Ti Ima ni Jehova ti Adda Kadakami

Kas salaysayen ni Simon Kraker

“TATANG, ania kadi a karera ti innak suroten?”

“Bueno, Simon, panunotem dayta a banag a naimbag agsipud ta saanak a makapagdesision para kenka.”

“Wen, Tatang, ngem babaen kadagiti kapadasam nasaysayaat ti ammom!”

“Nalabit a kasta, Simon. Nagadu dagiti tay-ak nga usigen, ket kasla makaallukoyda amin, ngem ania ti ad-adda a makaparagsak unay kenka?”

“Sige ngarud, Tatang. Napampanunotkon ti maipapan iti musika, ballet, acrobatics, medisina, ken kasta met ti kinapadi. Adda interesko iti tunggal maysa.”

Itan ania koma ti piniliyo? Ania a dalan koma ti dinaliasatyo? Idi karrugi ti 1920’s, adda banag a napasamak iti pamiliami nga addaan dakkel nga epekto iti panangpilik iti karerak. Palubosandak a mangisalaysay kadakayo.

Dagiti dadakkelko, da Mary ken Joseph, agpadpada a naipasngayda idiay Austria, ngem nagsarakda ken nagkallaysada idiay Estados Unidos. Sakbay ti iyaakarda idiay Estados Unidos, nasaknap dagiti dinaliasat ni Tatang iti intero nga Europa kas propesional a managtokar ti trompeta. Gapuna, sinigurona nga amin dagiti walo nga annakna saanda laeng a maaddaan iti nasayaat nga akademiko nga edukasion no di ket kasta met maysa a musikal. Ti biolin ti kontribusionko iti orkestra ti pamilia.

Kas Romano Katoliko, kayatda Nanang ken Tatang nga aminkami maaddaan iti nasayaat a narelihiusuan a pannakaisuro. Malaglagipko pay ti Biblia a Romano Katoliko nga adda idiay balaymi. Daytat’ maysa a dakkel, ken adda naimarka a bimmalitok a krus iti napuskol nga akkubna, ken naisurat iti kadaananen a tipo nga Aleman. Nawadwad ti ammok iti dayta tapno maaddaanak iti nangato a panangipateg iti Biblia kas Sao ti Dios.

Idi karrugi ti 1920’s, mait-ited dagiti libre a polieto ti Biblia babaen ti maysa a relihion iti sanguanan iti simbaanmi a Holy Trinity Church idiay siudad ti Cleveland, Ohio. Dakami amin ti nangiyawid iti dayta ken idiligmi ida iti Bibliami. Dayta ti impablaak dagiti Estudiante ti Biblia, kas pagaammo idi kadagiti Saksi ni Jehova. Maysa a polieto a nangnangruna a malaglagipko agsipud ta daytat’ nangparagsak ken ni Nanang isut’ maipapan iti tema a kasasaad dagiti natay. Ni Nanang ti nakapukaw ti dua kadagiti annakna a lallaki iti kinamaladagada pay. Manipud iti polieto, naammuanna a saanda a sibibiag idiay limbo wenno agsagsagaba idiay purgatorio wenno iti impierno no di ket addada idiay tanem nga awan puotda, nga ur-urayen ti panagungar. (Eclesiastes 9:5, 10; Juan 11:24, 25) Anian a pannakaliwliwa ti inyeg dayta saan laeng a para ken ni Nanang, no di ket para kadakami amin!

Ti Panagpili

Lumawlawag a lumawlawag dagiti Nainkasuratan a kinapudno bayat a bumisbisita idiay pagtaenganmi dagiti Estudiante ti Biblia (Bibelforscher) nga Aleman ti pagsasaoda. Bayat a maipaspasagepsep kadakami ti ad-adu a pannakaammo ti Biblia, nakitami ti bagbagimi a maiyad-adayo met a maiyad-adayo manipud iti tawidmi a Kinakatoliko. Daytoy ti namataud iti parikut kaniak. Nanagananak iti Simon idi pannakaipasngayko, Pedro idi nabuniaganak, ken Joseph idi nagpakumpirmaak. Nagbalinak a sakristan, naadalko dagiti karkararag ken Panangmisa iti Latin ken nadumaduma a narelihiusuan a trabaho ti inar-aramidko. Ninamnama dagiti nagannak kaniak nga agbalinakto a maysa a padi ket ti mismo a determinasionko isu ti pannakiramankonto a naan-anay iti maysa a narelihiusuan a panagbiag.

Nupay kasta bumasbassit a bumasbassit a makitkitak ti bagik a maatrakar iti dati a namnamak a karera. Daytat’ saanen a no kasano ti innak pananglinglingay kadagiti tattao, nga agbalin a nalatak a gymnast, wenno agpraktis iti medisina. Imbes ketdi, no aniat’ maaramidak a mangtulong kadagiti dadduma iti naespirituan? Saankon a makitkita ti kinapadi a Romano Katoliko kas sungbatko.

Ti interes ken aramid dagiti dadakkelko ti nagturongen iti ‘naimbag a damag iti Pagarian ti Dios’ nga iwarwaragawag dagiti Estudiante ti Biblia, ken kasta met kaniak. (Mateo 24:14) Idi 1924 nangrugi da Nanang ken Tatang a nangikaskasaba ti “naimbag a damag” manipud balaybalay, ket kimmuyogak kadakuada. Dua a tawen kamaudiananna, idi agtawenak iti 12, nailasin ni Tatang a mabalinkon ti mangasaba a bukbukodko. Gapuna inikkannak ti maysa a Biblia a maibulbulsa nga usaren iti trabaho a panagebanghelio. Sakbay a makapagturposak manipud high school idi 1929, inaramidkon ti desision nga idedikar ti bagik iti Dios.

Dagiti Teokratiko a Pakalaglagipan

No pampanunotek dagiti nasurok a 60 a tawtawen nanipud panangrugi ti pamiliami a nakiraman iti panangikaskasaba ti Pagarian, makitak nga adu dagiti nalabsanmin a pakalaglagipan iti panagabante ti makitkita nga organisasion ti Dios. Kas pangarigan, idi 1925 naipablaak iti The Watch Tower ti artikulo a “Pannakaipasngay ti Nasion.” Maragsakanak a makaammo a ni Jehova ti mangur-urnong kadagiti napasnek a tattao manipud amin a nasnasion nga agbalin nga ilina. Dayta a Nainkasuratan a punto ti pudno a namagsiddaaw kaniak! Apay? Agsipud ta iti sangakaarrubaanmi, nakabarbara idi ti panagil-ilem a maibusor kadagiti Judio ken negro. Ngem ti nasion ti Dios ti siwayawaya manipud amin a puersa a mamaglasinlasin​—iti rasa, politika, komersio, militaria, ken iti sekta. (Aramid 10:34, 35) Anian a makaparagsak a basaen ti pannakailawlawag ti padto ti Isaias kapitulo 66 ken makita ti kaitungpalanna iti mismo a panawenko!

Ti kumbension iti Detroit, Michigan, idi 1928, ket sabali manen a teokratiko a pakalaglagipan ti pamiliami. Dayta ti pudno gapu iti dua a rason. Daytat’ immuna a kumbension nga inatenderan dagiti dadakkelko. Ket apaman nga agawidda, dakami nga annakda ti naapektaran unay idi a ti a ragsakda maipapan iti panagaramidda iti ad-adu pay iti serbisio ni Jehova ti basta naglippias.​—Roma 12:11.

Ket idi 1931 ti organisasion ti Dios ti addaan ti makaparagsak a damag para kadakami. Naaddaankami iti baro a nagan​—dagiti Saksi ni Jehova. Anian a naisangsangayan a pribilehio, ti mangibaklay iti nagan ti Dios iti imatang dagiti tattao ken anghel!​—Isaias 43:10-12.

Diak malipatan ti tawen 1935, idi nagbalin a nalawlawag ti pakailasinan ti “sabsabali a karnero” ken “ti dakkel a bunggoy.” (Juan 10:16; Apocalipsis 7:9) Daytoy ti nakatulong kadagiti adu nga indibidual​—a nakairamanak​—a mangala iti addang nga agpabautisar. Ti bautismo ket saan unay a maipagpaganetget iti immuna nga al-aldawko iti kinapudno. Yantangay naidedikarkon ti biagko ken Jehova a Dios, makitak itan a maiyanatop ti panangisimbolo iti dayta a dedikasion babaen iti bautismo iti danum.

Ti tawen 1938 isut’ maysa a teokratiko a reorganisasion. Sakbay dayta adda laeng maymaysa a sentro a pagtataripnongan dagiti Saksi ni Jehova idiay Cleveland​—ti Engineer’s Auditorium, a maus-usar para iti Aleman, Polako, Ingles, ken dadduma pay a grupo ti pagsasao. Kalpasan ti 1938 inyurnos ti organisasion ti Dios a maipasdek dagiti kongregasion kadagiti nadumaduma a paset ti siudad. Ni Tatang ken dadduma kadagiti kakabsatko ti nadutokan kas ad-adipen iti kongregasion. Ti trabahok ket isu idiay departamento ti magasin.

Ti tawen 1939 ti nangiyeg pay iti sabali a historiko a pasamak a nakatulong a nangpatibker iti pammatik ken ni Jehova ken iti makitkita nga organisasionna. Bayat a dagiti ulep ti gubat ti kasla nakabantay iti tangatang impablaak ti The Watchtower ti maysa nga artikulo a napauluan “Neutralidad.” Manipud iti daytoy nga artikulo naadalko nga apresiaren a ti ili ti Dios ket agbalinda koma a natalna iti maysa ken maysa, uray pay iti tengnga ti pammutbuteng ti gubat. Siyayaman, daytoy ti nangisagana kaniak a maipaay kadagiti narigat a panawen nga isu ti ngangnganin maipasango kaniak.

Kasta met idi 1939 napanak idiay Siudad ti Nueva York iti damdamona unay. Sadiay nangngegko ti maikadua a presidente ti Watch Tower Society, ni J. F. Rutherford, a nagpalawag idiay Madison Square Garden. Dagiti relihiuso a kabkabusor, nga agarup 500, pinadpadasda a buraken dayta a gimong babaen iti panagpukpukkawda bayat nga agpalpalawag ni Kabsat Rutherford. Ngem amin dagitoy awan naar-aramidanda. Nagtalinaed idiay lugarna aginggana iti panungpalan, ket kalpasanna dagiti agdengdengngeg ti simmungbat babaen iti nakaragragsak a panagpalakpakda.

Ti nasinged iti pusok ken kaskasdi a presko pay laeng iti pampanunotko isu ti 1942 a kumbension internasional a naangay idiay ilimi, a Cleveland. Ti nasaknap pannakaipablaakna a palawag publiko ket “Talna​—Agtalinaedto Aya Dayta?” Naiparang dagiti Nainkasuratan a pammaneknek a mangipakita nga aniaman dagiti masanguanan nga aramid tao a talna ket saanda nga agtalinaed.

Nasuot ti Pammati

Iti dayta metten a panawen a ti pammatik ket nasuot gapu iti isyu ti neutralidad. Maysaak a manedyer iti parts and accessory division iti maysa a kompania dagiti kotse a General Motors. Pinalubosandak nga agtrabaho laeng iti paset-tiempo, tapno maitultuloyko ti trabahok kas ministro ti relihion nga isu ti ipangpangrunak. Ngem gapu ta bumarbara ti bagyo ti gubat ken nairamanen ti Estados Unidos, makiramanak kadi iti dayta a suppiat wenno padpadasek ti mangala iti pannakailaksid gapu iti sekular a trabahok? Awan ti pinilik kadagita. Maysaak nga ordinado a ministro ket addaanak iti legal a kalintegan a mailaksid manipud iti serbisio militar gapu iti dayta. Nupay kasta, di immanamong ti Selective Service Board.

Insingasing ti Board: “Mabalinmo ti sumrek iti puersa militar ket agserbi sadiay kas maysa a ministro.” “Saan,” insungbatko. “Ti rason ti konsiensiak ket maysaak a ministro ti ebanghelio, ket impaayko ti intero a biagko iti dayta a trabaho.”

“Ngem mabalinmo met nga aramiden dayta iti armada.”

“Saan,” kinunak. “Mabalinko laeng ti tumulong kadagiti padak a tattao babaen iti ‘naimbag a damag’ kas masarakan iti Biblia.”

Naipan ti kasok iti nangatngato a pangukoman. Idiay Pederal a Korte insalaysayko a ti amak pimmanaw manipud Austria ket immay ditoy Estados Unidos gapu kadagiti narelihiusuan a pammatina a maibusor iti panangibaklay ti armas ken panagbalin a paset ti militar.

“Ngem saan met a masapul a makidangadangka,” kuna ti hues. “Babaen iti nalikudam ken iti panagsanaymo, agbalinkanto a maysa a nasayaat a tsaplin, barok.”

“Your Honor, kasanok a maaramidan dayta? No sipapasnek a diakto pay mabalin ti agibaklay ti armas, kasanonto ketdin ti panangparegtak kadagiti dadduma a mangaramid iti kasta?”

Biag iti Pagbaludan

Agpapan pay kadagiti dokumentado a pammaneknek a maysaak a ministro iti ebanghelio, idi otonio ti 1943 nasentensiaanak ti lima a tawen idiay pederal a pagbaludan ti Lewisburg, Pennsylvania. Saan a sisiak ti Saksi idiay Lewisburg, nupay kasta, ta adda agarup 50 a dadduma a kakabsat nga adda met sadiay. Ngem idi siak ti mawayawayaanen, ti bilangda dimtengen iti agarup 200.

Ti pagbaludan ti nagsaad iti nasurok agarup sangaribo nga acres (400 ha) a daga. Iti uneg dayta a lugar isu dagiti patakder a pagtataengan dagiti ad-adda a napegpeggad a kriminal, maysa a pagtalonan ti kampo para kadagiti mapagtalkan a balud, ken maysa a purok a sadiay ti pagtataengan dagiti warden, guardia, ken dadduma pay a kamkameng ti pagbaludan. Dagiti Saksi ti masansan a mapagtrabaho iti talon ti kampo. Ti trabahok isu ti panagmaneho a mangipan ken mangiyawid kadagiti balud idiay pagtalonan ti kampo kadagiti lugar a pagtrabahuanda.

Idi damo a dumtengak ditoy, saan a maipalubos dagiti relihiuso a panagtataripnongmi wenno ti aniaman a pagbasaan. Kaskasdi regular nga umaw-awatkami ti magasin a Watchtower. Kasano a posible dayta? Dadduma kadagiti sangaili nga agdaldaliasat a lumasat kadagiti kakaykayuan iti dayta a lugar nga agturong iti purok ken iti patpatakder ti pagbaludan ti siaannad a mangitinnag kadagiti magasin iti igid ti dalan a naikabil iti maysa a supot a papel. Siak wenno ti sabali a kabsat ti mapan ket masarakannanto dayta a supot ket ipasananto dagiti linaonna kadagiti dadduma a kakabsat. Ti sabali pay a pamay-an a pannakaawatmi kadagiti literatura ket babaen iti kinaasi ti maysa kadagiti guardia nga aggigian iti purok. Ibatinanto dagiti daan a periodiko idiay balkon ti balayda. Inton orasen a panangpidut iti periodiko, masansan masarakanminton dagiti magasin a nailaok kadagiti daan a periodiko. Iti kamaudiananna impalubos met laeng ti warden ti kalikagummi a maaddaan ti regular a panaggigimong ken umawat kadagiti literatura ti Biblia.

Maysa nga aldaw idi impanko ti maysa a trabahador idiay hardin ti warden, adda nakakigtotak. Iti uneg ti kawesko, inlemmengko ti libro ti Sosiedad a The Truth Shall Make You Free. Bayat a dagiti balud agparparaspasda ken agar-arbasda, nagtugawak iti uneg ti trak ket siaannad nga inruarko ti libro. Ngem agaasenyo ti pannakakigtotko idi ti balasitang ti warden ti bigla a limmagto iti likudak ket kinunana, “Boo! Ania ti basbasaem?”

Agsipud ta kinellaatnak gapu iti maysa a pagbasaan a ti kinapudnona rebbeng koma nga imbatik idiay seldak, imbagak kenkuana a daytat’ maysa a libro a mangilawlawag iti Biblia. Isu ti ad-adda a nagusioso bayat nga impakitak kenkuana ti maysa kadagiti retrato ti libro. Isut’ maysa a lalaki a nagkubbo, a mangwarwarwar kadagiti kawar manipud sakana. “Adu kadagiti tattao ti kasta,” kunak. “Naiyarigda a kasla kadagidiay naibalud kadagiti palso a narelihiusuan a kapanunotan, ket tarigagayan a wayawayaan ida ni Jesus agsipud ta kunana: ‘Ti kinapudno luk-atannakayto.’”​—Juan 8:32, King James Version.

Iti sumaganad nga aldaw ti ina daydiay nga ubing ti nagkuna: “Simon, imbaga ti balasangko amin a nagsarsaritaanyo maipapan iti Biblia ken ti libro nga impakitam kenkuana. Isut’ masdaaw unay, ket kasla makapainteres met dayta kaniak.” Makaparagsak, daydiay makapakellaat a pasamak ket saan a nagturong iti di makaay-ayo a pasamak.

Kurang pay a kagudua ti panagserbik iti sentensiak iti pagbaludan. Kalpasan ti pannakawayawayak idi 1946, insigida a timmiponak manen iti ranggo dagiti amin-tiempo a payunir a ministro.

Serbisio Idiay Bethel

Ti Glad Nations Theocratic Assembly, a naangay idiay Cleveland idi 1946, ket maysa manen a nagpateg a punto iti panagbiagko. Idiay a nagaplikarak a mapan idiay Bethel​—ti amin-tiempo a serbisio iti sangalubongan a hedkuarter ti Watchtower Society sadi Brooklyn, Nueva York.

Dua a pannakabagi ti Sosiedad, ni Kabsat Milton Henschel ken Robert Morgan, ti nangted ti ababa a panangilawlawag iti serbisio idiay Bethel ket kalpasanna nagsaludsodanda dagidiay timmabuno. Medio agalikakaak nga immasideg. Nupay kasta, apaman a nangrugi ti panagsaludsodda, nasarakak nga isuda ti naasi ken napakumbaba.

“Apay a kayatmo ti agserbi idiay Bethel?” insaludsod ti maysa kadagiti kakabsat.

“Ar-aramidekon amin a kabaelak iti serbisio ni Jehova kas payunir,” insungbatko. “Ngem no mapanak idiay Bethel, sigurado nga ad-adu pay ti maaramidko.”

“No umayka idiay Bethel, sigurado nga ad-adunto pay ti maaramidmo,” kuna ti sabali.

Pudno unay ti kinunana! Nanipud ti umuna nga aldawko idiay Bethel, Pebrero 18, 1947, nasarakak ti panagserbi ditoy a makapainteres ken makagunggona unay. Agyamanak ken ni Jehova iti tunggal aldaw a ti imana ti mangiwanwanwan kaniak a sumrek iti daytoy makaay-ayo unay a pribilehio iti serbisio.​—2 Tesalonica 3:5.

Dagiti Pammaneknek iti Pannakakitak iti Espiritu ti Dios

Kalpasan ti 45 a tawen a panagmaymaysak gapu iti Pagarian, nasarakak ti “natalunggadingan nga asawak,”​—ni Grace Suiter​—ditoy Brooklyn Bethel a mismo. (Proverbio 31:10) Isut’ immay ditoy Bethel manipud Midwest idi 1939, nupay isu ken ti pamiliana naammuanda ti kinapudno idiay California.a Manipud panagkallaysami idi 1959, nasarakanmi a ti panangiwanwan ni Jehova ket adda kadagidiay agayat ken agserserbi kenkuana a simamatalek.

Kadagiti adu a pamay-an ni ay-ayatek a Grace ken siak ti naggapu manipud agasping a nalikudan. Agpadpada a naipasngaykami idi 1914, agpadpada a dagiti pamiliami sapsapulenda dagiti narelihiusuan a kinapudno, ket nangrugikami nga aktibo a makiramraman kadua dagiti nagannak kadakami iti trabaho a panangaskasaba kadagiti balbalay iti isu met laeng nga edad​—12. Mainayon pay, kas agassawa nga adda iti serbisio iti Bethel, anian a rag-o ti pannakalak-ammi a dua ti maingel a panagregget nga innala ti organisasion ti Dios iti panangiyabante ti trabaho a panangaskasaba “agingga iti ungto ti daga”!​—Aramid 1:8.

Adda aya panagbabawimi iti inkam iyaay iti sidong ti panangiwanwan ti Dios? Saan ken ni Grace! “Saankami a nagbalin a nabaknang kadagiti nailubongan a sanikua bayat ti panagserserbimi ditoy Bethel,” kuna ni Grace. “Kaskasdi ti biagmi ti nakabakbaknang kadagiti ad-adda a napapaut a pamay-an. Numan pay awanankami kadagiti mismo nga annakmi, pudno nga addaankami kadagiti adu nga annak a naespirituan.”

Awan met ti panagbabawik! Ti pilimi a mangidaydayaw ken Jehova iti amin-tiempo a serbisio ti maysa a banag a nakasaysayaat. Naaddaankami iti naan-anay a panagbiag nga addaan natakneng a panggepna, pagyamanan ta immaykami “iti sidong iti mannakabalin nga ima ti Dios.”​—1 Pedro 5:6.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 23]

Dagiti nagannak, ni Joseph ken Mary

[Ladawan iti panid 25]

Ni Simon ken ti asawana, ni Grace