Panangmatmat iti Lubong
Gatad iti Krimen
Ti gatad iti panangikabil iti kriminal iti pagbaludan idiay Estados Unidos agpromedio iti nagbaetan iti $12,000 ken $24,000 iti tinawen a maipaay iti estado wenno kadagiti pederal a pagbaludan. “Maipaay iti dayta a gatad iti kuarta maibaonyon ti maysa nga ubing idiay Harvard,” kuna ti magasin a Forbes. Nupay kasta, kadagiti siudad a kas iti Nueva York ti gatad ti mabalin nga agpangato pay agingga iti $35,000 iti tinawen. Kumaro pay ti pannakaseknan kadagita a nakangingngina a panagibalud babaen iti “iyaadu dagiti balud” a mainayon iti tinawen. Dagiti magun-odan nga estadistika ipakitana nga adda iti ngangngani 550,000 a lallaki ken babbai idiay pagbaludan iti intero nga Estados Unidos. “Maysa iti tunggal 450 nga Americano ket adda iti pagbaludan,” kuna ti Forbes, “ti kangatuan pay laeng a bilang iti Makinlaud a Lubong.” Ti mangpakaro pay iti dadagsen, nupay kasta, isu ti 35,000 agingga iti 40,000 a balud a mainaynayon kadagiti balud iti tinawen, a “katupag iti maysa a baro a pagbaludan iti tunggal uppat nga aldaw.”
Di Naragsak a Nangabak
Ti panangabak iti multimilion a doliar a jackpot isu ti arapaap iti adu nga awan ti pagtrabahuanna a tao. Maysa nga awanan iti trabaho a 27-años ti nakaibanag iti kasta nga arapaap idi isut’ nangabak iti $6.4 milion iti panagay-ayamna iti loteria. Nupay kasta, nanipud idi nangabak, kinuna ni milionario a Bob Campbell: “Diak tarigagayan daytoy nga agpaay iti siasinoman.” Apay a saan? Sigun iti The Toronto Star, nasarakanna a ti pananggatang kadagiti namaterialan a bambanag ket saan a nangiyeg kenkuana iti rag-o ken pannakapnek. “Kasta met laeng ti ragsak no awan dayta,” kuna ni Campbell. Nupay no aminenna a naikkatna ti rigat iti panagsapul iti trabaho, “isu laeng dayta,” kinunana. Pinakdaaranna dagiti dadduma nga awan ti dagus a kinaragsak a mainaig iti panangabak iti dakkel a gatad ti kuarta.
Ti Parikut Agtalinaed
No kasano ti itataud dagiti adda a minilion a kita isu ti parikut a nangsapliten kadagiti ebolusionista iti nakabaybayagen a tiempo. Tapno ti maysa a kita ket agbalin a maysa a kita, dayta saan a mabalin a maiyasawa iti sabali a kita—uray pay daydiay rumbeng a pagtaudanna. No tumaud ti putotna, dayta ket saan nga umadu (kas iti kaso dagiti mules) wenno matay sakbay ti pannakagtengna iti kinanataengan. Sigun iti magasin iti siensia a Discover, dagiti geneticists kunaenda itan a nakasarakdan iti “mangisalakan a gene, maysa a bassit laeng ti pakaidumaanna iti di pagpapadaan dagiti kita” a, nupay no pakapuyenna dagiti ngilaw a nangawit iti dayta, pinagbalinna dagiti mulato a lallaki a kita ti fruit-fly nga agbiag. “Nupay kasta, ti gene dina naan-anay a lasaten ti lapped iti pannakaibilang a maysa a kita; dina mapagbalin a nabunga dagiti lallaki,” kuna ti artikulo. Daytoy ti mangpataud iti “makariribuk a saludsod,” kuna ti Discover. “No dagiti nagannak a mangawit iti dayta saanda a magunggonaan manipud iti dayta, ket dagiti annak a mangtawid iti dayta saanda a maiyallatiw dayta, kasano a mabalin ti gene ti tumaud a bukodna?”
Naaramid nga Agpaut
Maysa nga artipisial nga urat ti dara a “tumubo” a kadua ti mangawat iti dayta ti pinataud dagiti managsirarak a Hapones idiay Okayama University, kuna ti The Japan Times. Ti baro nga ur-urat ket napataud manipud iti maysa a porma iti protina a maawagan kas collagen a naala manipud kadagiti addaan depekto nga ur-urat iti dara a naikkat bayat ti pannakaopera. Dagiti baro nga ur-urat ket nabalkotda iti maysa a sentitiko a linabag ket napalagdada babaen iti naisangsangayan a pigket. Tapno tignayenna ti panagbalay ti dara, daytoy a pigket ti mangpataud iti naingpis a kaadu ti danum iti uneg ti naisilpo nga urat a mangtaginayon iti panagparang dagiti enzymes a mamagbalay a di matarigagayan. Agsipud ta dagiti urat ket addaanda iti naisangsangayan nga abilidad a “dumakkel” a kadua ti pasiente, dagiti maladaga a saan a normal ti ur-urat ti pusoda ket mainanama a magunggonaan unay.
Panangmalo iti Asawa Naanamongan
Ti makapakellaat a resulta iti awan pilpilienna a surbey kadagiti 1,500 a lallaki ken babbai iti intero nga Australia ipalgakna nga, iti promedio, 20 porsiento (babbai, 17 porsiento; lallaki, 22 porsiento) kadagidiay a nasurbey ti immanamong iti panangmalo iti asawa. Nupay no nagduduma ti pagpatinggaan iti pisikal a kinaranggas a naanamongan, agpadpada dagiti lallaki ken babbai inanamonganda iti panangiwalin, panangkugtar, wenno panangdanog ti asawa a lalaki iti asawana “no isut’ di agtungpal kenkuana, gastador ti kuarta, saanna a madalusan ti balay, agkedked a maturog a kaduana wenno aminenna ti pannaturogna a kadua ti sabali a lalaki,” kuna ti The Australian. Ti surbey ipakitana met ti panagkedked iti biang dagíti dadduma a tattao a mangireport iti polis ti aniaman a kinaranggas iti sangakabbalayan a makitada nga ar-aramiden dagiti kaarrubada. Agarup maysa a kakatlo kadagidiay a nasurbey ibilangda ti kinaranggas iti sangngakabbalayan a kas pribado a banag.
Panangsubok iti AIDS Para kadagiti Mongha
Dagiti mongha idiay 20 a monasterio iti Eastern Orthodox a masarakan idiay Mount Athos (Grecia) ket agbibiagda iti “kasasaad iti nakaro a kinaulimek,” kuna ti ahensia ti damdamag a Pranses nga AFP. Ti rason? Maysa kadagiti dati nga agdadamo, naammuanda, “ket mangaw-awit iti virus ti Aids.” Dagiti papangulo iti monasterio ket “us-usigendan ti pannakasubok wenno pannakasukimat dagiti amin a 2000 wenno ad-adu pay a mongha ken hermitanio maipaay iti Aids.”
Agsaksaknap a Peggad iti Salun-at
Nupay no ipakita dagiti panagadal a dagiti ipes dagiti parsua a di unay kaykayat dagiti tattao, ti managsirarak a sientista a ni Dr. Bann Kang inlawlawagna a ti maysa a nabiit pay a seminar iti entomology idiay Washington, D.C., a dagiti ipes ket napeggadda met iti salun-at. Sigun iti report iti The New York Times, kinuna ni Kang a dagiti allergy manipud kadagiti ipes ket ad-adda a gagangay ngem ti naipagarup ket dagiti “nangato a kaadu ti angkit kadagiti makin-uneg a siudad iti America ti mabalin a pinataud dagiti nakaro a kaadu iti ipes kadagidiay a luglugar.” Dagiti fungi, protozoans, bakteria, ken dagiti virus ket makuna nga awit amin dagiti ipes. Iti panagkomentona maipapan iti panagadu dagiti ipes kadagiti adu ti populasionna a luglugar íti siudad, ni Dr. Stephen C. Frantz, maysa a sientista a managsirarak iti New York State Department of Health, kinunana; “Kaaduanna addaantayo kadagitoy a parparikut gapu ta patpataudentayo dagiti kasasaad a mangipalubos kadagitoy a parparsua nga agbiag a kaduatayo.”
Pasetna Laeng a Solusion
“Ti teknolohia mabalin a pulos a saannanto a kabaelan a tuladen a naan-anay ti narikut a kasasaad dagiti gagangay nga organo,” naibaga iti internasional a kongreso iti artipisial nga organo iti Munich. Sigun iti padamag iti Süddeutsche Zeitung iti Munich, “ti pagdaksan dagiti mekanikal nga organo” agpannuray iti panangpabassitda iti “pisikal a panagtrabaho iti maysa a tignay, uray pay no dayta ket mabalin nga isu ti kangrunaan ken kapatgan.” Ti puso ti tao, kas pangarigan, ad-adu pay ti aramidenna ngem ti panangibomba iti dara, ket dagiti bato ad-adu pay ti aramidenda ngem ti panangsagat kadagiti sabidong—mangpataudda met kadagiti hormones. Nupay no ti artipisial a puso mabalin nga ibombana ti dara iti isuamin a sistema sirkulatorio, dina mabalin ti agtignay kadagiti senias manipud kadagiti hormones wenno dagiti nerbio, wenno mabalinanda nga ‘impluensiaan ti narikut a sistema a mangtimbeng iti pannakataginayon ti sirkulasion a padapada,’ kuna ti artikulo. Ti dialysis saanna met a masukatan “ti nakasaysayaat a gagangay a sistema dagiti kulanit ti selula” iti bato ti tao: “Agingga itatta dagiti dodoktor dida ammo a sigurado no ania dagiti sustansia a maikkat iti plasma ti dara tapno malapdan ti pannakasabidong ti organismo.”
Pagpeggadan dagiti Uyokan
“Dagiti manangaywan kadagiti uyokan iti Canada ket agbibiagda a mabutbuteng iti naulimek a panangraut dagiti mites iti Asia [varroa jacobsoni] isu a mamagpegpeggaden kadagiti uyokan,” kuna ti The Sunday Star, maysa a pagiwarnak iti Canada. Bayat a ti uyokan ket maysa pay laeng a pupa, ti mite ti mangatake iti dayta, a susupenna ti tubbog manipud kadagiti uyokan” isu a mangpaababa iti panagbiag dagiti uyokan iti kagudua. Maysa nga autoridad maipapan kadagiti uyokan ti mangnagan iti pagpeggadan gapu iti mite iti Asia a kas ti “kaseseriosoan” a krisis kadagiti manangaywan iti uyokan iti uneg ti 300 a tawtawen. “Dagiti eksperto iti uyokan ipadtoda a tunggal balay ti uyokan idiay Eatados Unidos . . . ti mabalin a maatake iti uneg ti sumaganad a dua a tawen ket ti epektona iti agrikultura dakkel unay,” kuna ti Star. Maysa a kasta unay a panagpababa ti populasion ti uyokan ti mangpabassitto iti nasken a polinasion dagiti mula.
Inopera ti bala
Maysa a 22-años a lalaki a “sinaplit iti pannakapilit nga agdigos iti sangagasut a daras iti inaldaw” ti “nangaramid nga [aksidente] iti pannakaopera ti utekna iti bagina met laeng” bayat nga ikagkagumaanna a patayen ti bagina met laeng, kuna ti Daily News iti Nueva York. Gaput’ mariribuk iti nakaro unay a manangpilit a kababalinna, isut’ nangikabil iti maysa a .22-kalibre a paltog iti ngiwatna ket pinaputokna dayta isu a nangtiro iti makingkannigid a sango ti utekna,” inlawlawag ti News. Imbes a pinapatayna ti bagina met laeng, ti agtutubo ti aktual a nangikkat iti paset ti utek a mapapati a mangtengngel iti nakaro a kababalinna, kuna ni Dr. Leslie Solyom iti British Journal of Psychiatry. Gaput’ nawayawayaan manipud iti manangpilit a kababalinna, ti indibidual addaanen iti baro a trabaho ken agatatenderen iti kolehio.
Awan Puotna Ngem Siririing?
“Dagiti pasiente nga adda iti sidong ti anesthesia ket awan ti puotda ngem saanda a tuleng,” kuna ti magasin a Geo. Dagiti panagadal ipalgakna a ti abilidad ti utek a mangirehistro kadagiti kasasaad ti timek ket agtalined a saan a nadadael uray pay no ti pasiente ket napipikel a naimbag. Daytoy mabalinna nga ilawlawag no apay a dagiti pasiente nga adda iti sidong ti anesthesia ket, kadagiti dadduma nga okasion, ammoda dagiti bambanag a naibaga iti kuarto a pagoperaan ket kalpasanna malagipda ida. Isuhere ti maysa a doktor iti Munich: “Ti maysa masapul a tratuenna ti napipikel a pasiente a kas isut’ nakariing.” Daytoy mabalin nga iramanna ti panangaramid iti optimistiko a komento ket liklikan ti panagduadua wenno ti di pagay-ayat a komento maipapan iti pasiente.