Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Apay a Rumbeng nga Agtulnogak iti Dadakkelko?

NI Stan ket pinadakkel dagiti managbuteng-Dios a nagannak. Ngem idi agtawenen iti 16, isut’ nagrebelde. Ilawlawag ni Stan: “Kayatko idi a maam-ammo dagiti tattao ken makikadua kadakuada. Kayatko ti maaddaan iti amin a bambanag nga adda iti dadduma a tattao.” Ti napanunot ni Stan a pangibanag kadagitoy a kalatna isut’ panaglakona iti maiparit nga agas. Kas nagbanaganna, nagulbod maipapan iti ar-aramidenna ken iti kuarta a yaw-awidna idiay balayda. “Nabibineg ti konsiensiak,” malagip ni Stan.

Nabautisaran ni John kas maysa a Kristiano idi agtawen iti 11. “Ngem ti kinapudno ket awan a talaga idi iti pusok,” aminenna. “Inaramidko la daydi agsipud ta inanamaen ti pamiliak nga aramidek dayta. Idi nageskuelaak iti high school, didakon makontrol. Dakes met ti impluensia kaniak ti musika a rock. Nakiramanak iti panag-surfing ket rinugiakon ti nangbusbos iti adu a tiempo idiay aplaya a kadua dagiti agtutubo a di agpapaiwanwan kadagiti prinsipio ti Biblia. Adut’ maiparit nga agas sadiay.” Di nagbayag, pinanawannan ti pagtaengan dagiti dadakkelna sa nagbiagen iti estilo ti panagbiag a maisalungasing iti amin a naisuro kenkuana.

No Apay Agrebeldeda

Normal kadagiti agtutubo no padasenda a suboken dagiti limitasionda ken patanorenda ti tukad ti panagwaywayas. Ngem naiduma nga interamente ti panagrebelde, ti napalalo, ken makadangran-bagi a kababalin. Aniat’ mangrubrob iti dayta? Adu ken nadumaduma ti rason. “No ubingka,” ilawlawag ni John, “sapsapulem ti kinaragsak. Kayatmo ti agaliwaksay.” Nupay kasta, agsipud ta agkurangda ti kapadasan iti biag, di kanayon a makaaramid dagiti agtutubo iti nainsiriban a desision. (Hebreo 5:14) Mangipataw ngarud dagiti masirib a nagannak iti nainkalintegan a restriksion kadagiti annakda​—panangiparit a pagrebeldean ti dadduma nga agtutubo.

Nakalkaldaang ta inidian payen ti dadduma nga agtutubo ti pannakasanay nga inawatda kadagiti managbuteng-Dios a dadakkelda. (Efeso 6:1-4) Kinuna ni Jesus a ti Kinakristiano ket “akikid” ken “nailet” a dalan ti biag. (Mateo 7:13, 14) Isu a dagiti Kristiano nga agtutubo masansan a dida maaramid ti ar-aramiden dagiti kaeskuelaanda. Aw-awaten ti kaaduan dagiti restriksion, nga apresiarenda a dagiti linteg ti Dios ket talaga a di makapadagsen. (1 Juan 5:3) Kinapudnona, dagitoy a linteg ti mangsalaknib kadagiti agtutubo kadagiti problema kas ti panagsikog a di naikasar, panangabuso iti maiparit nga agas, ken yakar-sekso a saksakit. (1 Corinto 6:9, 10) Ngem di kayat ti dadduma nga agtutubo a matmatan dagiti bambanag iti kasta a pamay-an; mariknada a pengdan dagiti linteg ti Biblia ti estilo ti panagbiagda.

Mabalin a nakaro ti panagpasugnod no marikna ti agtutubo a nainget unay dagiti dadakkelna no disiplina, panagpalpaliwa, ken panaglinglingay ti pagsasaritaan. “Patiek nga estrikto unay kadakami dagiti dadakkelmi,” insennaay ti maysa a balasang. Pudno a makapaupay no didakay palubosan a mangaramid iti bambanag nga ipalubos ti dadduma a Kristiano a nagannak. (Colosas 3:21) Ipadlaw ti dadduma nga agtutubo ti pannakaupayda babaen ti isusukir.

Iti kasumbangirna, sumiasi ti dadduma nga agtutubo agsipud ta dagiti nagannakda ti di mangipakita iti panagraem iti aniaman kadagiti nadiosan a prinsipio. “Mangnginum idi ni Tatang,” malagip ni John. “Agkaraapada ken Nanang gapu ta mammartek. Namin-ano a pinanawanmi.” Talaga a dagiti mangnginum ken dadduma nga adikto iti substansia dida makaipaay iti umno a kasapulan dagiti annakda. Kadagita a pagtaengan, mabalin nga inaldaw a mapagsasawan ken mapabainan ti agtutubo.

Agrebelde ti dadduma nga agtutubo gapu ta baybay-an wenno di ngamin mangikankano dagiti dadakkelda. Mabalin a ti panagrebelde ti kasla wagas a magun-odanda ti atension dagiti dadakkelda​—wenno tapno masairda ida. “Iti matukodko a lagipen, awan pay pulos tiempo nga adda dagiti dadakkelko,” kuna ti balasang nga agnagan Taylor a dimmakkel iti nabaknang a pamilia. “Ammoyo, bugbugtongak nga anak, ket tangay kanayon nga awan dagiti dadakkelko, kanayon nga ibatiandak iti adu a kuarta.” Gapu ta awan mangiwanwan kenkuana, rinugian ni Taylor ti napan kadagiti nightclub ken naginum. Idi laeng naaresto gapu ta nabartek a nagmaneho ti pannakaamiris dagiti dadakkelna nga isut’ addaan problema.

Kasta pay met, adda kasasaad nga intudo ni apostol Pablo idi dinamagna ti maysa a grupo dagiti Kristiano: “Nagtartaraykayo a naimbag. Siasino ti nanglapped kadakayo iti panagtultuloyyo nga agtulnog iti kinapudno?” (Galacia 5:7) Masansan a ti dakes a pannakitimpuyog ti problema. (1 Corinto 15:33) “Nakitimpuyogak iti dakes a kakadua,” kuna ti tin-edyer nga agnagan Elizabeth. Aklonenna a kas bunga ti panangpilit dagiti kapatadanna, “rinugian[na] ti agsigarilio ken agusar iti maiparit nga agas.” Kunana pay: “Kanayon a makiabigak.”

No Apay a Minamaag ti Panagrebelde

Nalabit nasarakanyo met ti bagiyo iti kasasaad a kasla makapaupay​—wenno mangirurumen pay ketdi. Mabalin a kasla magargarikayo a sumukir kadagiti dadakkelyo ken aramiden laengen ti kayatyo. Ngem namakdaar ti nalinteg a lalaki a ni Job, “aluadam a ti pungtot dinaka koma aliogen [nga agtignay] iti makapasuron. Agaluadka, dika ipapuso ti kinadangkes.”​—Job 36:18-21.

Mabalin a ti makapasuron, sumupring a kababalin, gutugotenna ti reaksion dagiti dadakkelyo, ngem mabalin a saan a nasayaat a reaksion. Nalabit, ad-addanto nga estriktuandakayo. Kanayonanna pay, ti dakes a kababalin ti mangsairto unay iti dadakkelyo. (Proverbio 10:1) Panagayat aya dayta? Talaga kadi a mangpasayaatto iti kasasaadyo? Nasaysayaat nga amang no ilawlawagyo dagiti bambanag kadakuada no mariknayo a nainkalintegan dagiti reklamoyo.a Mabalin a situtulokdanto a mangbalbaliw iti dadduma a wagas ti panangtratoda kadakayo.

Ti sabali pay a banag nga utobenyo isut’ mabalin nga epekto ti tigtignayyo iti Dios. ‘Iti Dios?’ mayimtuodyo. Wen, agsipud ta ti panagrebelde kadagiti dadakkelyo katupagna ti panagrebeldeyo iti Dios a mismo, tangay isu ti mangbilbilin kadakayo a dayawenyo dagiti dadakkelyo. (Efeso 6:2) Kasanonto ti panagrikna ti Dios iti kasta nga isusukiryo? Kuna ti Biblia maipapan iti nasion ti Israel: “Anian a nagadu ti ibubusorda kenkuana idiay let-ang.” Aniat’ imbungana? “Pinagladingitda [ti Dios]!” (Salmo 78:40) Ipapantayon a mabalin a masimronkayo kadagiti dadakkelyo, tangay mariknayo a naingetda unay. Ngem talaga kadi a kayatyo a paladingiten ti puso ni Jehova a Dios​—daydiay mangdungdungngo kadakayo ken mangayat nga agbiagkayo nga agnanayon?​—Juan 17:3; 1 Timoteo 2:4.

Ti Nasaem nga Ibunga ti “Wayawaya”

Buyogen naimbag a rason, ngarud, a rumbeng nga ipangagtayo ti naayat a nailangitan nga Amatayo. Dikay paallilaw iti ulbod a karkari ni “wayawaya.” (Idiligyo ti 2 Pedro 2:19.) Mabalin a kasla di madusa ti dadduma nga agtutubo iti dakes nga aramidda. Ngem mamakdaar ti salmista: “Dika agalimuteng gapu kadagiti managdakdakes. Dika apalan dagiti agar-aramid iti kinakillo. Ta mapatpatdanto iti mabiit a kas ruot, ket malaylaydanto a kas nalangto a ruot.” (Salmo 37:1, 2) Dagiti agrebelde nga agtutubo masansan a nasaemto ti maganabda iti aw-awaganda a wayawaya. Kuna ti Biblia idiay Galacia 6:7: “Dikay paiyaw-awan: Ti Dios saan a maysa a marabrabak. Ta aniaman nga imulmula ti maysa a tao, daytoyto met ti apitenna.”

Usigenyo ni Stan, a nadakamat idiay pangrugian. Kas iti ninamnamana, isut’ limmatak kadagiti dakes a gagayyemna. “Nariknak a kayatdak,” malagipna. Nupay kasta, dakes ti naganabna. Kunana: “Napaltoganak, natiliw, ket ita nasentensiaanakon a maibalud. Ket ti la maisaludsodkon iti bagik ket, ‘Kasta kadit’ ibungana?’”

Ti ngay met panagsapul ni John iti “wayawaya”? Kalpasan ti pannakaarestona gapu iti panagikutna iti maiparit nga agas, isut’ nailaksid iti kongregasion Kristiano. Sipud idin ad-adda a dimmakes ti kababalinna. “Nagtakawak iti kotse tapno makakuartaak,” ipudno ni John. “Naranggasak unay.” Adut’ nagun-od ni John a kuarta manipud dakes nga ar-aramidna. Ngem malagipna: “Winaldasko amin dayta. Nakaam-amak ti kangina dagiti inusarko a maiparit nga agas.” Ket no saan a makilaban, agtakaw, wenno agbartek idi ni John, tartarayanna dagiti polis. “Ag-50 a daras ngatan a naarestoak. Masansan a didak maidarum iti kriminal a pammabasol, ngem naminsan naibaludak iti makatawen.” Wen, imbes a siwayawaya a tao, nasarakan ni John ti bagina a naisagmak iti “nauneg a bambanag ni Satanas.”​—Apocalipsis 2:24.

Kasta met laeng ti maikuna ken Elizabeth. Ti di malapdan a pannakainaigna kadagiti nailubongan a gagayyemna ti nangituggod kenkuana idi agangay idiay pagbaludan. Ipudnona: “Nagsikogak pay ketdi​—ket gapu iti panagusarko iti maiparit nga agas, naregreg ti sikogko. Dagiti maiparit nga agas ti biagko​—kasla agbiagak laeng no agtomarak manen. Idi agangay, napapanawak iti apartmentko. Diak makaawid idiay balaymi, ket mabainak pay nga agpatulong ken Jehova.”

Adu nga umasping a pagarigan ti maited kadagiti agtutubo a nangilaksid kadagiti nadiosan a prinsipio isu a naisagmakda iti nakalkaldaang kasasaad. Mamakdaar ti Biblia: “Ti ipagarupmo nga umiso a dalan mabalin a mangituggod ken patay.” (Proverbio 14:12, Today’s English Version) Ti nainsiriban a banag, ngarud, nga aramiden isut’ panangpasayaat iti relasionyo iti nagannakyo, makilinnawagkayo​—imbes a pagrebeldean​—ti aniaman a restriksion a mariknayo a di nainkalintegan.

Kasano ngay dagiti agtutubo a naladaw unayen a nakaammo iti daytoy nga impormasion, dagiti agtutubo a nakasarak iti bagbagida a naisagmak iti dakes a kababalin? Adda pay aya aniaman a gundaway tapno maaturda ti bambanag kadagiti dadakkelda​—ken iti Dios? Ti sumaganad nga artikulomi iti sumuno a ruar ti mangsungbatto kadagitoy a saludsod.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 26]

Mabalin nga ipaayannakayo iti ad-adda a “wayawaya” ti panagrebeldeyo kadagiti dadakkelyo, ngem inutobyon aya dagiti ibungana?