“Diak Basol!”—Panawen iti Panagpambar
KRASH! Nagdardaras a napan idiay kusina ti ina ni bassit a Johnny tapno kitaenna no ania ti nagtaudan ti nakaam-amak a timek. Sadiay, narumrumek iti datar, ti cookie jar. Nakatakder ni Johnny sadiay, a kasla sarsarapaenna ti cookie ket padpadasenna nga ipakita nga awan basolna. “Diak basol!” kinunana.
DAGITI nagannak pagaammoda a dagiti ubbing narigatda nga aminen ti biddutda. Ngem ti nataengan a kagimongan itatta kasta met laeng ti parikutda. Umad-adu a tattao ti kasla mamati a ti pannakaawis ti pannakapnekda met laeng ket nalablabes ngem ti kabaelanda a liklikan.
Usigenyo, kas pangarigan, ti lalaki a nangrames iti isu met laeng a babai iti namitlo a daras. Isut’ nagprotesta iti pannakabistana nga isut’ biktima iti hormonena met laeng kas lalaki; isut’ addaan iti nakaad-adu a testosterone. Isut’ naabsuelto. Maysa a politiko a natiliw nga agul-ulbod impabasolna ti panagulbodna iti parikutna iti alkohol. Maysa a managipuslit iti droga ti naabsuelto kalpasan ti panangibagana nga isut’ biktima iti “action-addict syndrome.”
Sigun iti U.S.News & World Report, nasurok a 2,000 a grupo ti nagtitipon iti linawas a mangbalakad kadagidiay a mangibilang iti bagbagida nga adikto iti sekso wenno iti ayat. Nasurok a 200 a nasional nga organisasion ti nangiplano iti bagbagida nga agpaay iti Alchoholics Anonymous a tumulong kadagiti “biktima” kadagiti dadduma a “pannakaadikto,” kas iti Batterers Anonymous, Gay Men’s Overeaters Anonymous, Gamblers Anonymous, Debtors Anonymous, Messies Anonymous, ken Workaholics Anonymous.
Dadduma nga eksperto kunaenda a dagitoy amin a porma iti makadangran a kababalin mabalin a makaadikto, ngem maamak dagiti dadduma iti daytoy baro nga agus-uso a pannakaadikto. Kastoy ti panangikuna ti maysa a sikologo: “Ti panangpataud iti maysa a lubong iti makaadikto a saksakit mabalin a kaipapananna ti panangpataud iti maysa a lubong a sadiay aniaman a banag ket maipalubos.” Namakdaar ti maysa a psychotherapist nga apaman nga ibilang dagiti tattao ti bagida nga awan gawayna a biktima iti maysa a pannakaadikto, agbalinda a narigrigaten nga agasan; ti panagpambarda agbalinen a paset ti kinataoda.
Ni Dr. William Lee Wilbanks, maysa a propesor iti kriminal a kinahustisia, kunaenna a ti moderno nga uso iti panangagas iti pannakaadikto ket paset amin iti uppat-sao a pagalagadan nga awaganna iti Baro a Kinarugit: “Diak matulongan ti bagik.” Pagleddaanganna ti “kumarkaro a panagannayas iti sientipiko a komunidad a mangmatmat kadagiti tattao a kas bambanag a pagtignayen dagiti makin-uneg ken makinruar a puersa isu a dida malapdan.” “Daytoy a panangmatmat,” kunana, “isingasingna a ti wayawaya nga agpili bassit laeng ti pasetna wenno awan pay ketdi ti pasetna iti kababalin ti tao.”
Isingasing dagiti panagadal a ti pagayatan ti tao mabalin nga ad-adut’ impluensiaanna uray pay iti ad-adda a gagangay a pannakaadikto ngem iti naipagarup. Kas pangarigan, agarup 75 porsiento kadagiti adikto iti heroin ti mapaay iti panangikagumaanda a mangidian iti ugali. Ngem kadagiti beterano iti Gubat idiay Vietnam, nangatngato ti balligi—dandani 90 porsiento ti nakaidian. Apay? Isu met laeng ti droga, pareho ti pannakaadikto. Mabalin kadi, kuna ni Wilbanks, a “ti panangipategda ken ti panangdisiplinada iti bagida tinulonganna ida a ‘Mangibaga iti Saan’”? Saan a gapu ta saan a pudno dagiti bambanag a kas ti panagpannuray iti kemikal wenno uray pay ti nainkasigudan a pagannayasan kadagiti dadduma a parparikut. Kas panangibaga ni Wilbanks, dagita a bambanag “mabalin a pagbalinenna ti pannakidangadang iti pannakasulisog a narigrigat. Ngem kaskasdi a mabalin pay ti mangabak iti pannakidangadang.”
Pudno unay dayta. Ti pannakaallukoy iti dagus a pannakapnek mabalin a nabileg, ngem saan nga interamente a nabileg. Kas indemostran dagiti Saksi ni Jehova iti sangalubongan, dagiti adikto ti droga, alkoholiko, mannakikamalala, managsugal, ken dagiti homoseksual di kasapulan a pennekenda dagiti tarigagayda. Babaen iti panangusarda iti bileg ti pakinakemda ken, napatpateg pay, ti tulong ti nasantuan nga espiritu ti Dios, mabalin ken maparmekda dagiti parikutda. Gapuna, aniaman ti kunaen dagiti “eksperto,” ammo ti Namarsuatayo no sungsungbatantayo dagiti tigtignaytayo. (Numeros 15:30, 31; 1 Corinto 6:9-11) Ngem isut’ manangngaasi met. Pulos a dina inanamaen ti ad-adu kadatayo ngem ti nainkalintegan, nga “ammona a tapuktayo.”—Salmo 103:14.