Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Maysa nga Alkoholiko a Naganak—Kasanoak nga Agballigi?

“Kagurgurak ti agaw-awid. Diak sigurado no adda sadiay ni Nanang, ket no adda sadiay, mabalin nga isut’ nabartek ken ipukpukkawna a saanak kano a nasayaat nga anak.”—Robert.

“Kababain ti mangikuykuyog kadagiti tao idiay balaymi . . . Ibainko la unay ti pamilia.”—Patricia.

MINILION nga agtutubo ti inaldaw nga agib-ibtur iti nariribuk a pannakikabbalay iti alkoholiko a naganakda. Kunaen ti libro a Teen Troubles: “Ti pannakikabbalay iti alkoholiko a naganak kaipapananna ti narigat a panagbiag—narigat gapu iti nagduduma a rason.”

Maysa a nangato a promedio dagiti alkoholiko a nagannak ti mangab-abuso kadagiti annakda iti pisikal wenno seksual.a Ken uray no ti kasasaad ket saanna nga iraman ti kasta a pannakaabuso, kuna ti libro nga Options, “no ti panaginum pagbalinenna [ti alkoholiko a naganak] a di mapakpakadaan, di mapagtalkan, di naannad, wenno sumsumro, dagitoy a tignay ket dakes pay kadagiti ubbing.”

Saan a pakasdaawan, ngarud, a mabalin a makapungtotkayo, mabainan, wenno maupay no dadduma. Ngem nupay narigat ti makikabbalay iti alkoholiko a naganak, masursuroyo a sarangten.

Panangtarus ti Parikut

Umuna unay, makatulong ti panangawat no apay nga uminum ti naganakyo.b “Ti tao nga addaan ti pannakaawat makagun-od ti nasigo a pannakaiwanwan,” kuna ti Proverbio 1:5.

Ti alkoholiko saan a basta uminum ti sagpaminsan, saan met a nasken a mammartek ti alkoholiko. Dinepinar dagiti eksperto ti alkoholismo kas kankanayon a parikut ti panaginum a mangpataud kadagiti nakalkaldaang a parikut a mangapektar ti biag, trabaho, ken salun-at. Ti alkoholiko pampanunotenna—tartarigagayanna—ti alkohol ket basta dina matengngel ti panagsukmunna. Umanamong dagiti kaaduan nga eksperto a mabalin a malapdan ti alkoholismo babaen laeng ti naan-anay a panangliklik iti alkohol.c

Nupay ti alkoholismo mabalin a ramanenna ti dadduma a panagbalbaliw ti salun-at ti bagi a mamagbalin kadagiti sumagmamano a tattao nga agannayas iti pannakaadikto ti alkohol, agparang a nairaman met dagiti emosional a bambanag. Kas pangarigan, ti nakaro a pananggura ti bagi masansan a di agparang iti langa ti alkoholismo. (Idilig iti Proverbio 14:13.) “Iti kapadasak,” kuna ni Dr. Abraham Twerski, “diak pulos nakasarak ti alkoholiko a makarikna iti panangipateg iti bagina, pannakaikari ken panagtalek iti bagina, sakbay ti pannakaigamerna iti alkohol.” Pudno, adu nga alkoholiko ti dimmakkel kadagiti alkoholiko a pampamilia. Ti panaginum ti mangbibineg ti saem dagiti sakit ti nakem ti kinaubingda.

Nupay kasta, ti panaginum nayunanna laeng dagiti parparikut ti alkoholiko. Sigun iti libro nga Under the Influence, dagiti “tigtignayna, pampanunotna, ken rikriknana ket ballikugen ti alkohol.” Iti kasta saan laeng a ti nalabes a panaginum ti parikut ti alkoholiko; baribar pay ti pampanunotna. Mabalin a kasapulanna ti kasta unay a tulong, nalabit manipud nasanay a propesional, tapno isardengna ti panaginum. Kaskasdi, no adda ti umdas a pannakaawat ti alkoholismo, mabalin a rugiam a matmatan ti naganakmo a buyogen ti asi.—Proverbio 19:11.

Kasano a Maapektarankayo

No ti maysa a naganak ket alkoholiko, tunggal kameng ti pamilia ket apektado. (Idilig ti 1 Corinto 12:26.) Mabalin a napalalo ti panagduadua iti biagyo. Agawidto kadi ti naganakyo a nasimbeng wenno nabartek? Arakupennakayo kadi wenno dangrannakayo? Wen, dagiti alkoholiko a nagannak masansan a nakauy-uyongda wenno nakadungdungngo. “Mabalin a naayatda ken responsable no nasimbengda, napalalo ti kinadamsakda ken abusado no nabartek,” kuna ni Dr. James P. Comer. Ti kasta a di mapakpakadaan a kababalin pagbalinenna ti biagyo nga agalla-alla ti rikriknana. Apagkanito nga ayatem ti alkoholiko a naganakmo, kalpasanna kaguram. “Dadduma nga al-aldaw kayatko payen nga isut’ matay,” impudno ti maysa nga agtutubo a babai.

No dadduma dagiti epekto ti idadakkel iti alkoholiko a sangakabbalayan ti agminar kadagiti adu a tawtawen. Masansan a dagiti annak dagiti alkoholiko agbalinda met nga alkoholiko a mismo—wenno mangasawada ti alkoholiko. Maysa nga agtutubo a Kristiano a babai nakinobio iti maysa a lalaki nga inladawanna kas “agdadamo a mangnginum.” Nupay ammona nga addada mannakaawat, a Kristiano a lallaki, dina kayat ida. Apay a naatrakar iti maysa nga alkoholiko? Iti panangikalinteganna kadagiti dadduma a kas kenkuana, kinunana: “Dagitoy dagiti lallaki nga nakilanglangenanmi ken maawatanmi.”

Maysa a panglakayen a Kristiano ti nakabalin a namagbalbaliw ti panunotna, iti kasta napugsat ti makadadael a pagtungpalan ti alkoholismo. Nalawag, ngarud, saankayo a naisangrat nga agliday gapu laeng ta makipagtataengkayo iti uneg ti alkoholiko a sangakabbalayan. Posible a pabassiten ti manamnama a peggad ken nalabit matulonganyo pay ti alkoholiko a naganakyo.

Kasano a Sarangten

Kuna ni Dr. Stanton E. Samenow: “Napatpateg ti pili nga aramiden ti maysa a tao ngem ti aglawlaw a dinakkelanna no makibagay iti dayta.” Wen, uray no kasla nagrigat a tenglen dagiti bambanag iti pagtaengan, mablainmo a tenglen ti biagmo. Kasano?

Dimo pabasolen ti bagim iti panaginum ti naganakmo. “Imbaga dagiti nagannakko kaniak a basolko,” kuna ni 13-años a Beth. Impabasolda a ti panaginumda ket gapu ti kinasukirko. “Mariknak a basolko ti isuamin,” inaminna. Nupay kasta, ti naganakyo—ti laeng naganakyo—ti makimbiang ti kinamammartekna. “Tunggal maysa awitenna ti bukodna nga awit,” kuna ti Galacia 6:5.

Dikay ngarud maagasan ti alkoholiko a naganakyo. Ti panagunget, panagbugkaw, panagsangit, ken pannakisungbat kenkuana bassit maaramidanna. Iti sabali a bangir, dikay mapilit a mangikanawa kenkuana iti pagbanagan ti panagin-inumna babaen ti panangilibak ti panaginumna wenno ti panangiguyod kenkuana manipud iti beranda idinto ta natumban sadiay gaput’ bartekna.

Paregtaem a manggun-od ti tulong. Masansan kalikaguman daytoy ti pannakitinnulong ti saan nga alkoholiko a naganak ken dagiti kakabsatyo.d Nangipaay kadagiti espesipiko a singasing ti Mayo 8, 1983, nga Agriingkayo! maipapan iti no kasano a dagiti kameng ti pamilia (1) makatulongda iti alkoholiko a mangsaranget kadagiti pagbanagan ti panaginumna ken (2) makisarita kenkuana maipapan ti panagin-inumna. Ti panangtaming kadagiti bambanag iti kastoy a pamay-an ti makatulong kenkuana a makabigbig a masapulna ti badang.

Panawan ti gulo. Kuna ti Proverbio 17:14: “Pumanaw sakbay a bumtak ti riri.” Dika irisgo ti bagim babaen ti ibaballaetmo iti riri dagiti dadakkelmo. (Proverbio 26:17) No mabalin, sumrekka iti kuartom, wenno inka iti balay ti maysa a gayyem. No pagamkam a tumaud ti kinaranggas, mabalin a kasapulan ti tulong iti ruar.

Bigbigem ti rikriknam. Mariribukan dagiti dadduma nga agtutubo gapu ta masansan a kasimronda ni tatangda. Ngem gagangay laeng daytoy a rikna, nangnangruna no ti panaginumna ti manglapped kenkuana a mangtaripato ken mangtulong kenka. Pudno, pilitennaka ti Biblia a mangdayaw ti naganakmo. (Efeso 6:2, 3) Ngem ti “dayaw” kaipapananna ti panagraem iti autoridadna bilang naganak kas ti panagraemmo iti polis wenno hues. Dina kayat a sawen nga anamongam ti panagin-inumna. (Roma 12:9) Wenno saanka met a dakes a tao gapu ta kaguram ti panaginumna; ti panagbartek ti karimonmo! (Kitaenyo ti Proverbio 23:29-35.) Nupay kasta, nalabit masursuroyo nga iturong ti gurayo iti alkoholismo imbes a kenkuana a mismo.—Idiligyo ti Judas 23.

Birukenyo ti makapabileg a panagtataripnong: No nariribuk ti biag iti pagtaengan, dika mailasinen no aniat’ kadawyan. Nasken ngarud a tagiragsakem ti pannakitimpuyog kadagiti nasalun-at a tattao iti naespirituan ken rikrikna. Ti kongregasion Kristiano ti gubuayan dagiti “kakabsat a lallaki ken babbai ken inna” a makaipaay ti adu a pannakataripato ken tulong. (Marcos 10:30) Makaipaayda met ti masansan a panangliwliwa manipud pagdukotan ti pamilia. Ti pannakikuykuyog kadagiti Nakristianuan a pamilia maipaayannakayo pay ti nasayaat a pagwadan iti biag ti pamilia, maysa a makabalbaliw iti nagulo a pagwadan a naimatangam iti pagtaengan.

Manggun-od ti tulong. Ti kaadda ti nataengan a mabalinmo a pangipeksaan ti rikriknam ti pudno a makatulong. Dagiti panglakayen ti kongregasion masansan a kastoy ti akemda. “Agpapan kasano kadakes ti riknam,” impalagip ni Dr. Timmen Cermak, “laglagipenyo a saan la a dakdakayo ti agsagaba.”

Saan, nalabit diyo kabaelan a balbaliwan ti kasasaad iti pagtaengan. Ngem insurat ni Dr. Claudia Black: “Mabalin a balbaliwan dagiti kameng ti pamilia ti pamay-an ti pannakaapektar ti biagda.” Imbes a padasenyo a tenglen ti alkoholiko, ipamaysayo idiay mabalinyo a tenglen—dakayo. Aywananyo ti naespirituan a kasapulanyo. (Mateo 5:3; 24:14; Hebreo 10:24, 25) “Itultuloyyo a sapulen ti pannakaisalakanyo,” kuna ti Biblia idiay Filipos 2:12. Ti panangaramid iti dayta tulongannakayonto a mangtaginayon ti positibo a panangmatmat, ken mabalin a tignayenna pay ti naganakyo a mangbiruk ti tulong iti parikutna.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 17]

Ipeksam ti rikriknam iti mapagtalkan a nataengan