“Saanko a Basol”
KASANO kasansan a mangngegyo ita ti maysa nga agkuna, ‘Dispensarennak. Basolko dayta. Talaga a siak ti manungsungbat!’? Manmanon a mangngegan ti kasta a simple a kinapudno. Kinapudnona, iti adu a kaso, uray no aminen ti basol, maaramid ti amin a panangikagumaan a mangpabasol iti maysa a tao wenno maipabiang kadagiti makagargari a kasasaad a kunaen ti nagbasol a dina malapdan.
Dadduma ti mangpabasol pay kadagiti gene-da! Ngem nainkalintegan kadi daytoy? Pagduaduaan ti libro nga Exploding the Gene Myth dagiti panggep ken kinaepektibo ti dadduma nga aspeto ti panagsirarak iti gene. Maysa a taga Australia a mannurat a ni Bill Deane, iti panangrepasona iti libro, nakagteng iti daytoy a mamagpanunot a konklusion: “Nabiit pay a kasla mangrugrugin a patien dagiti mamatpati a naikeddengen ti tunggal tignay ti tao a nakasarakdan iti dandani di agbiddut a pammaneknek a mangsuporta iti pilosopiada nga awan ti rumbeng a mapabasol kadagiti tignayda: ‘Dina nalapdan ti panangngurungorna kenkuana, Apo—maigapu dayta kadagiti gene-na.’”
Talaga a Saan a Baro a Pagannayasan
Babaen ti sipapartak a panagbalin daytoy a kaputotan nga awagan ti maysa a mannurat a ti kaputotan ti “saan a siak ti mapabasol,” nalabit agparang a kumarkaro daytoy a pagannayasan. Nupay kasta, ipalgak ti nailanad a pakasaritaan a ti panangpabasol iti sabsabali, babaen iti panaglisi a “talaga a diak mapabasol,” addan nanipud pay iti namunganayan ti tao. Ti panagtignay da Adan ken Eva kalpasan ti umuna a basolda, ti pannanganda iti bunga nga imparit ti Dios, ti kadawyan a pagarigan iti panangpabasol. Ipadamag ti salaysay ti Genesis ti panagpatang a napasamak idi, a ti Dios ti immuna a nagsao: “‘Nanganka iti kayo nga imbilinko kenka a dika kanen?’ Ket ti lalaki kinunana, ‘Ti babai, nga intedmo kaniak, inikkannak iti bungana ket kinnanko.’ Idin ni Jehova a Dios kinunana iti babai: ‘Ania daytoy nga inaramidmo?’ Ket ti babai kinunana, ‘Ti uleg inulbodnak ket nanganak.’”—Genesis 3:11-13.
Nanipuden idi a tiempo, nangparbon ti tattao kadagiti nadumaduma ken naisangsangayan a pambar a mangilisi kadakuada manipud iti aniaman a pudno a panangsungbat kadagiti tignayda. Ti kangrunaan kadagitoy isu ti kadaanan a panamati iti gasat. Kinuna ti maysa a babai a Budista a napasnek a mamati iti Karma: “Pagarupek nga awan ti mamaay ti agsagaba maipaay iti maysa a banag a nakaipasngayak nga awan a pulos ti pannakaammo iti dayta. Masapul nga awatek dayta a kas ti pagtungpalak.” Gapu ta napadakkel babaen iti doktrina a pannakaikeddengen ti pagtungpalan kas insuro ni John Calvin, ti panamati iti gasat gagangay met iti Kakristianuan. Masansan nga ibaga dagiti klero kadagiti agladladingit a kabagian a nagayatan ti Dios ti maysa nga aksidente. Kasta met, dadduma a naimbag ti panggepna a Kristiano ti mangpabasol ken ni Satanas iti amin a dakes a mapasamak iti biagda.
Mangrugrugin a saksiantayo ti kababalin nga awan sungsungbatanna nga anamongan ti linteg ken ti kagimongan. Agbibiagtayo iti maysa a panawen ti umad-adu a kalintegan ken makmaksayan a rebbengen ti indibidual.
Ti panagsirarak iti kababalin ti tao pinataudnan ti naipagarup a sientipiko a pammaneknek a marikna ti dadduma a makaipaay iti di malaplapdan a kababalin manipud imoralidad agingga iti panangpapatay. Daytoy ti mangiparangarang ti kinagagar ti kagimongan a mangpabasol iti aniaman wenno asinoman malaksid iti indibidual.
Kasapulantayo dagiti sungbat iti salsaludsod a kas kadagitoy: Ania ti pudno a nasarakan ti siensia? Ti kadi kababalin ti tao ikeddeng laeng dagiti gene-tayo? Wenno agpadpada kadi a kontrolen dagiti makin-uneg ken makin-ruar a puersa ti kababalintayo? Ania ti talaga nga ipakita ti pammaneknek?