No Kasano a Maisardengmo

KAS iti panagadal nga agbisikleta, manmano a maisardeng ti agsigarilio iti damo a panangpadasmo. Isu a no determinadoka nga agsardeng, sisasaganaka koma a mangulit-ulit agingga nga agballigika. Dika matmatan ti panagsigariliom manen kas pannakaabak. Ibilangmo dayta a kas kapadasan a pagsursuruam, bassit laeng a pakaupayan ti mabalin a naballigi a plano. Adtoy ti sumagmamano a singasing nga epektibo kadagiti dadduma. Mabalin nga epektiboda met kenka.

Isaganam ti Isipmo a Mangisardeng

■ Umuna, masapul a kombinsirem ti bagim a makagunggona ti panangikagumaam a sumardeng. Ilistam dagiti rason no apay a kayatmon ti agsardeng, agraman dagiti amin a magunggona. Kalpasan a simmardengkan, bumileg ti pakinakemmo a sumardeng no repasuem ti listaam. Ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios ti kangrunaan a pakagutugotan a sumardeng. Kuna ti Biblia nga ayatentayo ti Dios iti amin nga isip, puso, kararua, ken pigsatayo. Ditay maaramid dayta no naadiktotayo iti sigarilio.​—Marcos 12:30.

■ Usigem ti ugalim nga agsigarilio tapno maammuam no kaano ken apay nga agsigarilioka. Mabalin a makatulong no isuratmo no kaano ken sadino ti nangsindiam iti kada sigarilio iti gagangay nga aldaw. Daytoy tulongannaka a mangkita nga umuna kadagiti kasasaad a mabalin a manggargari kenka nga agsigarilio no simmardengkan.

Iplanom ti Petsa a Panagsardengmo

■ Mangpilika iti petsa a panagsardengmo, ket markaam dayta iti kalendariom. Nasaysayaat no piliem ti aldaw a saanka unay a mabannog kadagiti trabahom iti ruar ti pagtaengan. No dumteng dayta nga aldaw, dagdagus ken agsardengka a mamimpinsan.

■ Sakbay a dumteng ti petsa a panagsardengmo, ikkatem dagiti pagarsangan, posporo, ken lighter. Labaam amin dagiti kawesmo nga agat’ sigarilio.

■ Kiddawem a paregtaendaka dagiti katrabahuam, gagayyem, ken pamiliam a mangikagumaan nga agsardeng. Dika mabain a mangkiddaw a saan nga agsigarilio dagiti dadduma iti imatangmo.

■ Iplanom dagiti aramidem iti aldaw ti panagsardengmo. Mabalin a mapanka iti lugar a sadiay maiparit ti agsigarilio, kas iti museo wenno teatro. Mabalin met nga agehersisioka​—aglangoy wenno agbisikleta wenno magna iti nawatiwat.

Panangtaming iti Epekto ti Panagsardeng

No napeklanka a mannigarilio, nalabit mariknam a mangrugi dagiti epekto ti panagsardeng sumagmamano nga oras laeng kalpasan ti maudi a panagsigariliom. Mabalin a daytoy iramanna ti kinaalipunget, di pannakaan-anus, kinauyong, panagdanag, panagleddaang, di pannakaturturog, alusiisen, naimas a pannangan, ken ti rikna a makasigsigarilioka. Nalabit adda maireseta ti doktormo nga agas a mabalin a mangpabassit kadagitoy a sintoma. Kanayonanna, adda dagiti maaramidam a makatulong kenka nga agballigi.

■ Bayat ti umuna a sumagmamano a narikut a lawas, manganka iti taraon a bassit ti calorie-na, ken uminumka iti adu a danum. Nadlaw ti dadduma a makatulong ti panagmerienda kadagiti di naluto a natnateng, kas iti carrot wenno kinsay. No agehersisioka, lumag-anka ken mabang-aran ti panagpigergermo.

■ Liklikam dagiti lugar ken kasasaad a pakasulisogam nga agsigarilio.

■ Labanam dagiti di umiso a panagrasrason a mangsulisog kenka nga agsigarilio. Adtoy ti dadduma kadagiti gagangay a mapanunotmo bayat a mariknam dagiti epekto ti panagsardeng: ‘Agsigarilioak ita laeng tapno mabang-aranak iti daytoy narikut a tiempo.’ ‘Panagsigarilio laeng ti bisiok!’ ‘Saan met a dakes unay ti sigarilio; dadduma a napeklan a mannigarilio agbiagda iti nasurok a 90 a tawen.’ ‘Addanto met la banag a pakatayak.’ ‘Saan a naragsak ti biag no awan ti sigarilio.’

■ No dandanikan sumuko, itantanmo. No agurayka iti sangapulo a minuto laeng, maep-epto met laeng ti riknam a makasigsigarilio. No dadduma kayatmon ti sumuko no panunotem a dikanto pulos agsigarilion. No kasta ti riknam, ipamaysam a panunoten ti saan a panagsigarilio uray iti dayta laeng nga aldaw.

■ No kayatmo ti agserbi iti Dios, kiddawem ti tulong babaen iti kararag. Ti naayat a Namarsua kadatayo makaipaay iti “tulong iti umiso a tiempo” kadagidiay mangikagkagumaan a mangitunos iti biagda iti pagayatanna. (Hebreo 4:16) Ngem dika namnamaen ti milagro. Masapul nga agtignayka sigun kadagiti kararagmo.

Itultuloymo ti Di Agsigarilio

■ Karirikutan ti umuna a tallo a bulan, ngem uray pay kalpasan dayta, no mabalin, liklikam dagiti mannigarilio ken dagiti kasasaad a mangsulisog kenka nga agsigarilio.

■ Dika maallilaw a mangipagarup a mabalin a sagpaminsan nga agsigarilioka, uray no simmardengkan nga agsigarilio iti makatawen wenno nabaybayag pay.

■ Pagkedkedam ti pannulisog nga “agsigarilio laeng iti maysa.” Ti maysa nalaka laeng a pasarunuam iti dadduma pay, ket di agbayag naisublinton ti amin nga inkagumaam nga insardeng. Ngem no kumapuyka ket agsigarilioka, awan rason a pasarunuam pay. No masubliam, isardengmo manen.

Minilion a mannigarilio ti nagballigin a simmardeng. No adda determinasion ken anus, maisardengmo met!