Siasinonto ti Mangdalus iti Dagatayo?

“NO INDUSTRIATAYO ti pagsasaritaan, ipadtok nga inton tawen 2025 dandani awanton ti sao a ‘polusion’ iti bokabulario ti nasiontayo.” Dayta ti nabiit pay nga impadto ti presidente ti maysa a korporasion dagiti kemikal. Patiem kadi a mapasamakto dayta? No kasta, kasanonto a maibanag dayta?

Ti panagtarigagay iti ganansia ti masansan a mangitandudo iti pannakailako dagiti di natalged a produkto. Kas pagarigan, dagiti linteg iti panagnegosio maipapan iti panagilimed palubosanna nga ilimed dagiti kompania ti pestisidio dagiti panguartaan a pormula babaen ti panangibagada a “nakapuy” dagiti ramen ti produktoda, maysa a termino a nakalaklaka a maipatarus a “di makadangran.” Ngem, “di kumurang a 394 a nakapuy a ramen ti nausaren kas nasamay a pestisidio,” kuna ti magasin a Chemical Week. Kadagitoy a ramen, 209 ti napeggad a mangmulit, 21 ti opisial a naibilang a makapakanser, ken 127 ti makadangran iti salun-at kadagiti pagtrabahuan!

Pudno a masansan a makagunggona dagiti panangkontrol ti gobierno iti kinatalged. Ngem ti kangrunaan a pakaseknan dagiti gobierno, kuna ti maysa a mannurat, ket ti “irarang-ay ti ekonomia ken pagganansiaan ti industria.” Gapuna, kanayon a maipasangoda iti panangtimbeng​—kadagiti peggad kontra gunggona. Nasken ngarud a ‘maaramid dagiti linteg maipapan iti panangtimbeng iti polusion.’

Gapuna sadino ti pakagun-odantayo kadagiti sungbat? Kastoy ti inyimtuod ti maysa a Saksi ni Jehova iti mannakigayyem a bumalay. Iti panangyebkasna iti panagtalekna kadagiti natauan a pangulo ken sientipiko, kinuna ti bumalay: “Addanto tiempo nga ilinteg dagitoy dagiti bambanag.”

“Ngem siasino dagitoy?” inyimtuod ti Saksi. “Saan kadi a tattaoda met a kas kadata? Mabalin a mas de adalda, ngem adda limitasionda, adda pagkapuyanda. Agbiddutda.” Mainayon iti daytoy ti kinaadu dagiti parikut a sangsanguenda agraman ti kinaagum ken kinadakes ti natauan a kagimongan.

Mamatika met aya a dagitoy ilintegdanto dagiti bambanag? Ti nabayagen a pakasaritaan ti pannakapaay ti tao a mangaramid iti kasta dina gutugoten ti panagtalek. Kinuna ti magasin nga Outdoor Life: “Nalalaing dagiti sientipiko ken dagiti ahensiada nga agadal kadagiti parikut ti polusion ngem ti mangsolbar kadagita.” Ania dagiti panginanamaan a masolbar dagiti tattao daytoy nagrikut a problema?

Maaramid Kadi Dagiti Tattao a Bukodda?

Ti panangkontrol iti polusion ti kemikal ket saan laeng a parikut dagiti lokal nga autoridad. Ti makagapu ket dagiti kemikal nga inusar ti maysa a pagilian apektaranna dagiti umili iti kaarruba a pagilian, uray dagiti tattao iti intero a lubong! Ket saan a nakitinnulong dagiti tattao a mangrisut kadagita a parikut ti lubong. Ipamatmat ti Biblia no apay idi kinunana: “Ti maysa a tao addaan pannakabalin iti sabali a maipaay iti pagdaksanna.” (Eclesiastes 8:9) Apay a saan a naballigi dagiti tattao a mangituray iti bagbagida? Ilawlawag manen ti Biblia: “Saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong kadagiti addangna.” (Jeremias 10:23) Ania ti kaipapanan dayta?

Kaipapananna a di nairanta nga agwaywayas nga iturayan dagiti tattao ti bagida nga awan ti panangiwanwan ti Dios. Pudno, adu ti inaramid dagiti tattao a nakaskasdaaw a banag​—nakaibangonda iti nakaskasdaaw a balbalay, nakaaramidda iti nagsasayaat nga alikamen, nakapagbiaheda pay idiay bulan​—ngem saanda a maiturayan ti bagida nga awan ti nadibinuan a panangiwanwan. Dayta ti isuro ti Biblia, ket paneknekan ti historia nga agpayso ti Biblia.

Nadalusan a Daga​—Babaen ti Ania a Pamay-an?

Ti Namarsua kadatayo, ni Jehova a Dios, kanayon a maseknan iti sangatauan ken iti daytoy daga, nga insaganana para iti tao. Kalpasan a pinarsuana dagiti tattao, imbilinna nga aywananda ti daga ken dagiti sibibiag nga adda iti dayta. (Genesis 1:27, 28; 2:15) Idi agangay, kalpasan a sinalungasing ti immuna nga agassawa dagiti pammilinna, nangted kadagiti instruksion iti nasion ti kadaanan nga Israel maipapan iti panangaywan iti daga, agraman ti naipakalikagum a panaginana ti daga iti intero a makatawen iti tunggal pito a tawen. Daytoy ti mangipalubos iti panagpabarona. (Exodo 23:11; Levitico 25:4-6) Ngem nagbalin a naagum dagiti tattao ket simmukirda iti Dios. Nagsagabada ken ti daga.

Siempre, awan idi ti polusion ti kemikal a kas ti adda kadatayo itatta. Ngem, nadadael ti daga agsipud ta saan a pinaginana dagiti Israelita sigun iti panggep ti Dios, ket nagsagaba dagiti inosente a tattao. Isu a pinalubosan ti Dios dagiti taga Babilonia a nangparmek iti Israel ken kinautiboda ti nasion idiay Babilonia iti 70 a tawen. Daytoy a pannusa pinaginanana met ti daga tapno makaungar.​—Levitico 26:27, 28, 34, 35, 43; 2 Cronicas 36:20, 21.

Daytoy a pakasaritaan isurona kadatayo a pagsungbaten ti Dios dagiti tattao iti ar-aramidenda iti daga. (Roma 15:4) Kinapudnona, ikari ti Dios nga ‘iyegna iti pannakadadael dagidiay mangdaddadael iti daga.’ (Apocalipsis 11:18) Nakapatpateg ta iladawan ti Biblia ti kita dagiti tattao a mangar-aramid iti kastoy a “panangdadael.” Ti kangrunaan a kababalinda, a nailista iti Biblia idiay 2 Timoteo 3:1-5, iramanna ti panangipangpangruna iti kuarta ken iti bagida a didan ikankano ti Dios ken, iti nalawlawa a saklawenna, ti pinarsuana, agraman dagiti padada a tattao.

Isu a dagitoy dua a teksto ti Biblia​—2 Timoteo 3:1-5 ken Apocalipsis 11:18​—ipatuldoda ti dua a natibker a konklusion. Umuna, dagiti narugit a panagpampanunot ti gapu a narugit ti daga. Ken maikadua, bumallaet ti Dios a mangispal iti daytoy a planeta ken kadagiti managbuteng-Dios a tattao inton nakasaksaknapen dagitoy dua a kita ti polusion. Kasano a bumallaet ti Dios?

Babaen ken mammadtona a Daniel, impadto ti Dios: “Kadagiti al-aldaw dagita nga ar-ari [a nabatad a tuktukoyenna dagiti gobierno itatta] ti Dios ti langit mamangonto iti maysa a pagarian . . . ngem burakennanto ken ibusennanto amin dagitoy a pagpagarian, ket isu agtalinaedto iti agnanayon.” (Daniel 2:44) Dayta a Pagarian ket pudno a sangalubongan a gobierno. Insuro ni Jesu-Kristo dagiti pasurotna nga ikararagda dayta a gobierno idi kinunana: “Agkararagkayo, ngarud, a kastoy: ‘Amami nga adda iti langlangit, . . . Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti rabaw ti daga.’”​—Mateo 6:9, 10.

Iti sidong ti naayat a panangiwanwan ti Pagarian ti Dios, sagrapento dagiti agindeg iti daga ti naragsak a pribilehio a mamagbalin iti intero a planeta a paraiso. Nadaluston ken makapabang-ar ti angin, nadaluston dagiti waig, ket nabunganton ti daga kadagiti di kontaminado a biag. (Salmo 72:16; Isaias 35:1-​10; Lucas 23:43) Kalpasanna, ikari ti Biblia: “Dagiti immun-una a bambanag [dagiti sakit itatta, panagsagaba, polusion, ken ti adu a sabsabali pay a rigat] didanto malagipen, didanto mapanunoten.”​—Isaias 65:17.

[Ladawan iti panid 10]

Nadalusan a daga​—​agbiagkayto aya a makakita iti dayta?