Makatulong Wenno Makadangran?

Ti drayber dina nakontrol ti luganna isu a naidungpar iti poste ket nakaro ti pannakadunor ti kaduana. Dagus nga inusarna ti selponna tapno agpaarayat. Ngem apay a dina nakontrol itay ti luganna? Ngamin, kinitana biit ti selponna tapno masungbatanna ti awag kenkuana.

KAS ipakita daytoy a pagarigan, dagiti produkto ti moderno a teknolohia ket mabalin a makatulong wenno makadangran—depende kadatayo. Nupay kasta, manmanon ti mayat nga agusar kadagiti kadaanan a produkto. Kas pagarigan, gapu kadagiti kompiuter, umalisto dagiti makatuok a trabahotayo, sinanam-ay a makagatang ken makaibankotayo babaen iti Internet, ken masansanen ti komunikasiontayo iti sabsabali iti tulong ti e-mail, voice-mail, wenno video link.

Iti di pay unay nabayag, mapan dagiti miembro ti pamilia iti nadumaduma a turongenda iti agsapa ket iti la karabiannan nga agsasaritada manen. Ngem itan, sigun iti USA Today, “70% kadagiti agassawa nga agpada nga addaan iti selpon ti inaldaw nga aginnawag tapno laeng agkinnomustada, 64% ti aginnawag tapno pagtunosenda ti eskediulda, ken 42% kadagiti nagannak ti inaldaw nga umawag kadagiti annakda babaen iti selpon.”

Ikabilangam Dagiti Pagdaksanna

Makadangran kadi iti bagi ken panunot ti nalabes wenno di umiso a panangusar iti teknolohia? Usigem ti kakaskasar a pagassawaan iti maysa a pagilian iti Laud. Sigun iti padamag, “kanayonda nga aginnawag iti selpon—addada man iti lugan, gym, ken uray iti agduma a paset ti mismo a balayda.” Adda pay tiempo a nakabusbosda iti 4,000 a minuto—nasurok nga 66 nga oras—iti makabulan, ken kinunada a saan a kompleto ti biagda no awan ti selponda. Makita kadakuada dagiti “gagangay a pagilasinan ti pannakaadikto,” kinuna ni Dr. Harris Stratyner, maysa nga espesialista iti isip. “Kasla addaanda iti relasion babaen iti maysa a banag.”

Mabalin a kasla nalabes unay dayta, ngem ipakitana ti makapadanag a pagannayasan. Para iti adu, nagrigat kadakuada ti panangpampanunot nga uray iti maysa la nga oras ket dida makakontak wenno di ida makontak ti sabsabali. “Masapul a kanayon a kitaenmi no adda e-mail-mi, masapul a kanayon nga ag-Internet-kami, masapul a kanayonmi a ma-text ti gagayyemmi,” kinuna ti maysa a babai nga agtawen iti nasurok a 20.

No ti teknolohia ti “pangbusbusbosam iti ad-adu a tiempom ken isu lattan ti as-asikasuem nga uray la maliwayamon ti amin a banag, sigurado a pagilasinan dayta a saanen a maiparbeng ti ar-aramidem,” kinuna ni Dr. Brian Yeo iti The Business Times of Singapore. Maysa pay, dagidiay agputputong iti adu nga oras tapno usarenda dagiti gadyetda ket masansan a manmano wenno pulos a didan makapagehersisio isu a posible a maaddaanda iti sakit iti puso, diabetes, wenno dadduma pay a nakaro a sakit.

Nabibiit a rumsua ti dadduma a peggad. No maipapan kadagiti selpon kas pagarigan, napaneknekan ti nabiit pay a panagadal a dagiti agmanmaneho a makisasao babaen iti selpon, ig-iggamanda man dayta wenno saan, ket kas kapeggad dagiti nabartek a drayber! Ti panag-text bayat nga agmanmaneho ket mabalin met a pakaigapuan ti ipapatay. Sigun iti maysa a surbey, agarup 40% kadagiti drayber nga agtawen iti 16 agingga iti 27 ti ag-text bayat nga agmanmanehoda. Kanayonanna, no kayatmo ti umawag wenno ag-text bayat nga agmanmanehoka, laglagipem a no bilang maaksidenteka, mabalin a sukimatento ti polisia ken ti kompania ti insurance-mo no inusarmo ti selponmo kadagiti kanito sakbay a naaksidenteka. Ti maysa nga awag wenno text ket mabalin a makadidigra unay!a Adda aksidente ti tren idi 2008 idiay California, U.S.A. a nakatayan ti 25. Naammuan iti imbestigasion a nag-text ti makinista ti tren sumagmamano a segundo sakbay ti aksidente. Di man la pulos nakapagpreno.

Yantangay umad-adu ti ubbing nga agus-usar kadagiti selpon, kompiuter, ken gadyet a paglinglingayan, masapul a masursuroda ti nainsiriban ken responsable a panangusar kadagita. Kasano? Pangngaasim ta basaem ti sumaruno nga artikulo.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 5]

Umad-adu kadi ti tiempo a busbusbosem iti panangusar iti teknolohia?