallo a bulan—maawisak iti uneg ket mapagtugawak. Idi simmardeng ti pisikal a parikut, simmardeng metten dagiti panangawis kaniak nga agtugaw! Gapu ta saan nga ugali dagiti tattao a taga Australia ti mangawis kenka iti uneg tapno agtugaw, mariknak a daytoy ket naiparna laeng.
Kimmaro ti Salun-atko
Idi addaakon iti nasapa pay a 30’s ket addaakon iti trabaho a panagdaliasat iti sumagmamano a tawen, kimmaro pay ti pannakadadael ti salun-atko. Alaenna ti dua a lawas wenno ad-adu pay tapno maimbaganak manipud iti sumagmamano nga aldaw a pannakaipamaysa ti trabaho kadagiti asamblea. Ti laeng maysa a rabii a naladaw a pannaturog ti manglappeden kaniak iti adu a lawlawas. Ti panangasaba iti maysa laeng nga agsapa nagbalin a nagdakkelan a lapped. Iti alas dies iti tunggal agsapa, nabannogakon. Iti alas 11, agpigpigergerakon, ket marigatanakon nga agpanunot. Iti aldaw makaid-iddaakon. Kalpasanna adda manen ti panangsango iti malem. Dadduma ti kasla nakalaklaka a makapagballigi ket addaanda iti kanayonan a pigsa a maipaay kadagiti dadduma a trabaho. Apay nga awananak ti kasta a pigsa?
Kimmuttongak agingga iti 93 libras (42 kg), ket no saanak nga agsakit iti trangkaso, kasla kanayon a makatrangtrangkasoak. Diak makaturog iti rabii a di masinga iti 20 wenno ad-adu pay a daras gapu iti parikut iti basisaw. Kayatko ti maturog a saan a maririing! Namin-adu a daras nga indawatko iti kararag: “Pangngaasim, Jehova, ammok a diak maikari iti aniaman, ngem tarigagayak laeng nga adda salun-atko nga agserbi kenka. Mabalin kadi nga iturongnak iti pannakarisot ti parikutko? No saan, pangngaasim ta tulongannak nga agibtur.”
Determinadoak a saan nga agikkat iti amin-tiempo a ministerio a dagdagus. Gapuna nangaramidak kadagiti espisipiko a dawdawat ken Jehova a maipaay iti tulong, umuna a makagun-odkami koma iti caravan (trailer), agsipud ta mariknak a kasapulanmi unay ti pribado a pagtaengan. Saanko a dinakamat ti dawatko ken ni Alan, ngem iti sumaganad a gimong maysa a kabsat a lalaki ti immasideg kadakami ket intukonna ti caravanna. Ti sumaganad a dawatko ramanenna ti pannakaiyakar iti nalamlamiis a destino, ket di pay nabayag nasungbatan met daytoy a kararag idi naidestinokami idiay Sydney.
Patienyo kadi nga iti uneg ti dua a bulan nga isasangpetmi idiay Sydney, naiyawat kaniak ti maysa a libro a mangdesdeskribir kadagiti sintomas a nagparang nga apag-isu iti marikriknak? Nakaskasdaaw, daytoy a libro ti insurat iti maysa a doktor a mangag-agas iti teritoria ti sirkitomi. Kalpasan iti adu a panangsukimat, naammuak nga addaanak iti nababa a blood sugar ken addaanak iti allergy kadagiti adu a bambanag, agraman dagiti molds, yeasts, dadduma a banglo ti kemikal, dagiti pusa, dagiti aso, ken adu a taraon.
Innalana iti walo a makabannog a bulbulan iti sidong iti panangaywan daytoy a doktor tapno matunton dagiti taraon a makaipaay kaniak iti allergy agingga nga awanen ti sintomas iti allergy kaniak. Narigat a salaysayen ti epekto daytoy kaniak iti pisikal a salun-atko ken iti intero a panangmatmatko iti biag. Ti ministerio ken dagiti gimong ti kongregasion nagbalinda a pudno a pagragsakak manen. Mariknak a kaslaak “napagungar” manipud iti ipapatay! Di nagbayag limmukmegakon, ket dagidiay di nakakitkita kaniak iti sumagmamano a tiempo nasdaawda iti panagbalbaliwko.
Nabaknang a Gunggona
Anian a nakaparpartak ti panaglabas dagita a 24 a tawtawen nanipud idi ipapatay ni Nanang! Ket anian ti panagyamanko ta nakabusbosak iti 21 kadagidiay a tawtawen iti amin-tiempo a serbisio! Pudno, addada dagiti pakarigatan, ngem no awan dagitoy mabalin a saanak a nakapataud iti kasta met laeng a panangapresiar iti panagayat ken ni Jehova.
No pampanunotek, aniaman a sakripisio a naaramidak ti kasla awan pategna no idilig kadagiti gunggona a naawatkon. Mairaman kadagitoy isu ti ipatpategko a relasionko kadagiti nakaad-adu a naayat a gagayyem ken nangnangruna ti bukodko a pamilia. Tapno iyilustrar, ti kabsatko a ni Margaret nagsurat kaniak iti di pay nabayag kalpasan la unay ti panangrugi ni Alan ken siak iti trabaho a panagdaliasat.
“Pagyamanak unay ti panagbalinmo a kas iti kinataom. Diak naibagbaga idi daytoy, ket ladingitek no diak naaramid daytoy, ngem pagyamanak iti panangaramidmo iti kabaelam a nangpadakkel ken ni Bev ken siak ken iti panangalam iti lugar ni Nanang. Mabigbigko itan nga adu nga ayat ken panangikagumaan ken panagsakripisio iti bagi nga inaramidmo. Masansan a pinampanunotko dagidiay a tawtawen ket inkarkararagko a mabendisionanka koma. Ammok a nabendisionanka.”
Kalpasanna adda met dagiti masanguanan a gunggona—nangnangruna ti nagpateg a namnama iti panagungar iti matmaturog nga inay-ayatmi. Wen, agayus pay laeng ti sumagmamano a lulua no basaek ti pammakada a surat ni Nanang. Ti kararagko ket kas met iti kararagna, “a ni Jehova ti manglagipto [kenkuana] ket agsasabetkaminto manen iti Baro a Lubong.”—Kas insalaysay ni Lynette Sigg.
[Blurb iti panid 13]
Ammok a ni Nanang adda iti pakalaglagipan ni Jehova, maysa a natalged unay a lugar a pagnaedan
[Ladawan iti panid 12]
Manipud kannigid: Ni Lynette, ni Margaret, ken ni Beverley, tallo a tawen sakbay ti ipapatay ni nanangda
[Ladawan iti panid 15]
Ni Lynette ken ti asawana, ni Alan, nga agdama nga agserserbi idiay Australia