Pannakaagas Amin nga An-anayen—Tagtagainep Laeng Aya?
NI Juan maysa a tao a lakay unayen. Isut’ naidestierro iti bassit a puro iti nabayagen. Agparang a busbosenna ti maud-udi a paset iti biagna a naiputputong. Ngem iti dayta a kasasaad isut’ immawat ti mensahe a napnuan pammaregta kenkuana—ken kadatayo.
Iti dramatiko a sirmata nakangngeg ni Juan ti natbag a timek manipud langit nga agkunkuna: “Adtoy! Ti tabernakulo ti Dios adda kadagiti tattao . . . Ket punasennanto ti amin a lulua kadagiti matada, ket awanton ni patay, ken awanto metten ti sasaibbek wenno sangsangit wenno rigrigat. Ta dagiti immuna a bambanag napalabasdan.”
Kalpasanna, isut’ nakakita iti maysa a karayan a sumilapsilap, a naglitnaw dagiti dandanumna. Idiay ig-igidna isut’ nakakita kadagiti nalasbang a kaykayo nga addaan bungbunga. Ti bulbulong dagiti kaykayo ket agpaay a pakaagasan dagiti nasnasion. Anian a makapabang-ar a kapadasan!
No koma no nangngeg ken nakitayo ti nangngeg ken nakita ni Juan, saan aya a maragsakankayo a makaammo nga addanto aldaw nga amin nga ut-ot ken panagsagaba ket agawandanton ken amin dagiti an-anayen maagasandanton? Pudno unay, pudno a daytat’ kasla nakasaysayaat unay a patien!
Apay Narigat Unay a Patien
Ti adda a napasamak sadiay ket maysa a historikal a paset a napagteng idi tawen 96 K.P. idiay isla ti Patmos, a di adayo manipud moderno-aldaw a Turkia. Ti lakay a ni Juan isu ti inay-ayat nga apostol ni Jesu-Kristo, ket ti inna nakita inlanadna iti Santa Biblia.—Apocalipsis 1:9; 21:3, 4; 22:1, 2.
Uray pay kasta, kaaduan a tattao ita narigatda a patien nga addanto ti panawen nga awanton dagiti saksakit. Apay? Gapu ti natauan a kababalin, addaantay ti pagannayasan a mangilaksid iti aniaman a kasla maisupadi kadagiti gagangay a kapadasantayo.
Maipapan iti nabayagen a pannakidangadang ti tao a maibusor iti sakit, ni Richard Fiennes, a patologo iti Zoological Society iti Londres, ti nagsurat idiay librona a Man, Nature and Disease:
“Ti ngarud aya panagpatingga ti pannakidangadang makitkitan? Ti tao makidangdangadang iti maysa a hydra. No ti maysa nga ulona maikkat, sabalinto manen ti agparang iti lugarna. Ti di naintiempuan a sakit, panagkapuy, ken ipapatay ti kaskasdi isuda pay laeng dagiti kagaganatan unay kadagiti parparikut ti tao; a kadagiti naglabas nga al-aldaw ti sarut, pulmon, ken ti ipapatay iti panagipasngay ti anak isuda idi ti parparikut, itatta, ti sakit ti puso, istrok, kanser, ken dadduma pay nga an-anayen ti nangala ti luglugarda.”
Dagiti mammapatay idi “un-unana nga al-aldaw” ti saan pay met a nagpukaw a naan-anay itatta. Ti The Economist iti Londres ti nangipadamag nga “idiay Asia, Africa ken Sud America, maysa a tao iti kada 10 ti masaksaktan. Kaaduan kadagiti napanglaw agsagabada kadagiti saksakit kas iti nakaro a diarrhoea ken pulmon bayat ti panagbiagda. . . . Minilmilion ti matayto gapu kadagiti parasitiko a saksakit a kas ti malaria wenno schistosomiasis (ie, bilharzia [a patauden ti parasito iti dara]); dadduma ti baldaento ti panagkukutel.”
Uray kadagiti nabaknang a pagpagilian ti dadduma nga ulo ti “hydra” ti mangburibor kadagiti eksperto. “Dagiti doktor itatta ti maipaspasango kadagiti ganggannaet a saksakit nga ad-adda a makapapatay ngem kadagiti nabayagen a mammapatay kas ti panagburtong ken dipteria,” insurat ni Edward Edelson idiay Daily News ti Nueva York.
Sumagmamano a tawen ti napalabasen, ti sao nga AIDS a nabuangay manipud immuna a letra dagiti sasao ti mabalin nga awan koma unay ti kaipapananna iti kaaduan a tattao. Ita, daytoy makapapatay a sakit nagbalinen a pagaammo ti ngangngani tunggal maysa, kas met ti sakit a Legionnaires ken toxic shock syndrome. Ti agur-uray nga adda kadagiti ig-igid isu pay ti dadduma a manamnama a mammapatay: Ti Ebola fever, Lassa fever, Korean hemorrhagic fever, Reye’s syndrome, Kawasaki disease, hemolytic uremic syndrome, ken dadduma pay. “Maysa a banag nga adda iti pakasarsaritaan dagitoy a ganggannaet a sakit a ta masansan a mangidatagda iti medisina kadagiti di masolbar a parikut,” kuna ni Edelson.
Agpapan pay kadagiti medikal nga iyaaddang, kaaduan kadagiti tattao ti nangipalubosen kadagiti bagbagida a mamati a ti sakit ken ipapatay di maliklikanen iti kamaudianan. Narigatda a panunoten nga addanto pay ti panawen inton ti ipapatay, ut-ot, ken sakit awandanton.
Ania, ngarud, ti maipapan iti makatignay a sirmata nga inawat ni Juan? Agtungpalto aya dayta a maysa manen kadagiti di matungtungpal a tagtagainep? Addaantay kadagiti naimbag a rason a pamatian a saanto a kasta. Dagdagus kalpasan ti pannakangegna kadagiti nakaskasdaaw a karkari, immawat ni Juan iti daytoy a pammatalged: “Isuratmo, ta dagitoy a sasao papatien ken napudnoda.” (Apocalipsis 21:5; 22:6) Kasanonto ti pannakatungpal dagitoy a sasao? Ket makitatayto aya ti kaitungpalanda iti panagbiagtayo?
[Diagram/Mapa iti panid 3]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Dagiti mammapatay kadagiti napalabas ti nangimpektar pay ti nalawa a luglugar
Kukutel
Kukutel ken Malaria