Lubong a Naigamer iti Panagsigarilio
NAANUS, nalaing, napigsa a lalaki idi ni Bill. Ay-ayatenna ti pamiliana. Ngem, ubing pay laeng idi nangrugin a nagsigarilio. Idi lumakayen, karimonnan ti bisiona. Uray no agsigsigarilio, sipapasnek a pakdaaranna ti babbarona a saanda nga agsigarilio. Ibagana a minamaag dayta. Adda idi tiempo a rumekenna ti sangakaha a sigarilio kadagiti napigsa nga imana sana ipalladaw iti kuarto, nga ikarina a maudi daytan a panagsigariliona. Ngem, di agbayag, agsigarilio manen—ilimedna iti damo, kalpasanna napanayagen.
Sangapulo ket lima a tawenen ti napalabas nanipud idi natay ni Bill gapu iti kanser, kalpasan ti adu a bulan a nakaro a panagpaut-ot. No saan koma a mannigarilio idi, nalabit sibibiag pay koma ita. Adda pay koma asawa ni baketna; adda pay koma ama ti babbarona.
Nupay ti ipapatay ni Bill makapaleddaang iti pamiliana, saan a naisangsangayan dayta. Sigun iti World Health Organization (WHO), papatayen dagiti sakit a maigapu iti panagsigarilio ti agarup uppat a milion a tattao iti kada tawen, wenno maysa a tao iti kada walo a segundo. Ti panagsigarilio ti kangrunaan a malapdan a pakaigapuan ti sakit iti intero a lubong. No agtultuloy ti agdama a kasasaad, iti las-ud ti 20 a tawen, ti panagsigarilio agbalinton a numero uno a pakaigapuan ti ipapatay ken pannakabaldado. Ad-adunton ti papatayenna a tattao ngem ti agtitipon a papatayen ti AIDS, sarut, ipapatay dagiti agpasngay, aksidente ti lugan, panagpakamatay, ken ti panangpapatay iti pada a tao.
Makapapatay ti sigarilio. Kaskasdi a masarakan iti amin a lugar dagiti agsigarilio. Iti intero a lubong, di kumurang a 1.1 a bilion ti mannigarilio, kuna ti WHO. Dayta kaipapananna a dandani kakatlo kadagiti adulto iti intero a lubong.
Pattapattaen dagiti mangad-adal iti kasasaad a nupay agbaybayad itan dagiti kompania ti sigarilio iti ginasut a milion a doliar kadagiti darum a maibusor kadakuada, bassit laeng dayta a kantidad no idilig iti adu a bilion a doliar a ganansiada. Idiay laeng Estados Unidos, mapattapatta nga adda 1.5 bilion a mapataud a sigarilio kadagiti paktoria ti tabako iti kada aldaw. Iti intero a lubong, dagiti kompania ti sigarilio ken ti gobierno bukbukodanda ti aglako iti nasurok a lima a trilion a sigarilio iti kada tawen!
Apay nga adu a tattao ti mangitultuloy iti kasta a makapapatay a bisio? No mannigarilioka, kasano a maisardengmo? Masungbatan dagitoy a saludsod iti sumaganad nga artikulo.