Dagiti Nakaskasdaaw a Nalabaga a Selula ti Daram
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY SOUTH AFRICA
Ti kadawyan unay a selula iti daram ti mangpalabaga iti kolorna isu a maawagan dayta iti nalabaga a selula ti dara. Ti sangatedted la a daram ket aglaon iti nagadu a kakasta a selula. No kitaem iti mikroskopio, kakasla doughnut ti langada a nasukong ti tengngada imbes nga abut. Napusek ti tunggal selula iti nagadu a molekula ti hemoglobin. Kada molekula ti hemoglobin ket napintas nga immarinduyog a banag a buklen ti agarup 10,000 nga atomo ti hidrohena, karbon, nitrohena, oksihena, ken asupre, agraman ti uppat a nadagdagsen nga atomo ti iron, isu a kabaelan ti dara ti agawit iti oksihena. Gapu iti hemoglobin, ikkaten dagiti nalabaga a selula ti daram dagiti rugit a carbon dioxide iti baram sana sukatan dayta iti oksihena a malang-abmo iti angin.
Ti makinruar a balkutda, a naawagan kulapot ti sabali pay a napateg a paset dagiti nalabaga a selula ti daram. Gapu iti daytoy nakaskasdaaw a balkut, mabennat dagiti selula tapno umingpis. Iti kasta, makalasatda iti kabassitan nga uratmo tapno masustentuan ti amin a paset ti bagim.
Dagiti nalabaga a selula ti daram ket mapataud iti pata ti tulangmo. Apaman a sumrek ti baro a selula iti daram, agrikus dayta iti pusom ken iti bagim iti nasurok a mamin-100,000. Saan a kas iti dadduma pay a selula, dagiti nalabaga a selula ti dara awananda iti nukleo. Gapu iti dayta, ad-adu ti espasioda tapno maawitda ti oksihena ken agbalinda a nalaglag-an. Dayta ti makatulong iti pusom a mangibomba iti nagadu a nalabaga a selula ti dara iti intero a bagim. Nupay kasta, gapu ta awananda iti nukleo, saanda a mapabaro dagiti makin-uneg a pasetda. Isu a kalpasan iti agarup 120 nga aldaw, kumapuyen dagiti nalabaga a selula ti daram ket saandan nga agbennat. Dagiti daddadakkel a puraw a selula ti dara a maawagan iti phagocyte ti mangan kadagitoy narunoten a selula sada mangiruar kadagiti atomo nga iron. Ti manmano nga atomo ti iron kumpetda kadagiti agibiahe a molekula a mangipan kadagitoy iti pata ti tulangmo tapno mausar nga agpataud kadagiti baro a nalabaga a selula. Kada segundo, mangiruar ti pata ti tulangmo iti dua a riwriw agingga iti tallo a riwriw a baro a nalabaga a selula iti daram!
No kellaat nga agsardeng nga agtrabaho ti nagadu a nalabaga a selula ti daram, mabalin a matayka iti las-ud ti sumagmamano a minuto. Anian a yamantayo ken Jehova a Dios gapu iti daytoy a nakaskasdaaw nga aspeto ti panamarsuana tapno agbiagtayo ken matagiragsaktayo ti biag! Awan duadua nga umanamongka iti salmista idi kinunana: “O Jehova, sinukimatnak, ket ammonak. Idayawkanto agsipud ta iti nakaam-amak a pamay-an nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti aramidmo, kas pagaammo unay ti kararuak.”—Salmo 139:1, 14.
[Diagram iti panid 24]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Nalabaga a selula ti dara
Kulapot
Hemoglobin (napadakkel)
Oksihena