Ti Iglesia Katolika Idiay España—Dagiti Panagsusupadi

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! iti España

“Daddumat’ kasupadi ti pamarangda.” Daytoy a paliiw ni Sir William Gilbert apaghusto unay a pannakadeskribir ti templo ti Sagrada a Familia idiay Barcelona (agparang iti panid 10). Dagiti nadayag a torrena ilemmengda ti kawaw nga unegna—ket kalpasan ti sangagasut a tawenen a panangpatpatakderda, ti templo bale nakubong laeng. Ti Español a Katolisismo karkarna met a panagsugpon ti kired ken kinakawaw, kas ipalgak ti komento dagiti sumaganad a Kastila:

“JuanXXIII? Pamiliar dayta a nagan. Ari kadi dayta?” kinuna ni Cristina, maysa a Kastila a tin-edyer, a dina pay pulos nadamdamag dayta popular a papa.

Ni José Luis a drayber ti taxi idiay Madrid, a mammano a makimisa, napan idiay simbaan a kaduanan Isabel, a baketna tapno pabuniagandat’ anakda. “Apay a kayatyo a pabuniagan ti anakyo?” nayimtuod kadakuada. “Katolikokami ngamin,” insungbat ti ama. Ngem, idi pinagpudnoda, inadmitirna a ti kangrunaan a rason isut’ panangliklikna iti riri ti pamilia.

TI MAYSA a sumarungkar idiay España no Semana Santa masdaaw kadagiti libot a maangay kadagiti siudad dayta a nasion. Ngem dadduma a Kastila—nangruna dagiti agtutubo—bassit, no adda man, ammoda iti relihion nga ak-akuenda.

Ti kinakunengda no iti relihionda mapakuyogan iti kinaindiperentedat’ relihion. Nupay kaaduan a Kastilat’ buniagan, kasaren, ken ipumpon ti simbaan—ket kinapudnona Katoliko ti panangipapandat’ bagida—saanda a makituntunos kadagiti bilin ti Roma.

Dagiti nagannak pabuniaganda dagiti annakda ngem mammano kadakuadat’ obligado a mangisuro ti doktrina Katolika kadakuada. Dagiti agassawa nagkasarda iti simbaan ngem mammanot’ mayat a mangannurot kadagiti sursuro ti simbaan no iti panagasawa. Ket 10 porsiento kadagiti agkuna a Katolikoda ti di mamati nga adda personal a Dios.

Saan nga interamente a karkarna daytoy a situasion, no naamirisyo ti naunday ngem nagsusupadi a relasion ti España ken iti simbaan. Ti España nadeskribir idi a kas “silaw [ti konsilio] ti Trent, martilio kadagiti erehes ken kampilan ti Roma,” ngem pinartuatna met ti “kadadaraan a pannakaidadanes ti Iglesia Katolika iti unos ti kaaddana,” kunat’ propesor ti kontemporario a historia idiay Unibersidad ti Deusto, Vizcaya.

Idi maika-16 a siglo, ti kuarta ken armada ti España inkaluyada ti Katolisismot’ Europa manipud kadagiti Protestante, ngem idi 1527 siuulpit a rinaut ni Carlos V, ari ti España ken emperador ti Nasantuan a Roma ti Roma ken ti mismo a Vaticana.a Ni Carlos, kas kadagiti dadduma nga arit’ España, dina imbibiang dagiti dina kursonada a bilin ti Vaticana.

Ti agwaywayas ngem naisalsalumina a tipo ti Katolisismot’ España natawidna dagitoy a panagsusupadi gaput’ karkarna a relasion ti Simbaan ken Gobierno, a pinalagdada idi addada a dua iti pantok ti pannakabalinda.

[Footnote]