Nasdaaw iti Kinatarnaw dagiti Saksi ni Jehova

IDI 1978 simmarungkar ni Christine E. King iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Londres, Inglaterra. Maipapan iti thesis nga isagsaganana iti kinadoktorna, agsapsapul ti impormasion maipapan ti kapkapadasan dagiti Saksi idiay Alemania bayat ti maikadua a gubat sangalubongan. Bayat panagur-urnongna ti materialna, isut’ nagsiddaaw iti di pannakikompromiso a takder dagiti Saksi ni Jehova idiay Nazi nga Alemania a naikeddengna nga isagana ken padakkelen ti thesisna tapno maipablaak kas maysa a libro. Kalpasan panangawatna ti kinadoktorna, nagsurat iti sanga nga opisina: “Nasarakak ti trabahok kadagiti Saksi ni Jehova a makakarit unay ket nagtungpalak nga addaan napalaos a panangipateg iti takder nga inaramid dagiti Saksi nga Aleman kadagiti Nazis; manginanamaak a ti librok ti mangisarming iti daytoy.” Ti paulo ti libro ni Dr. King ket The Nazi State and the New Religions: Five Case Studies in Non-Conformity.

Ti naisangsangayan unay kadagiti panagsirarak ni Dr. King isu ti bilang dagiti ipapatay ken pannakaibalud dagiti Saksi ni Jehova. Ipamatmat dagitoy a dagiti napalabas a bilang nga impablaak dagiti Saksi ti nababa unay. Ti gubuayan ni Dr. King kadagitoy a bilang isu ti tomoa a naipablaak idiay Munich, Alemania, babaen ken ni Michael Kater. “Ti mismo a panagadalko kadagiti rekord ti Korte ken Gestapo,” kunana, “ti sigurado a mangsuportar kadagitoy a bilang a nangatngato pay.”

Ania dagitoy a bilang? “Agarup 10,000 dagiti naibalud, ket sangsangkamaysa immawatda ti sentensia nga agdagup ti 20,000 a tawtawen. Maysa iti tunggal dua a Saksi nga Aleman ti naibalud, maysa iti kada uppat ti nakapukaw ti biagda.

“Maibusor iti amin a pakarigatan,” intuloyna, “dagiti Saksi kadagiti kampo nagtataripnong ken nagkarkararagda a sangsangkamaysa, nagaramidda kadagiti literatura ken nangpataudda kadagiti kumberte. Napapigsa babaen iti panagkakaduada, ken, saan a kas kadagiti dadduma a balud, a pagaammoda dagiti rason no apay nga adda dagita kakasta a luglugar ken no apay nagsabagada, pinaneknekan dagiti Saksi nga isudat’ bassit ngem nakalaglagip a bunggoy dagiti balud, a natandaanda babaen kadagiti violeta a trianggulo ken agdindinamag iti kinamaingel ken iti pammatida.”

Inaramid pay ni Dr. King daytoy kanayonan a panangbalor: “Sinalimetmetanda dagiti prinsipio a teolohikal; nagtalinaed a ‘neutral’ dagiti Saksi, nasingpetda ken mapagtalkanda a naan-anay ken gapu iti dayta, karkarna unay masansan makitada dagiti bagbagida a maus-usar kas babaonen ti SS [ti organisasion a nagandar kadagiti kampo konsentrasion]. Maysa nga opisial ti SS nagkomento a ti laeng Saksi ni Jehova ti mapagtalkan a mangbarbas ti apona babaen iti nakatadtadem a labaha a dina usaren ti labaha iti narungsot a pamay-an.”

Kalpasan panagkomentona a ti turay a Nazi binutbutengna dagiti dadduma a sekta iti pannakikompromiso iti dayta, kuna ni Dr. King: “Dagiti laeng Saksi ti di natungday ti gobierno, ta uray pay no rinibo dagiti pinapatayda, ti trabaho [a pangikaskasaba ti pagarian ni Jehova] nagtultuloy ket idi Mayo 1945 ti tignay dagiti Saksi ni Jehova ti sibibiag pay, ngem ti National Socialism awanen. Ti bilang dagiti Saksi rimmang-ay ket awan aniaman a naaramid a pannakikompromiso. Ti tignay ti nakagun-od kadagiti martir ket sibaballigi a nakidangadangda manen iti maysa a bakal iti gubat ni Jehova a Dios.”

[Dagiti Footnote]