Posible Kadi ti Nakristianuan a Panagkaykaysa?

TI Kakristianuan balay a nabingay. Ti mapattapatta a miembrona a nasurok 1,500 milion a tattao nabingbingay iti Romano Katoliko, Dumaya nga Orthodox, Protestante, ken dadduma pay nga iglesia ken sekta nga agkuna a Kristianoda. Adu a napasnek a tattao ti agduadua no maragpatto pay ti Nakristianuan a panagkaykaysa.

Gaput’ leddaangna iti relihiuso a panagsisina, kinuna ti dokumento ti Maikadua a Konsilio ti Vatican: “Ibagada amin a disipulo ida ti Apo, ngem agsusuppiat dagiti kumbiksionda ken agsusungani dagiti danada, a kasla ket nasinasina a Mismo ni Kristo (cf. 1 Cor. 1:13). Di pagduaduaan, daytoy a susik sibabatad a kontraenna ti pagayatan ni Kristo, itibkolna ti lubong, ken dangranna ti kasasantuan a rason a panangirakurak iti naimbag a damag kadagiti amin a parsua.”

Ti Iglesia Katolika ken ti Panagkaykaysa!

Ti Iglesia Katolika, nga akuenna ti kaguduat’ miembro ti Kakristianuan, adda bukodna a konsepto ti Nakristianuan a panagkaykaysa. Nadumaduma nga “union ti kararag” ti naporma idi rugi ti siglo. Maibilang kadagitoy ti Arsoconfraternidad ti Señoratayo iti Asi para iti Isusubli ti Inglatera iti Pammati Katoliko, ti Santa nga Union ti Lualo ken ni Señoratayo iti Asi para iti Kumbersion dagiti Erehe, ken ti Arsoconfraternidad dagiti Lualo ken Naimbag nga Aramid Tapno Agsubli iti Iglesia dagiti Dumaya a Schismatico.

Idi 1908, kas inyusuat ti padi Anglicano a nagbalin a Katoliko, naorganisa ti tinawen a Katoliko a lawas ti lualo (Enero 18-25) “tapno makumberti ken maisubli dagiti simmina a kakabsat.” Idi kuan nagbalin daytoy a tinawen a Lawas ti Lualo para iti Nakristianuan a Panagkaykaysa, a nakitimpuyogan ti WCC (World Council of Churches) nanipud idi rugrugi ti dekadat’ 1950.

Kuna ti Katoliko a libro a The Documents of Vatican II: “Kada Enero, iti adun a dekada, walo nga aldaw a naglulualo dagiti Romano Katoliko para iti panagkaykaysa ti Iglesia. Agingga idi 1959, ti sapasap nga ideya kadagita nga aldaw ti lualo, Enero 18-25, isut’ panangnamnama nga ‘agsubli’ dagiti Protestante iti maymaysa a pudno nga Iglesia, ken tapno agngudo koman ti isisina dagiti Orthodox.”

Binaliwan ngata ti Vatican II ti kadaanan a panangmatmat ti Iglesia Katolika iti Nakristianuan a panagkaykaysa? Ni Paulo VI, a suno ni Papa Juan, impablaakna ti Vatican II a Dogmatiko a Konstitusion ti Iglesia, a kunana: “Daytoy ti kakaisuna nga Iglesia ni Kristo a sigun iti Kredo akuenmi kas maymaysa, nasantuan, katoliko ken apostoliko. . . . Daytoy nga Iglesia, nabukel ken naorganisa kas sosiedad iti agdama a lubong, nailas-ud iti Iglesia Katolika, nga iturayan ti sunon Pedro ken dagiti obispo a naikanunong kenkuana.”

No kasta ti panangmatmat ti Iglesia Katolika iti Nakristianuan a panagkaykaysa pulos a di nagbalbaliw. Ti nayebkas iti Vatican II, bale kunaenna, nga aniaman a banag a naimbag a masarakan iti ruar ti Iglesia Katolika kinapudnona kukua ti iglesia ket, ngarud, sigun iti Dogmatiko a Konstitusion iti Iglesia, “puersa dagita a mangitagad iti panagkaykaysa dagiti Katoliko.”

Kualipikado Aya a Mangpatanor iti Panagkaykaysa?

Aniat’ makunatay iti maulit-ulit a sasawen ti Iglesia Katolika kas “maymaysa, nasantuan, katoliko ken apostoliko”? Umuna, ti kabbaro nga isisina dagiti tradisionalista a Katoliko iti sidong ti liderato ni Arsobispo Lefebvre, malaksid pay iti napatak a yaalsa dagiti ginasut a Katoliko a teologo, paneknekanna nga ulbod ti panagkuna ti iglesia nga isu ket “maymaysa.”a

Maikadua, ti rekord ti Iglesia Katolika, a maikontra iti Semitismo, panangtutuok kadagiti “erehe,” panangparegta kadagiti “nasantuan a gubat,” ken pannakinamin iti politika ken dagiti nakababain a pinansial nga eskandalo, ipalgakna nga adayo a nasantuan dayta.

Maikatlo, ti Iglesia ti Roma narigat a pasingkedanna a daytat’ “katoliko,” wenno “sapasap,” ta ti miembrona kagudua la kadagiti agkunkuna a Kristiano, wenno gistay 15 porsiento la iti populasion ti lubong.

Maudi, uray dagiti pasamak ti historia, ti rekord dagiti papa, wenno ti kinabaknang, ti imoralidad, ti politikal a pannakinamin dagiti adu a Katoliko a prelado, dida mapasingkedan ti kunat’ iglesia nga isu ket “apostoliko.” Nabatad, ti Iglesia Katolika dina mabalin a gutugoten ti pudno a Nakristianuan a panagkaykaysa.

Ti Sangalubongan a Konsilio ken ti Panagkaykaysa

Ti Sangalubongan a Konsilio dagiti Iglesia ramanenna ti nasurok 300 nga iglesia Protestante ken ti Dumaya nga Orthodox nga addaan nasurok 400 milion a miembro kadagiti nasurok sangagasut a daga. Ti panggep ti konsilio isu “ti panangiwaragawag iti pamunganayan a panagkaykaysa ti Iglesia ni Kristo ken ti panangidagadagna kadagiti iglesia ti obligasionda a mangiparangarang iti dayta a panagkaykaysa ken ti kinaganetget ti trabaho ti ebanghelista.” Nupay kasta, dakdakkel kadi ti itukon ti WCC a namnama ti pudno a Nakristianuan a panagkaykaysa ngem ti Iglesia Katolika Romana?

Aniat’ pangnamnamaan ti WCC a mamagkaykaysa kadagiti Kristiano? Kuna ti maysa nga enciklopedia: “Ti Sangalubongan a Konsilio dagiti Iglesia. . . . Sapasap nga anamongan dagiti miembro a ti panagsisina dagiti Kristiano ket maikontra iti pagayatan ti Dios ket makatuben unay iti panangakseptar dagiti di Kristiano iti Kristianidad. . . . Dakkel panamatida a ti panagkaykaysa maibasar koma iti kinapudno.” Ania, no kasta, ti pamunganayan a kinapudno a bigbigen dagiti nasurok 300 nga iglesia a miembro ti WCC?

Idi 1948 ti orihinal a pakaibasaran ti pannakimiembro iti WCC ket imbilang dagiti dadduma a saan unay a Trinitariano. Isu nga idi 1961 ninayonanda ti pakaibasaran ti pannakimiembro a kunana: “Ti Sangalubongan a Konsilio dagiti Iglesia isut’ panagkakadua dagiti iglesia a mamati ken Apo Jesu-Kristo kas Dios ken Manangisalakan mayalubog kadagiti Kasuratan ket ngarud ikagumaanda a tungpalen ti komon a nakaayabanda a pakaidayawan ti maymaysa a Dios, Ama, Anak ken Espiritu Santo.”—Dakam ti nangitaliko.

Ti mismo a nakaibasaran ti pannakimiembro iti WCC agkokontrat’ terminona. Apay? Ngamin ti panamati iti “maymaysa a Dios, Ama, Anak ken Espiritu Santo” saan a “mayalubog kadagiti Kasuratan.” Kuna ti The Encyclopedia of Religion: “Umanamong dagiti teologo ita a ti Hebreo a Biblia dina linaon ti doktrina a Trinidad.” Sa, ilawlawag ti The New International Dictionary of New Testament Theology: “Ti nagkauna a Kinakristiano awanan iti nabatad a doktrina ti Trinidad.” Ket ibaga ti The New Encyclopædia Britannica: “Uray ti sao a Trinidad weno ti nabatad a doktrinana dida agparang iti Baro a Tulag, ket di met inranta da Jesus ken dagiti pasurotna a kontraen ti Shema iti Daan a Tulag: ‘Denggem, O Israel: Ti Apo a Diostayo maymaysa nga Apo’ (Deut. 6:4).”

Sa, ti WCC napalalot’ pannakinaminna kadagiti napolitikaan a salisal. Kas ehemplo, nangted ti pundo kadagiti armado a gerilia. Ibutaktak ti The New Encyclopædia Britannica: “Ti pannakainaig dagiti grupo ti WCC kadagiti nadumaduma a rebolusionario a ganuat binabalaw dagiti dadduma a kaduada nga iglesia.” Ti di Nakristianuan a pannakinamin iti politika dina iyeg ti pudno a Nakristianuan a panagkaykaysa, a kas met la iti di nainkasuratan a doktrina a pagbasaran.

Posible ti Pudno a Panagkaykaysa

Nakaay-ayat, ta ti Pranses nga Encyclopædia Universalis (1989) kunaenna a ti panggep ti ekumenismo isu “ti panangisubli ti nawadwad ken makitkita a panagkaykaysa ti nadibidir a pamilia dagiti Kristiano, a maitunos kadagiti sursuro ni Jesus. . . . Gapu ta mapaliiwda ti ayan-ayat dagiti Kristiano, dagiti di Kristiano maaddaanda komat’ pammati ket tumimpuyogda iti Iglesia, a mangiladawan iti baro a lubong a ti serbisio, kinalinteg, ken talna isudat’ prinsipio nga agandar, kas impakauna ken indemostra ni Kristo. . . . Maikanatad a . . . ti Surat kadagiti Hebreo (II, 5) nasaona ti ‘umay nga oi·kou·meʹne [napagnaedan a daga],’ ngarud ipaganetgetna a ti namnamat’ Kristiano saan nga iti di nainlasagan a naespirituan a lubong, no di ket para iti daytoy napagnaedan a lubong [daga] a nakikappian iti Namarsuana.”

Umad-adun a miembro dagiti iglesiat’ Kakristianuan ti makabigbig a ti sursuro dagiti simbaanda ket di maitunos kadagiti sursuro ni Jesus. Madlawda a sibabain a dagiti miembrot’ relihionda dida ayaten ti maysa ken maysa. Ngem, adu kadakuada ti nakatakkuat iti pamilia dagiti Kristiano a napalalot’ panagkaykaysada, ket napaliiwda nga agayan-ayat dagitoy. Wen, natakkuatanda ti pudno a Nakristianuan a panagkaykaysa ken namnama iti uneg ti sangalubongan a pamilia dagiti Saksi ni Jehova.

Nagbanaganna, minilion a dati a miembro dagiti iglesia ti Kakristianuan naaddaandan ti namnama iti nagkaykaysa a baro a lubong ti Dios, a sadiay ti serbisio, kinalinteg, ken talna isudanto ti prinsipio nga agandar.

[Footnote]

[Blurb iti panid 11]

Adu dagiti nakatakkuat iti sangalubongan a pamilia dagiti Kristiano nga addaanen panagkaykaysa

[Ladawan iti panid 10]

Daytoy a monumento idiay hedkuarter ti Sangalubongan a Konsilio dagiti Iglesia, sadi Geneva, Switzerland, isimbolona dagiti kararagda iti panagkaykaysa ti iglesia, a di pay nasungbatan