Aborsion—Saan a Pudno a Solusion

NAMULAGATAN ni Bill ti panamati a nadagsen a basol ti aborsion ken kapada dayta ti panangpapatay. Ngem idi 1975, nagbaliw ti nabayagen a prinsipiona idi masapul nga agdesision a mismo iti daytoy a banag. Nasikoganna ti nobiana a ni Victoria ngem saan pay a nakasagana a mangikasar kenkuana ken agbalin nga ama. Kinuna ni Bill: “Insigida a pinilik ti panglakaan a solusion isu nga imbagak ken Victoria a masapul nga agpaaborsion.”

Saanen a karkarna ti napili ni Bill a panglakaan a solusion iti di naiplano ken di kinayat a panagsikog. Sigun iti sangalubongan a panagadal idi 2007, napattapatta nga 42 a milion ti nangiparegreg iti sikogda iti intero a lubong idi 2003. Nagduduma ti puli, nasionalidad, relihion, kasasaad ti panagbiag, naragpat nga adal, ken edad dagidiay agparparegreg. No dimo kinayat ti panagsikogmo, ania ngay ti aramidem? Apay a nagadu ti agparparegreg?

‘Awanen ti Mapanunotko a Sabali a Solusion’

Inlawlawag ti maysa a 35 anyos a babai: “Peligroso ken nagrigat ti nabiit pay a panagpasngayko, ken nagadu ti problemami iti kuarta ken pamilia. Innem a lawas kalpasan ti panaganakko, masikogak manen. Inkeddengmi nga iparegreg dayta. Ammok a dakes ngem awanen ti mapanunotko a sabali a solusion.”

Agparegreg dagiti babbai gapu iti agduduma a rason, kas iti pinansial a parikut ken di naballigi a relasion wenno abusado pay ketdi a karelasion. Gapu iti dayta, kayatdan a gupden ti aniaman a pakainaiganda iti nakasikog kadakuada. Wenno nalabit, saan a plano ti babai ti agsikog wenno saan a plano ti agkapareha ti maaddaan iti anak.

No dadduma, agparegregda tapno masalakniban ti dayawda. Kasta ti kasasaad ti maysa a nadakamat ni Dr. Susan Wicklund iti librona a This Common Secret—My Journey as an Abortion Doctor. Impudno ti maysa a pasiente a mayat nga agparegreg: “Relihioso unay ti nagannakko. . . . Dakkel a pakaibabainanda no aganakak a di naikasar. Agdadata no kuan kadagiti gagayyemda a nakabasolak.”

Insaludsod ni Dr. Wicklund: “Sige, talaga a nakabasolka, ngem ania ti panangmatmatda iti aborsion?” Impudno dayta a babai: “Nagdagsen a basol ti aborsion. Ngem nasaysayaat la daytan ta mabalin nga ilimed. No agparegregak, dinto pulos maammuan dayta ti gagayyem [dagiti nagannakko] a karelihionanmi.”

Aniaman ti kasasaad, masansan a narigat ti agdesision nga agparegreg ken nasaem unay dayta. Ngem talaga kadi a solusion ti aborsion?

Usigem Dagiti Resultana

Sigun iti maysa a panagadal idi 2004 iti 331 a Ruso ken 217 nga Americano a nagparegreg, agarup kagudua kadakuada ti nagleddaang kalpasan ti aborsion. Dandani 50 a porsiento kadagiti Ruso ken dandani 80 a porsiento kadagiti Americano ti “makonsiensia” iti inaramidda. Nasurok nga 60 a porsiento kadagiti Americano ‘didan mapakawan ti bagida.’ Yantangay makonkonsiensia ti nagadu a nagparegreg—uray dagidiay saan a relihioso—apay ngarud a nagadu latta nga agtutubo ti agparparegreg?

Masansan a maigapu dayta iti nakaro a panangdurog. Dagiti nagannak, asawa, wenno maseknan a gagayyem mabalin nga iparegtada ti aborsion ta ipapanda a nasaysayaat la daytan ngem ti panangituloy iti panagsikog. Mangituggod dayta iti dinadarasudos ken di nainsiriban a desision. “Nupay kasta, kalpasan ti agkakanat a napanunot ken narikna dagiti babbai iti panagdesisionda ken no naaramiden ti panagparegreg, agsubli ti gagangay a rikna ken panagpampanunotda. Ngem masansan a mariknadanto ti nakaro a pannakakonsiensia, panagladingit, ken panagbabawi,” kinuna ni Dr. Priscilla Coleman, maysa nga eksperto maipapan kadagiti pagdaksan ti panagparegreg no iti salun-at ti panunot.

Dayta a panagbabawi ket masansan a nainaig iti daytoy a saludsod: Ti kadi aborsion kineltayna ti maysan a biag? Sigun iti report ti South Dakota Task Force to Study Abortion, ti adu a masikog a nagparegreg “ket naallilaw iti panangipagarup a ‘tisyu’ laeng ti naikkat. Imbagada a dida koma nagparegreg no naipakaammo kadakuada ti agpayso.”

Kalpasan a nausig ti “makakellaat ken nakalkaldaang unay a testimonia” ti 1,940 a nagparegreg, kastoy ti konklusion ti panagadal: “Makapungtot ti adu kadagitoy a babbai gapu iti nakaro a panagladingitda iti ipapatay ti anakda a naibaga kadakuada a saan pay kano idi a sibibiag.” Sigun iti dayta a report, “masansan a maburibor unay ti nagparegreg no maamirisnan a pinatayna ti anakna.”

Ngem ania ti kinapudno? Ti kadi aborsion ikkatenna laeng ti sumagmamano a tisyu manipud iti bagi ti masikog? Ti kadi sikog ket talaga a sibibiagen a persona?

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 4]

PANAGPASNGAY KEN PANAGPAREGREG

Ti maysa a panagadal idi 2006 rinepasona ti pakasaritaan ti biag ti adu a nagsikog idi balasitangda pay. Kagudua kadakuada ti nagpasngay ken kagudua ti nagparegreg. Kastoy ti konklusion ti panagadal: “Kadagidiay nagpasngay, basbassit ti bilang dagiti nagpabalakad iti sikologo, manmano ti di makaturog, ken mabilbilang laeng ti nagmarihuana, no idilig kadagidiay nagparegreg.”—Journal of Youth and Adolescence.

Impaay ti sabali pay a report “dagiti resulta ti uppat a nakalawlawa ti saklawenna a panagadal iti lubong.” Ania ti impalgak dagita a panagadal? “No idilig kadagiti saan a pulos a nagparegreg, ad-adu kadagiti nagparegreg ti agsagsagaba iti nadumaduma a sakit iti isip.”—Report of the South Dakota Task Force to Study Abortion—2005.