Pagpaksiat Kadagiti Insekto Para Kadagiti Sunggo!
AGNANAED kadagiti tropikal a kabakiran ti Venezuela ti naglaing ken kasla nakakallugong a sunggo a capuchin. No dumteng ti panagtutudo iti kabakiran a pagnanaedan dagiti sunggo, agparang ti nagadu a lamok nga agkagat. Malaksid a makaisturbo dagitoy a rumaut nga insekto, napeggadda pay. Masansan nga agawitda kadagiti itlog ti insekto a parasito a maawagan iti botfly, a mabalin a mangpataud iti mangpakapuy ken naut-ot a bukol no sumeksek dagitoy iti kudil ti sunggo.
Nabatad a tapno saan ida a kagaten dagiti lamok, sapsapuan dagiti capuchin ti bagida iti nasamay ken natural a pagpaksiat—ti kemikal nga iruar ti maysa a kita ti dikendiken iti bakir. Mangiruar dagitoy a dikendiken iti dua a kita ti substansia a nasamay a pagpaksiat kadagiti insekto. Kinapudnona, nasamsamay pay ti iruarda a kemikal ngem kadagiti inaramid ti tao a pagpaksiat iti insekto nga us-usaren dagiti soldado!
Gapuna, bayat ti panagtutudo, lukiaben ti kasla nakakallugong a capuchin ti ukis ti kayo wenno dagiti bunton ti anay tapno agsapulda kadagiti 10 a sentimetro a dikendiken. No makasarak iti maysa, isapsapona ti dikendiken iti intero a bagina—manipud ulo agingga kadagiti sakana. “Kasapulan unay dagiti sunggo ti kemikal nga iruar dagiti dikendiken ta uray la a pagraramanan ti uppat a sunggo ti maymaysa a dikendiken,” kuna ti Journal of Chemical Ecology. No mangrugin ti panangisapsapo iti dikendiken, di payen masurot ti gagangay nga urnos ti panagsasaganadda, a nalawag a makita no tiempo ti pannangan ken iti dadduma pay nga okasion.
[Ladawan iti panid 15]
Ti kemikal nga iruar ti dikendiken
[Credit Line]
Thomas Eisner/Cornell University
[Picture Credit Line iti panid 15]
Dr. Zoltan Takacs