Panangmatmat iti Lubong
Karkarna a Kaadu Dagiti Didigra idi 2000
Karkarna ti kaadu dagiti napasamak a natural a didigra iti intero a lubong idi tawen 2000, sigun iti mangipapaay iti dakdakkel nga insurance a Munich Re. No dagupen, nasurok a 850 a didigra ti naipadamag, a nakatayan ti 10,000 a tattao ken nakadadaelan ti nasurok a $30 a bilion. Nupay immadu ti natural a didigra, saan unay a dakkel ti napukaw iti ekonomia ken saan unay nga adu dagiti natay no idilig iti napalabas a tawen. Ngamin, kaaduan a didigra ket napasamak kadagiti lugar a bassit laeng dagiti umilina, sigun iti impadamag ti kompania ti insurance. Dagiti bagyo ti nakaigapuan ti 73 a porsiento kadagiti binayadan ti insurance, ket dagiti layus ti nakaigapuan ti 23 a porsiento. Sigun iti report, “manamnama nga umadu dagiti madadael gapu iti natural a didigra iti masakbayan,” gapu iti iyaadu ti populasion ken ingingina ti gatad dagiti sanikua.
Saragasag a Sobre
Nagaramid ti maysa a kompania idiay E.U. iti pagwarasiwis a “mangpasaragasag kadagiti di pay nalukatan a sobre” a di mangibati iti aniaman a pagilasinan, kuna ti magasin a New Scientist. Agkurri ti pagwarasiwis iti amin a kolor ti sobre ket “likido dayta a di makadangran, di makasabidong, ken natalged iti aglawlaw,” kuna ti pannakangiwat ti kompania a ni Bob Schlagel. Malaksid iti panangibatina iti angot iti 10 wenno 15 a minuto, “di agwaras ti tinta iti sobre wenno iti surat, awan marka ti danum, awan a pulos ti ebidensia,” kuna pay ni Schlagel. Naaramid ti produkto tapno makatulong kadagiti ahensia a mangipaalagad iti linteg a mangammo no adda bomba iti surat ken no adda posible a napeggad a banag iti pakete. Nupay kasta, ti pagwarasiwis ket mabalin met nga usaren tapno basaen dagiti di pay nalukatan a surat. Dayta ti makagapu nga inawagan dayta ti maysa nga opisial ti natauan a kalintegan kas produkto a mapagduaduaan ti nasayaat a pakausaranna.
Panagdaliasat Dagiti Uyokan
Agdinamag unay ti abilidad dagiti uyokan nga agdaliasat iti nadumaduma a sabong sada met la agawid. Ngem ti pangen dagiti uyokan a naggapu idiay Assam, makin-amianan nga India, a mapan iti sabali a pagilian ket nabatad nga agdaliasatda iti ginasut a kilometro sada agsubli saan laeng nga iti isu met la a kayo no di ket iti isu met la a sanga a nagnaedan ti kakabagianda dua a tawenen ti napalabas! Ti makagapu a naisangsangayan unay daytoy ket agbiag laeng dagiti trabahador iti tallo a bulan wenno kurang a tallo a bulan. Isu a dagiti uyokan nga agsubli ket naiduman kadagiti uyokan a nagaramid iti kaunaan a balayda. Misterio pay laeng no kasano a makaawidda. Sigun iti periodiko a The Sydney Morning Herald, mabalin a gapu dayta iti panagangotda. Ti maysa pay a posibilidad ket mabalin a makikomunikar ti sibibiag pay laeng a reyna kadagiti espia nga uyokan babaen ti panagsalana, nga ipakitana kadakuada ti direksion a pagtayabanda.
Lenguahe ken ti Utek
Ti dua a paset ti utek nga us-usaren dagiti makangngeg a tattao no manganag ken agsaoda ket us-usaren met dagiti tuleng no agseniasda, sigun iti Science News. Makita kadagiti panangeksamen iti utek nga “agtignay a dagus dagitoy a paset ti tisyu ti sistema nerbio dagiti tuleng no agseniasda,” sigun iti report. Kuna ni Laura-Ann Petitto iti McGill University idiay Montreal, a nangidaulo iti panagadal, a daytoy ti mangipakita a dagitoy a paset iti utek ti mangkontrol “kadagiti kangrunaan a pakabuklan ti lenguahe a mabalin nga iyebkas babaen ti panagsao wenno panagsenias.” Daytoy ti mangipaganetget a nasken a maadal ti ad-adu pay maipapan iti kinamannakibagay ti utek ti tao iti nalaklaka a pannakikomunikar. Kuna ti Science News: “Dakkel ti panagdidinnap-aw iti nagbabaetan dagiti paset ti utek a nainaig iti panagsao ken panagsenias.”
Pananganamong iti Panagbalangkantis
Inkeddeng ti maysa a korte idiay Alemania a “saan nga interamente nga imoral” ti panagbalangkantis, no la ketdi ta dina iraman ti kriminal a panangpilit, sigun iti Frankfurter Allgemeine Zeitung. Imbilin ti administratibo a korte idiay Berlin a mabalin nga agtultuloy nga agnegosio ti maysa a kapeteria idiay Berlin-Wilmersdorf, uray no us-usaren dayta dagiti balangkantis tapno mangallukoy kadagiti kustomerda sadanto agabang kadagiti siled iti asideg. Kinuna dagiti hues a ti pammilinda ti mangipasimudaag a nagbalbaliwen ti kababalin ti kagimongan maipapan iti panagbalangkantis. Idi napagsaludsodan ti 1,002 a tattao, 62 a porsiento ti mamati a rumbeng a mabigbig ti panagbalangkantis kas ordinario a trabaho. Sigun kadagiti hues, ipalgak ti maikadua a surbey a patien ti kaaduan a nabayagen a “nairaman ti seksual a serbisio iti ekonomia” ti Alemania.
Pannaturog ken Memoria
Naduktalan dagiti managsirarak maipapan iti pannaturog a ti nargaan a turog no rabii, imbes a ti panagpuyat tapno agadal wenno agaramid iti maysa a banag, “ket napateg unay tapno malagipmo a naimbag dagiti adalem iti sumaganad a lawas,” kuna ti The Independent ti London. Inadal ni Propesor Robert Stickgold iti Harvard Medical School ti 24 a boluntario—kagudua kadakuada ti napalubosan a maturog no rabii kalpasan ti panagadalda, idinto ta ti dadduma ket agpatnag a nagpuyat. Kalpasanna, gagangay a naturog ti dua a grupo iti simmaganad a dua a rabii tapno masulnitan ti pannakapaksuy ti napuyat a grupo. Idi nasubok ti panagikabesa dagidiay naturog iti immuna a rabii, naammuan a “nalalaing ken naparpartakda nga agikabesa, idinto ta awan ti nakita a nagrang-ayan ti maikadua a grupo, nupay gagangay a naturogda iti simmaganad a dua a rabii.” Agsipud ta nabatad a makatulong ti pannaturog tapno nalalaing ti panagikabesa, dagitoy a nasirarakan ti mangipakita a nagbassit ti pagimbagan ti panagadal imbes a pannaturog—nangnangruna ti rugrugi ti nargaan, wenno “slow-wave,” a pannaturog.
Dagiti Peligroso a Panagbalbaliw nga Epekto ti Didigra Idiay Chernobyl
“Nakita kadagiti mula nga agtubtubo iti asideg ti bimtak a planta idiay Chernobyl sadi Ukraine a mamin-innem a daras ti kaadu ti genetiko a depektoda no idilig kadagiti gagangay a mula,” sigun iti The Independent ti London. Nagmula dagiti managsirarak a taga Switzerland, Britania, ken Ukraine iti dua nga agpada a klase ti trigo iti kontaminado a daga ken iti disso a 30 a kilometro ti kaadayona iti isu met laeng ngem saan a kontaminado a daga. Kalpasanna, inusarda dagiti bukel tapno agmula iti ad-adu pay iti isu met la a dua a lugar. Nupay medio naapektaranda iti radiasion, dagiti trigo iti asideg ti planta ti nakakitaan iti makapadanag a kinakaro ti genetiko a pannakadangran, wenno mutasion. Mamakdaar dagiti madanagan a sientista a ti napaut a pannakaapektar iti kasta a radiasion ket addaan kadagiti epekto a di pay naammuan. Dagitoy a nasirarakan ti mangpataud iti naisangsangayan a pannakaseknan maipapan iti masakbayan a kaputotan dagiti mula, animal, ken tattao a naapektaran iti radiasion ti Chernobyl.
Agduma ti Panagimdeng ti Lallaki ken Babbai
Ipadamag ti Discovery.com News a naammuan dagiti managsirarak nga agpadpada nga us-usaren ti babbai ti agsumbangir a paset ti utekda no agimdengda, idinto ta us-usaren dagiti lallaki ti bangbangir a paset ti utekda. Iti maysa a panagadal, naeksamen ti utek ti 20 a lallaki ken 20 a babbai babaen ti brain scan bayat a dumdumngegda iti nairekord a tape ti maysa a libro. Impakita dagiti brain scan a kaaduanna, agimdeng dagiti lallaki babaen ti makinkannigid a paset ti utekda, a nainaig iti panagimdeng ken panagsao. Iti kasumbangirna, napaliiw nga agtigtignay ti agsumbangir a sikigan ti utek dagiti babbai. Kuna ni Dr. Joseph T. Lurito, maysa nga assistant radiology professor idiay Indiana University School of Medicine: “Sigun iti panagsirarakmi, nagduma ti panangproseso dagiti lallaki ken babbai iti lenguahe, ngem dina kaipapanan a nalalaing ti maysa ngem iti sabali.” Kasla ipasimudaag ti dadduma a panagadal a ‘mabalin a paggiddanen dagiti babbai a denggen ti dua a saritaan,’ kuna Dr. Lurito.
Relihion nga Impasdekmo a Mismo
Kumapkapuy ti relihion idiay Francia. Maysa daytoy kadagiti konklusion ti surbey nga inisponsoran ti pagiwarnak dagiti Katoliko a La Vie. Idi nakiddaw nga agpilida manipud iti listaan ti 14 nga ipangpangruna, 7 laeng a porsiento kadagiti napagsaludsodan ti nagkuna a napateg kadakuada ti “naespirituan a panagbirok.” Karaman kadagiti banag a maibilang a napatpateg ngem kadagiti naespirituan a raragpaten ket ti panawen nga aglinglingay, propesional a balligi, personal a wayawaya, nainaig kultura a panagbiag, seksual a panagbiag, ken material a balligi. Sigun kadagiti sosiologo a da Pierre Bréchon ken Gérard Mermet, ipamatmat ti surbey a mabalinmo itan ti agipasdek iti bukodmo a relihion. Kasano? “Pagtitiponen” dagiti tattao ti nadumaduma a panamati sada pilien “ti pagarupenda a maibagay iti mismo a panagbiag ken panunotda,” kuna ni Bréchon.
Legal a Panagpakamatay
Itay napalabas nga Abril, ti Netherlands ti kaunaan a pagilian a pormal a pinagbalinna a legal ti panangtulong iti maysa a tao nga agpakamatay, sigun iti NRC Handelsblad ti Rotterdam. Inanamongan ti Senado dagiti Olandes ti maaw-awagan a mercy killing bill, wenno linteg maipapan iti panangpapatay gapu iti asi, babaen ti butos a 46 kontra 28. Ti pammilin ti mangipalubos kadagiti doktor a tumulong a mangkeltay iti biag dagiti pasiente a din umimbag ti sakitda wenno sarsarangtenda ti kanayon ken din maibturan a “panagsagaba.” Ikalikagum dagiti Olandes a mammanday linteg a suroten dagiti pasiente a mapapatay gapu iti asi dagiti sumaganad a nainget a pagannurotan: Masapul a boluntario ti kiddaw ti pasiente. Masapul a pagnumuan ti pasiente ken ti doktor nga awanen ti nainkalintegan a sabali pay a solusion a maawat ti pasiente. Ti pasiente ket masapul nga eksamenen ti uray maysa laeng nga independiente a doktor. Ket masapul a maaramid ti panangpapatay gapu iti asi iti pamay-an nga anamongan ti medisina.