Dagiti Pamuspusan nga Agkaykaysa
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! iti Francia
BAIN! Wen, ti bain ti nangirugi iti ekumenikal a ganuat. Bain iti ania? Panagbain iti nasaem nga iparparang ti Kakristianuan kadagiti di Kristiano kas balay a nabingay.
Iti daydi damo unay nga asamblea ti WCC (World Council of Churches), inlawlawag ni Dr. W. A. Visser ’t Hooft, a kangrunaan a sekretariona: “Maysatay a Konsilio dagiti Iglesia, saan ket a ti Konsilio ti maymaysa a di nabingay nga Iglesia. Ti nagantayo ipasimudaagnat’ kinakapuytayo ken ti pagbabainantayo iti saklang ti Dios, yantangay ta adda kakaisuna ken kamaudiananna maymaysa nga Iglesia ni Kristo ditoy daga.”
Inadmitir ti kaipabpablaak a Katoliko a Pranses nga enciklopedia: “Ad-adda a nakadidillaw ti eskandalo a resultat’ pannakadibidir dagiti iglesia idi maika-19 a siglo. Nangnangruna a kasta kadagiti misionero, a ti panagririkkiarda maisupadi iti Ebanghelio nga inkaskasabada kadagiti di Kristiano. . . . Ti kakaruan a saplit dimteng idi timmanor dagiti mision ti Africa ken Asia a nangibutaktak kadagiti nagsisinaan dagiti Kristiano a nagserbi a tuben iti trabaho a panagebanghelista.”
Dagiti Punganayna
Ti sao nga “ekumenikal” nagtaud iti Griego a sao nga oi·kou·meʹne (nagpagnaedan a daga). Ti ekumenikal a ganuat, a namunganay idi ngalay ti maika-19 a siglo, gandatna ti sangalubongan a panagkaykaysa dagiti iglesiat’ Kakristianuan. Gapu ta madlawda ti disbentahe ti panagsisina dagiti iglesia, dagiti repormador inorganisada ti nadumaduma nga asosasion dagiti denominasion idi maika-19 ken idi rugrugi ti maika-20 a siglo.
Dagidi misionero a naibaon a nangkumberti kadagiti saan a Kristiano nariknada unay dagiti yuyeng iti uneg ti Kakristianuan. Dida mabalin idi nga itudo dagiti napnuan-dara a pinanid ti historia ti iglesia kas prueba a superior ti relihionda. Kasanoda ngay nga irasonan ti kaaddat’ nagadu nga iglesia, nga ipapanda a Kristianoda amin, sada adawen ni Jesus wenno ni apostol Pablo, a pareho a nangidagadag iti Nakristianuan a panagkaykaysa?—Juan 13:34, 35; 17:21; 1 Corinto 1:10-13.
Di pagduaduaan a daytoy a situasion nangdagdag ti pannakapormat’ moderno nga ekumenikal a ganuat, a nakaummongan ti immuna a Sangalubongan a Kumperensia dagiti Misionero, sadi Edinburgh, Scotland, idi 1910. Kalpasanna, idi 1921, naporma ti Internasional a Konsilio dagiti Misionero. Kunat’ New Catholic Encyclopedia: “Naporma ti Internasional a Konsilio dagiti Misionero saan laeng a tapno isaknap ti impormasion maipapan iti epektibo a metodo ti panagmision, no di ket tapno makessayan ti eskandalot’ panagsisina dagiti Kristiano babaen iti dida panagkukumpitensia kadagiti daga a di Kristiano.”
Di Nangipangag dagiti Katoliko
Ngem, aniat’ inaramid ti Iglesia Katolika Romana tapno makessayan ti eskandalot’ panagsisina dagiti Kristiano? Idi 1919 naawis ti Iglesia Katolika a makiraman iti panagtutungtong dagiti iglesia iti pammati ken mision, tapno maamiris dagiti naggigiddiatan ti doktrina ken ministerio. Ngem inlaksid ni Papa Benedicto XV ti awis. Idi manen 1927, naawis ti Iglesia Katolika a makiraman iti Umuna a Sangalubongan a Kumperensia iti Pammati ken Mision, a naangay idiay Lausanne, Switzerland. Nagtataripnong ti delegado dagiti nadumaduma nga iglesia Protestante ken Orthodox tapno pagtutungtonganda dagiti tuben iti panagkaykaysa, ngem di impalubos ni Papa Pio XI ti iraraman dagiti Katoliko.
Kuna ti New Catholic Encyclopedia, iti artikulona ken Papa Pio XI: “Negatibo ti panangmatmat ti Santo Papa iti ekumenikal a ganuat ti di Katoliko a benneg ti Kakristianuan.” Daytoy a negatibo a panangmatmat nagbanag a nalatak nga ibubusor idi 1928, idi inruar ti papa ti Mortalium animos nga enciklikal a suratna. Kinondenarna ti ekumenikal a ganuat ket imparitnat’ panangsuporta dagiti Katoliko iti ekumenismo.
Idi 1948 naporma ti WCC. Kas pamuonna, gistay 150 nga iglesia ti miembrona, a kaaduanna Protestante. Adda nairaman a sumagmamano nga iglesia ti Dumaya nga Orthodox, ket dadduma nga iglesia nga Orthodox kimmapponda idi agangay. Amin dagitoy nga iglesia inakseptarda kas pangibasaran ti panagmiembroda ti deklarasion a: “Ti Sangalubongan a Konsilio dagiti Iglesia isut’ panagkakadua dagiti iglesia a mangakseptar ken Apo Jesu-Kristo kas Dios ken Manangisalakan.” Nupay kastoy ti piho a Trinitariano a pormulana, inlaksid ni Papa Pio XII ti awis a tumimpuyog ti Iglesia Katolika itoy a konsilio ekumenikal.
Nagbalbaliw dagiti Katoliko?
Ni Juan XXIII, a nabotosan kas papa idi 1958 idi ag-77 añosen, imbilang ti adu a Katoliko kas papa di passaggio laeng, wenno temporario a papa. Ngem nagbanaganna, impastrekna idiay Vatican dagiti angin ti panagbalbaliw nga agingga ita ket nangburibor kadagiti Katoliko. Maysa kadagiti kauunaan nga inkeddeng ni Papa Juan, idi rugrugi ti 1959, isut’ panangangayna iti konsilio ekumenikal, a sigun iti lenguahe dagiti Katoliko, kayulogannat’ sapasap a miting dagiti obispo iti intero nga Iglesia Katolika.
Ti panggep daytoy a gimong, umuna, “pagbalinenna a moderno ti iglesia” ket, maikadua, tapno “luktanna ti dana iti panagtitimpuyog dagiti naisina a kakabsat iti Daya ken Laud iti maymaysa a pangen ken Kristo.” Mayataday itoy maikadua a panggep, inyusuat ni Papa Juan XXIII idi 1960 sadi Vatican ti Secretariat a Mangpatanor iti Nakristianuan a Panagkaykaysa. Inadmitirda daytoy kas “damo nga opisial a panangbigbig ti Iglesia Katolika Romana iti kaadda ti ekumenikal a ganuat.”
Nangrugin nga agpuyupoy dagiti angin ti panagbalbaliw. Ngem ti Romano a Curia, ti maingel a gunglo dagiti prelado a mangbukel iti administrasion ti iglesia, anamonganda aya dagitoy a panagbalbaliw? Ket no wen, aniat’ konseptoda iti Nakristianuan a panagkaykaysa?