No Apay ti “Liberation Theology” Saan a Para Kaniak
“O, napanglaw a tattao, maiturturayan a tattao, Apay agtaktakder dita nga awan kukuaenna? Ti lubong ti sangatauan ket masapul a masukatan! Tumakderka, pagpatinggaem ti rigrigatmo!”
DAYTAT’ nakaallukoy kaniak iti movimiento ti teolohia a panangwayawaya—ti kari ti panangbalbaliw, kas naipamatmat iti koro ti kanta nga adda iti ngato a dati a kankantaenmi. Ngem ti kadi namnamak iti lubong a nabalbaliwan ket maikari?
Ti Nasapa a Pannakapadakkel kas Katoliko
Naipasngay babaen kadagiti nagannak a Katoliko, pinadakkeldak iti “uneg ti simbaan.” Timmiponak iti klab dagiti ub-ubbing nga agserserbi iti altar tapno tulongan ti padi bayat ti Misa. Idi agtawenakon ti 17, napiliak kas presidente ti klab, ket daytoy ti ad-adda a nangiyadani kaniak kadagiti papadi. Makaparagsak ti panagdengdengngeg iti pagsasaritaanda ken panangbasbasa iti adda a basbasaenda. Ti nangnangruna a makaay-ayo kaniak isu dagiti libro maipapan iti teolohia ti panangwayawaya a sarsaritaenda ti agangay a pannakawayawayanto ti sangatauan manipud pannakairurumen.
Bayat nga umad-adu ti mabasbasak ken mangmangngegko, ad-adda met a kumbinsidoak iti pannakasapul a masursuro koma met dagiti tattao dagitoy a bambanag ken maammuan dagiti kalinteganda. Gapuna maragsakanak idi a daydiay makunkuna a base a komunidad nabuangay iti parokomi. Dagiti base a komunidad ket isuda dagidiay grupo a sadiay ti “pastoral a panangtaripato” kadagiti napanglaw ti maitipon iti edukasion ken kalikagumanna ti napolitikaan a panagtignay. Idiay laeng Brazil, ket adda agarup 70,000 a base a komunidad.
Ti panggep dagitoy a komunidad ket isut’ panangorganisar kadagiti de adal a Katoliko kadagiti sentro ti panangisuro ken agpaay kadagiti panagtitipon. Nagipalplanoak ken nagimprenta kadagiti poster ken bandera ti panagprotesta ken inkuyogko dagiti miembro ti grupomi kadagiti espesial a Misa kadagiti dadduma a komunidad ken kadagiti martsa ti panagprotesta.
Panagtrabaho kadagiti Base a Komunidad
Dadduma kadagiti tattao iti sentromi idiay Belém ti aggigian iti nababa, nalutlot a lugar a sadiay agusarda kadagiti tabla a pagnaan a dumanon kadagiti balbalayda. Implano ti siudad a tagikuaen ti balbalayda ken iyalis dagiti tattao iti sabali a disso, sadanto bayadan ida sigun ti ngina ti balbalayda. Siak ti namandaran a mangupay kadagiti tattao a mangakseptar iti ituktukon ti siudad ken ipalagip kadakuada a kinuna ti padimi a no agtakderda a sititibker, sumukonto ti siudad ket papintasendanto dagiti sanikuada. Kas resultana, dadduma madida nga umakar. Ngem anian a nakaladladingit a makita a pinapanaw ida dagiti bombero kadagiti pagtaenganda babaen kadagiti hos ti danum! Gapu ta mariknak a pinaayko dagiti tattao idiay sentromi, immalisak iti sabali a komunidad.
Maysa a gulo maipapan iti daga ti bimtak met iti daytoy a kanito, ket 13 nga iskuaters ken 2 a papadi a Pranses ti naaresto. Dagiti iskuaters ken papadi ti naipan idiay Belém tapno urayen ti bistada. Ti pannakaarestoda ti kasla di nainkalintegan kadakami. Gapuna napagnunumuan amin dagiti base a komunidad idiay Belém ti tumipon iti natalna a panagprotesta idiay sanguanan ti istasion ti polisia. Maysa a rabii uray ti kabsatko a babai ken ti apongko a baket ti naaddaan turno a kadua dagiti dadduma. Ti protestami ket nataginayon iti 24 oras kada aldaw, nga adda panagsisinnukat, ket nagpatingga laeng idi a naipanen dagiti naibalud idiay Brasília tapno mabista.
Ti agpatpatnag a demostrasion ti naiplano iti bisperas ti bista. Nupay kasta, masapul a makanselar daytoy idi dimteng ti army. Ngarud naiyakar ti demostrasion iti sabali a lugar, a dumna iti bassit a Simbaan ti Santisima Trinidad. Idi immayen dagiti mangkigtot a tropa nga addaan kadagiti tear-gas a bomba, napekpekkam amin idiay uneg ti simbaan.
Adda ngangngani 2,000 a napekpek idiay uneg ken 1,200 a soldado idiay ruar. Iti tengnga ti gulo, pampanunotek: ‘Dagitoy aya ti tattao ti Dios? Mabalin, ta di met aya kinuna ni Jesus: “No indadanesdak, idadanesdakayto met”?’—Juan 15:20.
Idi rumabiin mabisbisinankam aminen, ta dikam pay nangnangan nga agmalmalem. Dimteng ti maysa nga obispo ket immawag ti atension, a kunkunana: ‘Kakabsat, nasaysayaat kadatayo no pumanawtay iti simbaan, awan danum wenno elektrisidad, ket ti laeng Dios ti makaammo no aniat’ aramidenda kadatayo no rabii.’
Kalpasanna nagsao ti maysa a prominente nga abogado: ‘Kakadua, agbibiagtayo iti demokrasia, ket awan aniaman nga aramidenda kadatayo, gapuna agtalinaedtay ditoy.’
Kalpasan ti adu a panagsusuppiat, naikeddeng dagiti pangulo ti grupo a masapul a pumanawkami. Pinalubosandakami a sitatalna ti polisia.
Kasapulan Panangresolbar ti Salsaludsod
Bayat nga agtultuloy ti trabahok idiay sentro, naikeddengko a sursuruan dagiti ub-ubbing iti grupomi, nga us-usaren ti libro a Panagimdeng iti Naindaklan a Mannursuro nga inted ni apongko kaniak idi 1974. Sarsaritaen ti libro ti maipapan kadagiti naimbag a kababalin, panagtulnog kadagiti agtuturay, ken saan a panagusar kadagiti ladladawan. Ngem kasano a maitunosko dagitoy naibatay iti Biblia a sursuro kadagiti adda nga ar-aramidenmi?
Daytoy ti nangiturong ti panaglusulosko manipud komunidad. Nagadut’ salsaludsod iti panunotko a masapul a masungbatan. Kas pangarigan: No dagidiay mangsupsuportar ti teolohia ti panangwayawaya ket pudpudno a tattao ti Dios, apay a dida sursuroten dagiti nangato a pagalagadan ti moral ni Jesus? Kasta met, inusar ti Dios ni Moises a mangispal ti mairurrurumen nga Israelitas manipud Egipto, apay ngarud a dadduma a politiko kalpasan pannakaragpatdan ti posision ti kinaturay malipatanda metten dagiti tattao a mairurrurumen a rebbeng koma a wayawayaanda?
Innem a bulan kalpasanna maysa a babai ti timmuktok iti ruanganmi ket rinugianna a salaysayen ti maipapan iti Pagarian ti Dios. Isut’ maysa a misionera dagiti Saksi ni Jehova. Kalpasan ti ababa a pannakipatpatang, inikkannak ti libro a Ti Kina-agtutuboyo—Pananggun-od ti Kasayaatan iti Dayta. Idi agangay narugian ti panagadal ti Biblia kaniak, ket naawisak a tumabuno ti miting idiay Kingdom Hall. Nagawidak kalpasanna a pampanunotek ti naggidiatan dayta a miting ken dagidiay at-atendarak idiay sentro. Idiay Kingdom Hall awan panagsigsigarilio, panagiinum, wenno narugit a panagaangaw.
Agarup iti daytoy met laeng a tiempo timmabunoak iti seminar iti Iglesia Katolika maipapan ti “Pammati ken Politika.” Idiay, nailawlawag a ti pammati ken politika ket dua a parupa ti isu met laeng a kuarta. Ti Kristiano nga addaan pammati, naikuna, ti masapul a makiraman iti politika ket saan a basta tiltilmonen lattan dagiti panangiturturong ti gobierno. Ngem nakellaatak iti komento ti maysa kadagiti kaduami. “Kalpasanna umay ni apostol Pablo ket pagpatinggaenna amin dayta,” kunana.
“Aniat’ kayatmo a sawen, Demetrius?” insaludsodko.
“Saanmo a maawatan dayta,” insungbatna. “Lipatemon.”
Ngem kayatko a maawatan ket saan a basta lipaten lattan dayta, gapuna naikeddengko nga alaek a siseserioso ti panagad-adalko ti Biblia a kadua dagiti Saksi ni Jehova ket padpadasek nga ammuen dayta.
Teolohia ti Panangwayawaya ken ti Biblia
Iti miting idiay Kingdom Hall, impalawag ti ispiker maipapan ti Roma 13:1, 2, a kunana ‘paiturayan koma ti amin a tao kadagiti turturay a nangatngato, ta dagiti agdama a turturay sitatakderda iti nakedngan a saadda iti Dios. Gapuna, asinoman a bumusor iti turay ket sumukir iti urnos ti Dios.’
Nalagipko: ‘Daytat’ sasawen ni Demetrius! Babaen kadagidiay a sasao, pukawen amin ni apostol Pablo ti isuamin nga iruprupir ti teolohia ti panangwayawaya. Di umiso para iti Kristiano a busoren dagiti agtuturay iti gobierno.’
Naadalko met nga ituktukon ti Biblia ti pudpudno a remedio a mangwayawaya ti sangatauan manipud pannakairurumen—ti gobierno ti Pagarian ti Dios iti im-ima ti Ari, a ni Kristo Jesus. Yantangay dagiti laeng Saksi ni Jehova ti mangikaskasaba iti gobierno ti Pagarian, naikeddengkon iti panunotko a tumipon kadakuada iti trabaho a panangaskasaba. Di nagbayag nabautisaranakon ket nagbalinak a payunir, kas pannakaaw-awag dagiti amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova, ket nanipud pay Agosto 1985, agserserbiakon kas espesial payunir. Iti kamaudiananna nangasawaak ti maysa met a payunir, ket agserserbikam itan a dua iti amin-tiempo a ministerio.
Agyamyamanak ken Jehova a Dios ta naammuakon ‘ti kinapudno nga isut’ mangwayawaya iti maysa’ ken iti pribilehio a panangtultulong kadagiti dadduma pay a mawayawayaan manipud kadagiti ulbod nga ideolohia. (Juan 8:32) Kadagidiay natultulongakon isuda dagiti dua a gagayyemko a nakipagtrabaho a kaduak idiay sentro a Katoliko, agraman ti kabsatko a babai ken ti apongko a baket. Kas kaniak, makitkitada metten no apay a ti teolohia ti panangwayawaya ket saan nga isut’ pudpudno a solusion kadagiti parparikut dagiti napanglaw.—Kas insalaysay ni Átila Monteiro Carneiro.
[Ladawan iti panid 9]
Napaayak a nagtrabaho a mangpasayaat ti kasasaad ti panagbiag dagiti tattao a napapanglaw idiay Belém
[Ladawan iti panid 10]
Siak ken ti asawak ti mangip-ipan ti mensahe ti pudno a panangwayawaya kadagiti napanglaw