Ti Isasarungkar ti Papa iti UN​—Ania ti Imbanagna?

ITI panagtayabna iti Atlantico tapno agbitla idiay UN sadi New York City, nabiahen ni Papa Juan Paulo II ti 1,000,000 a kilometro iti lubong. Oktubre 4, 1995 daydi, ket daytoy ti maika-68 a panagbaniagana iti ballasiw taaw kas papa. Talaga nga isu ti kaaduan ti nabiahena a papa iti pakasaritaan ti Iglesia Romana Katolika.

Simmangpet idiay Newark International Airport, New Jersey, iti natutudo a Mierkoles, a pinalikmutan ti maysa kadagiti kakomplikaduan a pangsalaknib iti seguridad a naaramid iti asinoman a natan-ok a tao. Napattapatta nga agarup 8,000 a pederal ken pangsiudad nga opisial ti natudingan a mangsalaknib iti papa. Inawagan dayta ti maysa a report kas “kakomplikaduan a pangsalaknib iti seguridad,” a nakairamanan dagiti helicopter ken scuba divers.

Apay a Simmarungkar?

Iti panagbitlana idiay eropuerto, linagip ti papa a ti sinunuanna, ni Papa Paulo VI, nagbitla iti UN General Assembly buyogen iti kiddaw a talna: “Awanen gubat, pulos nga awanen gubat!” Kinuna ni Juan Paulo II a nagsubli “tapno iyebkas ti nauneg a panamati[na] a napatpateg nga amang iti lubong nga agsapsapul iti panggep dagiti ideolohia ken gakat a nangituggod iti pannakaipasdek ti UN kagudua a siglon ti napalabas.”

Kadagiti rinabii a kararag idiay Sacred Heart Cathedral, sadi Newark, impakita manen ti papa ti suportana iti UN babaen ti panagkunana: “Adda dayta nga organisasion tapno pagserbian ti kaaduan a pagimbagan ti natauan a pamilia, ket ngarud maitutop nga agbitla ti papa sadiay kas saksi iti mensahe ti Ebanghelio a namnama.” Kinunana pay: “Ti ngarud kararagtayo agpaay iti talna isut’ kararag nga agpaay met iti United Nations Organization. Ni Saint Francis iti Assisi . . . mabigbigbig a managayat ken artesano iti talna. Iyararawtayo koma ti tulongna agpaay kadagiti panagregget ti United Nations para iti kinahustisia ken talna ti intero a lubong.”

Iti bitlana iti UN, dinayawna dagiti di-naranggas a napolitikaan a panagbalbaliw iti 1989 idiay Makindaya a Europa, a nakaisublian ti wayawaya ti sumagmamano a pagilian. Pinaregtana [ti tattao nga ipakitada] ti “pudno a patriotismo” a naiduma iti “mangidumduma ken naan-anay a nasionalismo.” Nasaona dagiti panangilupitlupit ti agdama a sistema, a kunkunana: “No agsagsagaba ti minilion a tattao iti kinapanglaw a kaipapanannat’ panagbisin, malnutrision, sakit, iliterasia, ken pannakadadael, masapul . . . a palagipantayo ti bagitayo nga awan ti addaan kalintegan a manggundaway agpaay iti bukodna a pagimbagan.”

Kalpasanna kinunana: “Bayat a sanguentayo dagitoy a nagdadakkelan a karit, kasano a ditay bigbigen ti akem ti United Nations Organization?” Kinunana a kasapulan “nga agbalin [ti UN] a sentro ti moralidad a pakariknaan ti amin a nasion ti lubong a natalgedda.” Impaganetgetna a kasapulan a maitandudo “ti panagkaykaysa ti intero a natauan a pamilia.”

Pudno a Talna​—Pagtaudanna?

Talaga nga adu a natan-ok a kapanunotan ti inyebkasna. Kaskasdi, iti atiddog a palawagna, adda kadi kanito nga inturongna ti atension dagiti lider ti lubong iti solusion ti Dios kadagiti parikut ti sangatauan​—ti panagturay ti Pagarianna babaen ken ni Kristo Jesus? (Mateo 6:10) Awan. Kinapudnona, pulos a di nagadaw iti Biblia iti bitlana iti UN. Kinunana ketdi a “babaen iti tulong ti asi ti Dios, makaipasdektayo iti sibilisasion a maikari iti natauan a persona, pudno a kultura ti wayawaya iti sumaganad a siglo ken iti sumaganad a milenio.” Kadagiti estudiante ti Biblia, kasla ikallangogan dayta a kapanunotan ti maipadis iti insawang dagidi adda idiay kadaanan a Babel nasurok nga 4,000 a tawenen ti napalabas, a nangipagarup a mapagtalinaedda ti sangatauan nga agkaykaysa babaen iti panagregget ti tao: “Intayo! Mangbangontayo koma iti maysa a siudad ken maysa a torre a dumanon koma ti tuktokna sadi langit, ket aramidentayo ti pakaidayawantayo.” (Genesis 11:4) Isu nga iti daytoy a panirigan, dagiti napolitikaan a lider ti sangatauan, a nairepresentar idiay UN, ti mangibangonto iti baro a sibilisasion a naikugnal iti wayawaya.

Ngem ania ti ipadto ti Biblia maipapan iti masakbayan dagiti napolitikaan a gobierno ti tao ken ti UN a mismo? Mangted dagiti libro a Daniel ken Apocalipsis iti nalawag a sirmata ti masanguanan nga agur-uray kadakuada. Impadto ni Daniel a kadagiti maudi nga aldaw, mangipasdekto ti Dios iti turay ti Pagarianna, kas iti nagdakkelan a bato a ‘saan a gapuanan dagiti ima.’ Anianto ti aramidenna? “Iti aldaw dagidiay nga ar-ari, ti Dios ti langit mamangonto iti pagarian a dinto maduprak. . . . Burakennanto ken ibusennanto amin dagitoy a pagarian, ket isu agtalinaedto iti agnanayon.” Dagiti gobierno ti tao ti sukatánto ti maysa a nalinteg a turay agpaay ti amin a sangatauan.​—Daniel 2:44, 45, NW.

Anianto ti mapasamak iti UN? Iladawan ti Apocalipsis kapitulo 17 ti UN (ken ti apagbiit idi a sinunuanna, ti League of Nations) kas nalabaga ti kolorna nga atap nga animal nga “agturong iti pannakadadael.” (Apocalipsis 17:8)a Saan nga aniaman nga imperpekto a natauan nga ahensia ti gubuayan ni Jehova iti pudno a talna, kasano man ti mabalin a kinapasnek dagiti manamati iti dayta. Agtaudto ti pudno a talna iti naikari a Pagarian ti Dios, iti ima ni napagungaren a Kristo Jesus kadagiti langit. Dayta ti pakaikugnalan ti pannakatungpal ti kari ti Dios idiay Apocalipsis 21:3, 4: “Adtoy! Ti tolda ti Dios adda iti sangatauan, ket isu makipagnaedto kadakuada, ket isudanto dagiti tattaona. Ket ti Dios a mismo addanto kadakuada. Ket punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Dagiti immuna a bambanag naglabasdan.”

Ti Isasarungkar​—Kasanot’ Kapigsa ti Epektona?

Idi nangaramid ti papa iti saan a direkta a panangtukoy iti Biblia kadagiti panagbitlana, naparegta kadi dagiti matalek a Katoliko a mangala kadagiti Bibliada ken sukimaten dagiti reperensia? Kinapudnona, saan man la a nagawit iti Biblia ti kaaduan. Manmano a nangaramid ti papa iti aniaman nga espesipiko a reperensia a teksto tapno matulongan ti tallaong nga agbasa iti Biblia.

Maysa a pagarigan isut’ panagbitlana iti 83,000 idiay Giants Stadium, New Jersey, ket kinunana: “Ur-urayentayo ti panagsubli ti Apo kas ti ukom dagiti sibibiag ken natay. Ur-urayentayo ti nadayag a panagsublina, ti naan-anay nga iyaay ti pagarian ti Dios. Dayta ti naynay nga iyaw-awis dagiti salmo: ‘Urayem ti Apo buyogen iti tured; pakirdem ta pusom, ket urayem ti Apo.’” Ngem ania a teksto ti ad-adawenna idi kadagiti salmo? Ken asino nga Apo ti tuktukoyenna​—ni Jesus wenno ti Dios? (Idiligyo ti Salmo 110:1.) Sigun iti periodiko ti Vatican, ti L’Osservatore Romano, ad-adawenna idi ti Salmo 27:14, a nalawlawag a mabasa: “Manginanamaka ken ni Yahweh, bumilegka, tumured koma ta pusom, manginanamaka ken ni Yahweh.” (The Jerusalem Bible) Wen, rumbeng a manginanamatayo ken ni Yahweh, wenno Jehova, ti Dios ni Apo Jesus.​—Juan 20:17.

Iti intero a historia, intandudo kadi dagiti Katoliko a klero ken lider ti talna kadagiti nasion? Nagserbi kadi ti Katoliko a sursuro a mangrisut kadagiti di panagkikinnaawatan dagiti etniko, pulí, ken tribu? Amin dagiti nadawel a panangpapatay idiay Rwanda idi 1994, daya-sentral nga Africa, ken ti nadara a gubat kadagiti napalabas a sumagmamano a tawen idiay dati a Yugoslavia ti mangipakita a kaaduanna di naikkat dagiti narelihiosuan a pammati ti nakaro unay a gura ken panangidumduma a kumkumleb iti natauan a puso. Saanto a mamagbalbaliw iti panagpampanunot ken panagtigtignay ti tattao uray ti pammarang a linawas a panagkompesar wenno ti regular a pannakimisa. Rumbeng nga adda naun-uneg nga amang nga impluensia, a tumanor laeng no ti Sao ti Dios ti mapalubosan nga umukuok iti puso ken panunot ti manamati.

Saan a naikugnal iti emosional a reaksion ti panagbalbaliw ti kababalin ti pudno a Kristiano gapu kadagiti narelihiosuan a ritual no di ket iti nainkalintegan a pannakaawat iti pagayatan ti Dios iti tunggal tao. Kinuna ni apostol Pablo: “Diyo isukog ti bagiyo iti kababalin ti lubong nga adda iti aglikmutyo, no di ket agbalbaliw koma ti kababalinyo, a sinukog ti baro a panunotyo. Daytoy ti kakaisuna a wagas a matakuatanyonto ti pagayatan ti Dios ken maammuanyo no ania ti naimbag, no ania ti kayat ti Dios, no ania ti perpekto a banag nga aramiden.” (Roma 12:1, 2, JB) Magun-odan daytoy a baro a kababalin babaen iti panagadal iti Sao ti Dios a mangituggod iti umiso a pannakaammo iti pagayatanna. Daytat’ mangpataud iti naespirituan a puersa a mangtignay iti panunot ken agparang iti Nakristianuan a kondukta.​—Efeso 4:23; Colosas 1:9, 10.

Ti Kadi Iglesia Adda iti “Narigat a Kasasaad”?

Inladawan ti Español a periodiko nga El País ni Papa Juan Paulo II nga addaan iti “naisangsangayan a karisma” no panunoten nga agtawenen iti 75, ket inawagan ti periodiko ti E.U. kas “eksperto iti warnakan.” Nasigo a makilangen kadagiti periodista ken grupo ti tattao ken dagiti annakda. Kadagiti panagbiahena, naitakderanna ti Nasantuan a Kinapapa a masarakan idiay Vatican City. Nupay addaan ti Vatican iti opisial a pannakabigbig idiay UN, ti pammendision ti papa iti dayta nga organisasion saanna nga ipasigurado ti pammendision ni Jehova a Dios.

Nadumaduma dagiti reaksion iti isasarungkar ti papa. Adu kadagidiay Katoliko a nanggun-od kadagiti tiket iti Misa a maangay iti kalnaawan ti nakarikna iti emosional a pannakaibuyog iti kapadasan. Nupay kasta, dadduma a Katoliko a lider ti addaan iti ad-adda a negatibo a panirigan iti isasarungkar ken dagiti posible a pagdaksanna. Inadaw ti The New York Times ni Timothy B. Ragan, presidente ti Catholic National Center for Pastoral Leadership, a kunkunana a “sayang a gundaway ti isasarungkar ti Papa. Nupay ti biahe ‘makapabang-ar ken nasantuan a tampok ti pannakamisa ti publiko para iti adu a tattao,’” para iti adu a Katoliko a lider, “awan [impaayna] a gundaway tapno dumngeg ken awan nayurnos a dialogo.” Patien ti adu a Katoliko a kadagiti isyu a kas iti di panagasawa dagiti padi, panangkontrol iti panaganak, ken diborsio, kapilitan a dumngegda iti monologo.

Bigbigen ti dadduma a Katoliko nga agtuturay a “ti iglesia adda iti narigat a kasasaad,” ket pagamkanda a “mapukpukawen [ti adu a Katoliko], nangnangruna dagiti agtutubo, ti nalawag a kaipapanan ti panagbalin a Katoliko.” Ni James Hitchcock, maysa a Katoliko a tradisionalista, “makitanan ti problema kas makadadael a cold war iti nagbaetan ti bumilbileg a konserbatibo a hirarkia ken medio liberal a ‘makintengnga a manangiwanwan.’”

No kasano nga apektaran ti isasarungkar ti papa ti krisis kadagiti ranggo ti iglesia, kinuna ni Hitchcock: “Immay ditoy, isut’ madaydayaw, agawid​—ket awan nagapuananna. Makapaupay dagiti resulta no iti bukodko a panirigan.” Talaga a sinayang ti papa iti gundaway a mangibaga kadagiti napolitikaan a lider idiay UN no pakasarakan ti gubuayan ti pudno a talna.

Nupay ipaganetget ti Karta ti UN ken natauan a propaganda ti kalat a “talna ken kinatalged,” dikay koma paallilaw. Mamakdaar ti Biblia: “Inton sasawenda: ‘Talna ken talged!’ iti kasta giddato nga umayto kadakuada ti kellaat a pannakadadael kas iti ut-ot ti panagrigat nga umay iti maysa a masikog a babai; ket didanto pulos makalisi.” (1 Tesalonica 5:3) Dumtengto laeng ti pudno a talna ken talged babaen iti pagayatan ti Dios ken iti pamay-anna​—babaen ti turay ti Pagarianna, saan a babaen ti UN.

[Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 22]

Retrato ti UN