Lohikal a Pannakabukel ti Material

SAKBAY a maorganisar a lohikal ti materialmo, masapul nga adda pampanunotem a panggep. Ti aya panggepmo ket mangidatag laeng iti impormasion maipapan iti partikular a suheto​—maysa a sursuro, kababalin, kualidad, kita ti kondukta, wenno wagas ti panagbiag? Kayatmo aya a paneknekan nga umiso wenno di umiso ti maysa nga ideya? Rantam aya a pabilgen ti apresasionda iti maysa a banag wenno gutugoten ida nga agtignay? Tapno epektibo ti panangidatagmo iti material iti maysa a tao wenno grupo, masapul nga ikonsiderarmo no ania ti datin nga ammoda maipapan iti dayta a banag ken no ania ti panangmatmatda iti dayta. Kalpasan a maaramidmo daytoy, balabalaem ti materialmo iti wagas a makatulong kenka a mangibanag iti panggepmo.

No maipapan iti ministerio ni Saulo (Pablo) idiay Damasco, ipadamag ti Aramid 9:22 a “tiktikawenna idi dagiti Judio a nagnaed idiay Damasco bayat a lohikal a pampaneknekanna a daytoy isu ti Kristo.” Ania ti ramanen dayta a lohikal a pammaneknek? Kas ipasimudaag ti rekord maipapan iti naud-udi a ministerio ni Pablo idiay Antioquia ken Tesalonica, dinakamatna nga umuna ti kinapudno nga akseptaren dagiti Judio ti Hebreo a Kasuratan ken ibagbagada a patienda ti sasawen dagitoy maipapan iti Mesias. Kalpasanna, nangpili ni Pablo manipud kadagitoy a Kasuratan iti paspaset a nangdakamat iti biag ken ministerio ti Mesias. Inadaw ken indiligna dagitoy kadagiti aktual a pasamak a nainaig ken Jesus. Kamaudiananna, inruarna ti nabatad a konklusion, a ni Jesus isu ti Kristo, wenno Mesias. (Ara. 13:16-41; 17:2, 3) No lohikal met ti panangidatagmo iti kinapudno a masarakan iti Biblia, makaallukoy dayta kadagiti sabsabali.

Panangorganisar iti Presentasion. Mabalin nga urnosen ti material iti nagduduma a wagas a lohikal. No nasaysayaat para kenka, mabalinmo a pagtitiponen dagiti pamay-an nga usarem. Ikonsiderarmo dagitoy sumagmamano a posibilidad.

Panangurnos sigun iti topiko. Kaipapanan daytoy a bennebennegem nga urnosen ti materialmo, a tunggal benneg ket tumulong a mangibanag iti panggepmo. Mabalin a dagiti benneg ket kangrunaan a punto a nasken tapno maawatanda ti topikom. Mabalin nga espesipiko dagitoy nga argumento a mangpaneknek nga umiso wenno di umiso ti maysa a banag. Dagiti dadduma a punto, nupay nainaigda iti topiko, ket mabalin nga inayon wenno ikkaten, depende kadagiti agdengngeg kenka wenno iti panggepmo.

Usigem ti maysa a pagarigan ti panangurnos sigun iti topiko. Ti ababa a presentasion maipapan iti nagan ti Dios ket mabalin nga iramanna ti (1) no apay a napateg nga ammuentayo ti Dios babaen ti naganna, (2) no ania ti nagan ti Dios, ken (3) no kasanotay a dayawen dayta a nagan.

Adu ti maadalmo maipapan iti panangurnos iti material sigun iti topiko no usigem dagiti publikasion nga insagana “ti matalek ken masirib nga adipen” a maus-usar iti panagadal iti Biblia kadagiti pagtaengan. (Mat. 24:45) Masansan nga adu a suheto, wenno topiko, ti iraman dagitoy a publikasion a tumulong kadagiti iyad-adalam a mangkita iti pakabuklan dagiti pamunganayan a kinapudno a linaon ti Biblia. Kadagiti daddadakkel a publikasion, nausar dagiti subtitulo a nakabingbingayan ti tunggal kapitulo. Tunggal topiko isaganana ti estudiante iti sumaganad a material ken tumulong tapno matarusanna ti pakabuklan dayta a material.

Makagapu ken epekto. Ti panangilawlawag a mangrugi iti makagapu agingga iti epekto ket sabali pay a pamay-an ti lohikal a panangidatag iti impormasion.

Mabalin nga epektibo daytoy a pamay-an no makisarsaritaka iti maysa a grupo wenno kadagiti indibidual a masapul a mangamiris a naimbag iti pagbanagan ti ar-aramidenda wenno panggepda nga aramiden. Mangipaay ti Proverbio kapitulo 7 iti nagsayaat a pagarigan iti daytoy. Silalawag a deskribirenna no kasano a ti awan padasna nga agtutubo a lalaki “nga awanan puso” (ti makagapu) ket naisagmak iti maysa a balangkantis ket nasaem ti nagbanaganna (ti epekto).​—Prov. 7:7.

Tapno ad-adda a maipaganetget, mabalinmo a paggidiaten ti dakes a nagbanagan dagidiay saan a magmagna kadagiti dalan ni Jehova ken ti nasayaat a nagbanagan dagidiay mangipangpangag ken Jehova. Tinignay idi ti espiritu ni Jehova ni Moises a mangaramid iti kasta a panamaggidiat idi nagpalawag iti nasion ti Israel sakbay a simrekda iti Naikari a Daga.​—Deut., kap. 28.

Iti dadduma a kasasaad, nasaysayaat no irugim ti presentasionmo babaen ti panangibatadmo iti maysa a situasion (ti epekto) ket kalpasanna idatagmo ti ebidensia a mangipakita kadagiti kasasaad a nangiturong iti dayta (ti makagapu). Masansan a ramanen daytoy ti panangidatag iti problema ken solusion.

Problema ken solusion. Iti tay-ak ti ministerio, mabalin a matignay ti maysa a tao a dumngeg no salaysayem ti problema a pakaseknan dagiti tattao ken ipakitam nga adda makapnek a solusion. Mabalin a sika wenno ti kasarsaritam ti nangdakamat iti problema.

Dayta a problema ket mabalin a maipapan iti panaglakay ken ipapatay dagiti tattao, panagraira ti krimen, wenno ti nasaknap a kinaawan ti hustisia. Saan a masapul ti atiddog a saritaan a mangipakita nga adda kasta a problema, yantangay nabatad dayta. Irugim laeng babaen ti panangdakamatmo iti problema, ket kalpasanna idatagmo ti solusion nga ipaay ti Biblia.

Iti sabali a bangir, mabalin a personal ti problema, a pakairamanan dagiti karit a sarsarangten ti agsolsolo a nagannak, pannakaupay gapu iti grabe a sakit, wenno rigat a mapaspasaran ti maysa gapu iti panangirurumen kenkuana ti sabali. Tapno nasayaat ti magapuanam, masapul nga umuna pay nga umimdengka a naimbag. Naglaon ti Biblia iti napateg nga impormasion maipapan kadagita a problema. Ngem masapul nga usaren dayta a buyogen ti pannakaawat. Tapno makagunggona ti panagsaritayo iti maysa a tao, masapul a realistikoka. Ibatadmo no ti salsalaysayem ket permanente a solusion, temporario a pannakapabang-ar, wenno panagibtur laeng iti situasion a di mabalin a balbaliwan iti agdama a sistema ti bambanag. Iti sabali a pannao, siguraduem a dagiti idatdatagmo a Nainkasuratan a rason ket umdas a mangsuporta iti konklusion a mabukelmo. Ta no saan, ti solusion a dakdakamatem ket mabalin a saan nga agparang a lohikal iti kasarsaritam.

Kronolohikal a panagsasaganad. Adda dagiti material a nasaysayaat no maidatag sigun iti panagsasaganadda. Kas pagarigan, iti libro ti Exodo, naisalaysay ti Sangapulo a Saplit sigun iti urnos a pannakapasamakda. Iti Hebreo kapitulo 11, kronolohikal ti panangilista ni apostol Pablo kadagiti lallaki ken babbai a mapagwadan ti pammatida.

No salaysayem dagiti pasamak iti napalabas sigun iti kronolohikal a panagsasaganadda, mabalin a tumulong daytoy kadagiti agdengdengngeg a mangtarus no kasano a rimsua dagiti sirkumstansia. Agaplikar daytoy iti historia iti moderno a panawen ken kasta met kadagiti pasamak idi panawen ti Biblia. Iti kasta, mabalinmo a pagtiponen ti kronolohikal a panagsasagadsad ken ti makagapu-ken-epekto a panangilawlawag. No panggepmo a balabalaen dagiti ipakita ti Biblia a mapasamak iti masanguanan, nalabit a ti kronolohikal a panangidatag ti kalakaan a masurotan ken matandaanan dagiti agdengdengngeg kenka.

Ti panagusar iti kronolohikal a pamay-an dina kaipapanan a kanayon nga ipuonmo iti rugina. Iti dadduma a kasasaad, mabalin nga ad-adda nga epektibo no isalaysaymo ti maysa a dramatiko a paset ti estoria. Kas pagarigan, no mangisalaysayka iti kapadasan, mabalin a dakamatem ti maysa a kasasaad idi nasuot ti kinatarnaw ti maysa a tao iti Dios. No natukaymon ti interes iti dayta a paset ti salaysay, mabalinmon nga idatag iti kronolohikal a panagsasaganad dagiti detalye a nangiturong iti dayta.

Panangusar Kadagiti Nasken Laeng a Material. Aniaman ti kayatmo a panangorganisar iti materialmo, annadam a dagidiay laeng nasken ti usarem. Ti panagpilim ket agpannuray koma iti tema ti palawagmo. Ikonsiderarmo met no siasino dagiti agdengngeg kenka. Mabalin a nakapatpateg ti maysa a punto para iti maysa a grupo, ngem saan a napateg dayta iti sabali a grupo. Siguraduem met nga amin a materialmo ket makatulong a mangibanag iti panggepmo. Ta no saan, saan nga epektibo ti palawagmo, nupay makapainteres.

No agsukimatka, adu dagiti masarakam a makapainteres a material a nainaig iti topikom. Kasano kaadu kadagita ti usarem? No adu unay ti impormasion nga idatagmo kadagiti agdengdengngeg, madadael ti panggepmo. Nalaklaka a matandaanan ti sumagmamano a kangrunaan nga ideya a nasayaat ti pannakabukelna ngem ti nakaad-adu nga ideya a napardas ti pannakaidatagna. Di kayat a sawen daytoy a pulos a dika manginayon kadagiti makapainteres a detalye. Ngem saanda koma a libegen ti panggepmo. Imutektekam no kasano a ti kakasta a detalye ket siaannad a nainayon iti Biblia sigun iti Marcos 7:3, 4 ken Juan 4:1-3, 7-9.

No umallatiwka iti sabali a punto, dimo biglaen di la ket ta di masurotan dagiti agdengdengngeg ti turturongen ti ibagbagam. Tapno nasayaat ti panagaallot dagiti ideya, masapul a rangtayam ti maysa nga ideya no umallatiwka iti sabali. Ti rangtay ket mabalin a buklen ti sasao wenno maysa a kompleto a sentensia a mangipakita iti panagnanaig dagiti ideya. Iti adu a lenguahe, mausar dagiti simple a mamagsilpo a sasao wenno sumagmamano a sasao a mangipakita iti pakainaigan ti maysa a baro nga ideya iti daydiay sinarunona.

Maibanagmo ti panggepmo no ti laeng nasken a material ti usarem ken organisarem dayta iti lohikal nga urnosna.