Ti Simbaan a Griego Rantana ti Mangranggas ken Linapdanna ti Kumbension
NAGSAAD iti dumna ti Pireaus, ti puerto a siudad ti Atenas, Grecia, isu ti “Stadium of Peace and Friendship.” Kaskasdi, kuna ti periodiko ti Atenas a Ta Nea, “nagraira idi kalman ti atmospera ti gubat idiay Piraeus, a sadiay ti agdindinamag unay nga obispo Callinicos . . . ti nangibilin nga amin a kampana dagiti simbaan ket mapagunida. Kasta unay ti gulo nga adu kadagiti umili ti puerto a siudad impatoda nga adda dakes a napasamak; impagarupda pay ketdi a kasla adda ti gubat!”
Apay a napasamak daytoy maipapan iti maysa nga estadium a pagay-ayam a naikuna a naidedikar iti “Talna ken Pannakigayyem”? Ti gulo ti napataud gapu iti nauyong a panagpungtot iti biang dagiti klero ti Greek Orthodox Church. Maysa nga obispo ti nangidaulo a nangipangta nga ummongenna amin a paspasurotna nga agmartsa idiay estadium ket pilit nga agawen dayta tapno malapdan dagiti dadduma a mangusar iti dayta.
Maibagbaga a ti obispo ket ireprepresentarna ti Prinsipe ti Kappia, ni Jesu-Kristo. Ngem, ipangpangtana nga agaramid ti narungsot a panagderraaw a maikontra iti linteg ken urnos, a direkta a maibusor kadagiti sursuro ni Kristo. Apay? Gapu ta dagiti opisiales ti estadium ti nangted pammalubos kadagiti natalna ken managtungpal-linteg a Kristiano, dagiti Saksi ni Jehova, a maaddaan ti kumbension sadiay iti maudi a paset ti kalgaw. Napirmaanen dagiti kontrata, ken nangbusbosen dagiti Saksi ni Jehova ti agarup 6,000 oras a mangdaldalus ti estadium kas panagsagana iti kumbensionda.
Kas inkomento ti maysa nga editor iti Ta Nea: “Ipangpangta pay ni Callinicos nga agawen ti Estadium no saanda a babawien ti palubos; isut’ nangiplanon kadagiti Misa, panangaskasaba, litania, ken umas-asping kadagita, nga admitirek nga awan unay ti matartarusak kadagita. . . . Pagsidsiddaawak laeng ti situasion agsipud ta ti tawen a yantayon ket 1988, 12 laengen a tawen sakbay ti maika-21 a siglo, ket ti Konstitusion ti pagilian salsaluadanna ti narelihiusuan a wayawaya.”
Kumbension Nalapdan
Agpapan pay pananggarantisar ti konstitusion iti wayawaya ti panagdaydaw ken panagtataripnong, indawat dagiti klero a mababawi koma ti naiteden a pammalubos. Dagiti opisiales simmukoda iti dayta a pammutbuteng. Inkalinteganda a dida magarantisaran ti linteg ken urnos, ken saanda nga itandudo ti Konstitusion ti Grecia. Kas resultana, ti kontrata ti panangpaabang saanda nga intandudo.
Gapuna tallo nga aldaw laengen sakbay ti kumbension, nailibak kadagiti Saksi ti kalinteganda nga agtataripnong iti estadium. Nagbalin a biktima dagiti inosente, ngem dagiti nakabasol a mangipangpangta a mangdadael iti linteg ken mangkiwkiw ti panagderraaw naitandudoda. Daytat’ pudpudno a panangbalballikog iti kinahustisia!
Ti kasta nga ibubusor ket saanen a baro. Iti pinulpullo a tawenen ti Orthodox a Simbaan idiay Grecia ti sipapanatikon a mangbusbusor kadagiti Saksi ni Jehova, a di pulos bumalbales babaen iti aniaman a dakes nga ar-aramid. Uray kadagiti nabiit pay, dagiti derraw nga idadaulo ti padi ti nangrarauten kadagiti Saksi ni Jehova bayat a sitatalna nga agtataripnongda. Dagiti klero ken dagiti miembro ti simbaanda ti nangrabngis, nanggulo, ken nangraut kadagiti Saksi ni Jehova, ken pinilitda dagiti korte a mangaresto ken mangibalud kadakuada gaput’ panangaskasabada. Kaskasdi, ti Grecia ket maysa a demokrasia, ken ti Konstitusionna ti manggargarantisar ti wayawaya ti panagdayaw.
‘Maysa a Nalatak, Nakristianuan a Relihion’
Naikeddeng dagiti korte ti Grecia a dagiti Saksi ni Jehova ket ‘maysa a nalatak, Nakristianuan a relihion’ a maikari iti proteksion nga ipapaay ti Konstitusion ti Grecia. Kas pangarigan, idi 1987 ti Mahistrado a Korte idiay Hania, Creta (a probinsia ti Grecia), ti nagkuna: “Dagiti Saksi ni Jehova . . . ti mangbukel ti maysa a pagaammo a relihion ken aprobado a sekta.” Kinunada pay met a ti panangaskasabada ket saan a daydiay klase a panangproselita nga iparparit ti Konstitusion. Kas kinuna ti korte: “Ti proselitismo ket saan a daydiay laeng panaglaklako ti literatura [dagiti Saksi] iti binalaybalay, wenno maysa nga imbitasion a maipaay iti teolohikal a diskusion.”
Inamin ti korte a dagiti Saksi ni Jehova immayda iti sidong ti probision ti Artikulo 13, parapo 1, ti Konstitusion a Griego. Ikarkari dayta nga artikulo ti wayawaya ti narelihiusuan a konsiensia para iti tunggal maysa idiay Grecia. Kuna ti korte a daytoy ramanenna ti “wayawaya [ti indibidual] a mamati iti relihion a kaykayatna,” agraman ti “kalintegan nga agbaliw, uray paulit-ulit,” ti relihion ti maysa. Impalagip pay met ti korte a “ti wayawaya a panangiyebkas ti narelihiusuan a pammati ti maysa ti nangnangruna a salsaluadan ti Artikulo 9, parapo 2, iti Treaty of Rome a napetsaan ti Abril 11, 1950, ‘maipapan iti pannakasalaknib ti natauan a kalintegan.’”
Innayon pay ti korte ti Hania: “Ti wayawaya ti panangiyebkas ti narelihiusuan a pampammati ti maysa a tao ti sinalakniban met ti Artikulo 14, parapo 1, iti Konstitusion ti 1975: ‘Tunggal maysa ket mabalinna nga iyebkas ken isaknap babaen iti sao, iti panagsurat, ken panangimaldit, dagiti pampanunotna.’” Kalpasanna nagpatingga ti korte: “Ti banag a panangitalimeng iti Orthodox a Nakristianuan a pammati ket saan a solo a pakaseknan dagiti klero ken teologo, no di ket ti aniaman a napasnek a manamati.” Ken kinuna dayta a “dagiti magasin a ‘Pagwanawanan’ ken ‘Agriingkayo!’ ket maiwarwaras sigun iti linteg.”
Umas-asping iti dayta, maysa a korte ti apelasion a Griego ti nagkuna babaen iti desision a 354/1987 a dagiti Saksi ni Jehova “ti mangbukel ti maysa a ‘pagaammo a relihion’ iti kaiyulogan ti Article 13, parapo 2, iti Konstitusion.” Kuna ti korte a ti “paggidiatan ti doktrina dagiti Saksi ni Jehova kadagiti pamunganayan a prinsipio . . . ti [Greek] Orthodox a kredo ket saan nga umdas a pangibilangan ti maysa a ti sursuro [ti Saksi] ket maikontra iti urnos ti publiko.” Naikuna met a dagiti Saksi ni Jehova ket Kristianoda, “ta ni Jesu-Kristo ti mangbukel ti kangrunaan a pigura dagiti doktrinada.”
Edad Media a Mentalidad
Kaskasdi, agpapan pay amin dagita a desision ti korte, agraman amin dagiti makunkuna a pannalaknib ti Konstitusion, ti wayawaya dagiti tattao a Griego ket naminsan manen naibaddebaddek gapu iti Dark Ages a mentalidad dagiti klero. Dakdakes pay, dagiti opisiales a rebbeng koma a mangitandudo iti linteg ket simmukoda iti daytoy maka-inkisision a panggep ti herarkia a Greek Orthodox. Anian a nakalkaldaang a makita ti kasta a pananglais iti demokrasia idiay makunkuna a “nakaiyanakan ti demokrasia.”
Kaskasdi, impadamag ti The New York Times nga iti sabali a banag, “ti Gobierno [ti Grecia] . . . linaksidna ti kalikagum ti Greek Orthodox Church a ti pelikula ni Martin Scorsese a ‘The Last Temptation of Christ’ ket maiparit koma idiay Grecia. Ti kasta a panangiparit, kuna ti Gobierno, ket maikontra kadagiti prinsipio ti Socialismo ken wayawaya ti arte.” Daytoy a pelikula ket ikukuenta dagiti adu a makainsulto unay ken Jesus, kaskasdi nagtakder ti gobierno iti dawat ti simbaan a ti pelikula maiparit koma. Ngem saanda a nagtakder iti dawat ti simbaan a mailibak kadagiti Saksi ni Jehova ti legal a kalinteganda a mangusar ti estadium a publiko a para iti Nakristianuan a panagtataripnong.
Makapakatawa a daytoy nga arena ti naawagan Stadium of Peace and Friendship! Dagiti Saksi ni Jehova ket addaan internasional a pakasarsaritaan kas manangitandudo ti talna ken pannakigayyem kadagiti tattao iti amin a rasa ken nasionalidad. Ngem iti maudi a kanito, gapu laeng ta nagmadi dagiti klero, nalappedanda a nangwatwat iti konstitusional a kalinteganda nga agtataripnong.
Nakakita dagiti Saksi ti Solusion
Nupay kasta, ti panagmadida ket saan a nanglapped kadagiti Saksi ni Jehova a nangangay ti kumbensionda. Agpapan pay adu a komplikasion, dagus a naaramid dagiti urnos nga iyakar dayta iti natukantukad a turod idiay Malakasa, iti ruar ti Atenas, idiay likudan ti Assembly Hall dagiti Saksi ni Jehova.
Dagiti miting ket naaramidda kas naiyeskediol ken nagsasayaat ti resultana. Nupay kasta, adu nga adda iti dakkel a bilang dagiti nagdengngeg ti nagtugaw iti sirok ti napudot nga init ti kalgaw imbes nga iti nalinong nga air-conditioned nga estadium.
Ti pasken ket nasaknap ti pannakaipadamagna iti intero a Grecia. Adut’ nangiyebkas ti pannakadismayada iti tignay dagiti klero ken pinagungtanda ida gapu kadagiti dakes, tinatraidor nga ar-aramidda. Talaga a dagiti pammutbutengda nga agderraaw a siraranggas ket saan a nakristianuan, uray iti bassit laeng.
Ti uppat nga aldaw a kumbension idiay Malakasa ket naikawing babaen iti telepono kadagiti agdengdengngeg idiay Tesalonica, Cyprus, ken Creta, ken nasurok a 30,000 nga entusiastiko a Griego, agraman dadduma a delegado manipud nagduduma a daga, ti naragsakan unay ken naparegta iti inda nangngegan ken nakita.
Ti Naisalsaludsod
Ti panagtignay dagiti klero ken dadduma nga opisiales ti namataud ti adu a salsaludsod. Kas pangarigan, ti editorial idiay Athens News ti nagkuna a “ti Grecia ket pagregreggetanna unay nga agballigi ti kalikagumna a pakaaramidan ti 1996 nga Olimpiada idiay Atenas.” Kalpasanna intuloy a kinuna dayta: “Ti pannakairaman ti simbaan a naimpluensiaanna [ti sports secretariat ti ministri ti kultura] tapno makanselar daytoy a tipo ti pasken ti namataud kadagiti panagduadua a masapul nga ikkaten ti gobierno, nangnangruna gaput’ kampaniana a pannakaaramid idiay ti 1996 nga Olimpiada.”
Kinuna pay met ti editorial: “‘Addadanto atleta ken bisita iti amin a pammati iti Ay-ayam—dagiti Moslem, Buddhist, Protestante, Katoliko ken dadduma pay—ken addadanto dagiti ateista iti Makindaya a Bloke. No dagiti pasilidades ti pagay-ayam ket saan a silulukat kadagiti miembro iti maysa a sekta, maabrasanto aya dagiti dadduma?’ insaludsod ti maysa a managpaliiw idi kalman. Innayonna pay, ‘Agingga nga adda umay a panangilawlawag, ti langa daytoy a kaso ket maysa nga aglablabes a kina-intolerante ken kinapanatiko—maysa a pakaisarmingan ti Grecia a dina kaykayaten.’” Amin a disente, managayat ti wayawaya a tattao umanamongda.
[Blurb iti panid 10]
Kuna ti korte a tunggal indibidual ket ‘siwayawaya a mamati iti relihion a pinilina, ken addaan kalintegan a mangbaliw ti relihionna’
[Blurb iti panid 11]
Anian a nakalkaldaang a makita ti kasta a pananglais iti demokrasia idiay makunkuna a “nakaiyanakan ti demokrasia”