“Ti Sangaparsuaan Agsasaibbekda”​—Apay?

TI IMMUNA a lalaki ken babai tinallikudanda ti Dios. Ngem gapu iti pannakagun-odda iti “pannakawayawaya” a tinarigagayanda, kasapulan itan ti inda panangimaneho kadagiti ar-aramidda iti kasayaatan aginggat’ kabaelanda. Di nagbayag nadiskubreda a ti kasayaatanda ket adayo manipud kalalainganna. Ti kinakurang ti kapadasan ken dedikado a pannakaammo ti nangiturong kadagiti problema.

Isut’ gapuna nga adu kadatayo ti nagbalin a biktima iti panangidumduma wenno ti kinaawan hustisia. Dayta ti gapuna no apay nga amintayo ti nakayawan kadagiti natauan a kinaimperpekto, no apay nga agsakittayo, agsagaba kadagiti abnormal a pisikal ken mental nga ut-ot, ken agpaarubos kadagiti lulua ti panagladingit. Wenno, kas naiyebkas iti pagsasao iti Biblia, dayta ti gapuna no apay a “ti sangaparsuaan agsasaibbekda ken agrigrigatda iti panagpasngay a sangsangkamaysa agingga ita.”​—Roma 8:22.

Ti immuna a panagregget ti tao iti pannakawayawayana ngarud nagbalin a nangadipen kenkuana. Iti 60 a siglo itan, padpadasenna a wayawayaan ti bagina manipud kadagiti dakes nga epektona. Ngem ania ti panagballigina?

Napolitikaan a Pannakawayawaya

Ti tao ti nageksperimenton iti amin a kita ti gobierno. Dagidiay manangirurumen wenno naulpit, wenno dagidiay di nakaipaay kadagiti madagdagus a kasapulan dagiti tattao, naik-ikkatdan wenno sirurungsot pay a naituangda ken nasukatan kadagiti dadduma​—ngem babaen kadagiti mapagduaduaan a resulta.

Ni periodista a Lance Morrow, a nagsao maipapan kadagiti napolitikaan a rebolusion, ti nagkuna: “Ti historia ti nangiparadan a nangipalabas kadagiti adu unay a naparaisuan a drama ti panagbalbaliw a nagtungpal laeng kas totalitariano, kas manangpapatay, kas kadagiti turay a pinaidda​—dagiti panagballigi ti mananginanama a panatiko kontra iti kapadasan.”

Ti panangsukat iti maysa nga imperpekto a gobierno iti sabali ket narigat nga isu ti modelo a pamay-an a panangiyeg iti pudpudno a pannakawayawaya. Gapuna, ti masirib nga Ari Salomon ti nadiosan pannakapaltiingna a nangisurat: “Ti maysa a tao addaan pannakabalin iti sabali a maipaay iti pagdaksanna.” (Eclesiastes 8:9) Nalawag, “ti sangaparsuaan [agtultuloyda] nga agsasaibbek ken agrigrigat” agingga a ti naan-anay a gobierno pagbalinenna a maysa a kinapudno ti pannakawayawaya manipud iti saan a naan-anay a panagturay.

Pannakawayawaya Manipud Panangidumduma iti Nasion ken Rasa

Dagiti panagil-ilem ti nasion ken rasa ti direkta a mangsuppiat kadagiti kinapudno a ti Dios “iti maymaysa a tao inaramidna a pagtaudan dagiti amin a nasion dagiti tattao” ket ti “Dios saan a mangidumduma kadagiti tao, no di ket uray ania a nasion dagiti agbuteng ken agaramid ti kinalinteg makaay-ayoda kenkuana.” (Aramid 17:26; 10:34, 35) Ngem dagidiay agsapsapul iti padapada a pannakatrato masansan a napaayda iti dayta, uray pay kadagiti nasnasion nga agkuna a Kristianoda.

Kas pangarigan, usigenyo ti nangisit a rasa. Dadduma kadagiti makunkuna a Kristiano kunada a ti nangisit a kudil bunga iti panangilunod ti Dios a naipatay ken Canaan ken dagiti kaputotanna, a nangikeddeng kadakuada iti pannakaadipen. Iti daytoy nagerradoda. Ti nangisit a rasa saan a nagtaud ken Canaan no di ket ken Cus ken mabalbalin pay a ken ni Put. Ket awan ti aniaman a pannakailunod iti uray siasino kadakuada.​—Genesis 9:24, 25; 10:6

Agpapan pay itoy a kinapudno, masansan a makitkita dagiti nangisit a mailupitlupitda iti kagimongan ken iti panagbiag uray pay babaen kadagiti padada a nangisit. Nabayagen nga il-iliwenda ti pannakawayawaya. Ngem dagiti tignay ti pannakawayawayada, agpapan pay kadagiti sit-ins ken dagiti martsa ti panagprotesta, ti nangyeg laeng iti apagbassit a balligi. Gaput’ dida mabaliwan a naan-anay ti puso, dida napunas ti panagil-ilem ti rasa, ti relihiuso a kinakuneng ken kinakurang ti ayat iti pada a tao.

Gapuna “ti sangaparsuaan [agtultuloyda nga] agsasaibbek ken agrigrigatda” agingga a ti panagil-ilem iti rasa ti pukawenen ti Pagarian ti Dios babaen ken Kristo.

Ti Pannakawayawaya dagiti Babbai

Kadagiti adu a naglabas a siglo, dagiti babbai ti dakes ti pannakatartratoda ken masansan maibilbilangda kas segunda klase a tattao. Saan a basol daytoy ti Namarsuada. Saanna a pinarsua ti babai tapno isut’ matmatan ti lalaki a maipaay laeng iti sekso. Ket saan met a nasursuruan ti lalaki a mangbutbuteng kenkuana. Kas asawa ti lalaki, isu ti “katulongna,” nga agserbi “kas komplemento a maitutop kenkuana,” nga agbalin a “maymaysa a lasag” a kaduana.​—Genesis 1:26-28; 2:18-24.

Ti tarigagay ni Eva a maipaay iti panagwaywayas iti naayat nga autoridad ti Dios ti nangibunga, saan nga iti wayawaya no di iti nagubsang a panagpasakopna. Gaput’ pannakakitana nga immuna iti daytoy, impadto ti Dios: “Ket iti asawam isunto ti kalikagumam, ket isu iturayannakanto.” (Genesis 3:16) Kadagiti adu a babbai, ti panangituray ti imperpekto a lalaki ket di unay makaay-ayo, ket adu a tignay dagiti babbai ti nangpadpadas a mangikkat iti dayta.

Ngem ti Women’s Liberation Movement, nupay nakapataud iti sumagmamano a panagbalbaliw maipaay iti kinasayaat, napaayda met gapu ta maikontra iti balanse a panagwayawaya nga inkari ti Dios. “Amin a sangaparsuaan [agtultuloyda nga] agsasaibbek ken agrigrigat” agingga a ti Pagarian ti Dios sursuruanna amin a lallaki nga ayatendanto “dagiti assawada kas kadagiti bagida met laeng” ket tratuenda dagiti “babbaket kas innada, dagiti babbai nga ub-ubing kas kakabsatda a babbai iti amin a kinadalus.”​—Efeso 5:28; 1 Timoteo 5:2.

Sakbay nga ilawlawag no kasanot’ iyuumayto dayta nga aldaw, sanguentay pay ti sabali a napateg a saludsod. Kasano ti rebbeng a panangmatmat dagiti Kristiano ita maipaay iti tignay a panangwayawaya?

[Blurb iti panid 4]

Ti panangsukat iti maysa a di naan-anay a gobierno iti sabali a di naan-anay ket saan nga isu ti solusion a mangiyeg iti pudpudno a pannakawayawaya

[Blurb iti panid 5]

Dagiti sibil a panagsukir, sit-ins, ken martsa ti protesta saanda a binalbaliwan dagiti puspuso

[Blurb iti panid 5]

Napaay ti Women’s Liberation Movement agsipud ta daytat’ maisuppiat iti natimbeng a panangwayawaya nga inkari ti Dios