Kasano a Makatulong ti Pamilia?

“Umuna uminum ti lalaki, kalpasan ti iyiinumna ad-adu pay ti kayatna nga inumen, ket kamaudiananna agarin ti arak iti lalaki.”—Pagsasao nga Oriental.

MAGMAGNAKAYO iti igid ti baresbes. Pagamuan lumneken ti daga. Iti las-ud ti sumagmamano a kanito lumlumnedkayon iti gayonggayong. No kanayon nga agkutikayo, ad-adda a lumnedkayo.

Kasta met laeng ti pananglapunos ti alkoholismo iti intero a pamilia. Ti pagpannurayanna nga asawa kasta unay ti panangikagumaanna a mangbalbaliw iti alkoholiko. Gaput’ ayatna, isut’ butbutngenna, ngem kaskasdi nga uminum pay laeng. Ilemmengna ti arakna, ngem ad-adu pay ti gatangenna. Ilemmengna ti kuartana, ngem umutang iti maysa a gayyem. Agpakpakaasi ti asawana nga ayatenna ti pamiliana, ti biagna, ken ti pay Dios—ngem dina ikankano dayta. No ad-adda ti panangikagumaan ti babai a mangpasardeng iti asawana, nakarkaro met ti pannakailumlom ti pamilia iti gayonggayong ti alkoholiko. Tapno matulongan ti alkoholiko, masapul a maawatan dagiti miembro ti pamilia ti kasasaad ti alkoholismo. Masapul nga ammuenda no apay a dadduma a “solusion” ket talaga a di agballigi, ket masapul a maammuanda no ania dagiti pamay-an a pudno nga agkurri.

Saan laeng a ti panagin-inum ti saklawen ti alkoholismo. Daytat’ nakaro a panagin-inum a mangipangpangruna iti arak ken di pannakateppel nga uminum. Nupay umanamong dagiti kaaduan nga eksperto a saan a maagasan dayta, maisardeng ti alkoholismo babaen iti maysa nga inggat’ tungpal-biag a di panaginum.—Idilig ti Mateo 5:29.

Iti dadduma a pamay-am mabalin nga ipadis ti kasasaad iti maysa a diabetiko. Nupay dina mabaliwan ti kasasaadna, mabalin a makitinnulong ti diabetiko iti bagina babaen ti dina panangusar iti asukar. Umasping iti dayta, di mabaliwan ti alkoholiko ti epekto ti panaginum iti bagina, ngem mabalinna ti agtignay a maitunos iti sakitna babaen ti panangidianna a naan-anay iti alkohol.

Nupay kasta, nalaka a sawen daytoy ngem narigat nga aramiden. Ti alkoholiko bulseken ti panangilibak. ‘Saan met a kasta ti kinadakesko.’ ‘Pilitendak ti pamiliak nga uminum.’ ‘Narigat a pakilangenan ti amok ta tunggal empleadona ket mapilit nga uminum.’ Masansan a makaawis ti panagrasrasonna ta kumanunong ti pamilia iti panangilibak. ‘Masapul nga agliwliwa ni Tatangyo iti ngudo ti aldaw.’ ‘Masapul nga uminum ni Tatang. An-anusanna ti panagung-unget ni Nanang.’ Iti aniaman a kasasaad saan a maibutaktak ti palimed ti pamilia: Alkoholiko ni Tatang. “Dayta laeng ti pamay-an a makapagkakaduada,” inlawlawag ni Dr. Susan Forward. “Gagangayen kas iti angin dagiti panagulbod, panagpambar, ken palimed kadagitoy a pagtaengan.”

Saan a maaon dagiti kameng ti pamilia ti alkoholiko manipud iti gayonggayong agingga a dida mairuar ti bagbagida a mismo iti dayta. Mabalin a daddumat’ sumupiat, ‘Ti alkoholiko ti makasapul ti tulong, saan a siak!’ Ngem amirisenyo: Kasano a naisinggalut dagiti rikna ken tigtignayyo iti kababalin ti alkoholiko? Kasano kasansan a makaungetkayo, madanagan, maupay, agamak kadagiti tigtignayna? Namin-anon a nagtaengkayo iti balay a mangaywan iti alkoholiko idinto a mangar-aramidkayo koma iti napatpateg a trabaho? No dagiti kameng ti pamilia ti alkoholiko agtignayda a mangparang-ay iti biagda, mabalin a tumuladto ti alkoholiko.

Sardenganyo ti panangamin iti pammabasol. ‘No nasayaat koma ti panangtratoyo kaniak, saanak koma nga uminum,’ mabalin a kunaen ti alkoholiko. “Masapul ti alkoholiko ti kankanayon a panamatiyo iti daytoy tapno pabasolennakayo iti panagin-inumna,” kuna ni manangbalakad a Toby Rice Drews. Dikay patpatien dayta. Agpannuray ti alkoholiko saan laeng nga iti alkohol no di ket kadagiti pay tao a mamati iti panangilibakna. Dagiti kameng ti pamilia ngarud dida pagaammo a pakpakaruenda ti panagin-inum ti alkoholiko.

Maysa a proverbio ti Biblia maipapan iti panagpungtot ti mabalin met nga iyaplikar iti alkoholiko: “Bay-am a baklayenna ti dusa. No ispalem maminsan iti riribuk, masapul nga ispalemto manen.” (Proverbio 19:19, Today’s English Version) Wen, bay-anyo ti alkoholiko nga umawag iti amona tapno ilawlawagna no apay a di makapagtrabaho, mapan a bukodna iti kamana, ken mangdalus iti nasarwaanna. No ti pamilia ti mangaramid kadagita para kenkuana, pakpakaruenda laeng ti panaginumna agingga a matayen.

Gumun-od iti tulong. Narigat ken nalabit imposible ti irurukuas ti maysa a kameng ti pamilia iti gayonggayong nga agbukbukod. Kasapulanyo ti tulong. Agpannuraykayo iti kasta unay kadagiti gagayyem a di kumanunong iti panangiliblibak ti alkoholiko wenno di mangipalubos nga agtalinaedkayo iti nakailumlumanyo.

No umanamong ti alkoholiko a manggun-od iti tulong, dakkel a pagrag-oan dayta. Ngem dayta ket pangrugian laeng ti panagimbag. Ti panagpannuray a mismo iti alkohol mabalin a sumardeng iti las-ud ti sumagmamano nga aldaw babaen ti panangikkat iti panangsabidong dayta. Ngem narigrigat pay a tamingen ti sikolohikal a panagpannuray iti dayta.

[Kahon iti panid 5]

Dagiti Naisangsangayan a Kababalin dagiti Alkoholiko

Panangpampanunot: Ti alkoholiko magagaran a mangpadpadaan iti panaginumna. No di uminum, pampanunotenna ti alkohol.

Di Pannakateppel: Masansan a ti panaginumna naiduma iti pinanggepna, kasano man ti kinatibker ti pinanggepna.

Kinainget: Dagiti impasdekna a pagalagadan (“Diak pulos uminum nga agbukbukod,” “pulos a diak uminum idiay pagtrabahuan,” ken dadduma pay) ket basta panglimo laeng iti pudno a pagalagadan ti alkoholiko: “Diak palubosan ti aniaman a makibiang iti panagin-inumko.”

Panangpalugod: Ti naisangsangayan a ‘kabaelanna nga uminum iti adu unay nga arak’ saan a pakagunggonaan—masansan daytat’ nasapa a pagilasinan iti alkoholismo.

Dakes a Pagbanagan: Dagiti gagangay nga ug-ugali dina dadaelen ti pamilia, karera, ken pisikal a salun-at ti maysa. Dadaelen ti alkoholismo dagita.—Proverbio 23:29-35.

Panangilibak: Ti alkoholiko ikalinteganna, tagilag-anenna, ken pagpambarna ti kababalinna.