‘Naragsak Dagiti Amin nga Agpannuray ken Jehova’

KAS INSALAYSAY NI DOMENICK PICCONE

Dagiti nagannakko immakarda manipud Italia nga agturong idiay Estados Unidos bayat idi nasapa a 1920’s ken kamaudiananna nagtalinaedda idiay Makin-abagatan a Philadelphia, a pagaammo idi a Bassit nga Italia. Idi 1927 makilanglangendan kadagiti Estudiante ti Biblia, nga idi agangay naawagan kas dagiti Saksi ni Jehova.

NAIYANAKAK idi 1929 ket ngarud naam-ammok ti kinapudno manipud kinamaladaga. Malagipko nga agdadanon dagiti Saksi idiay balaymi sakbay ti iruruarda a mangasaba kadagiti napeklan a Romano Katoliko nga ili iti pagugingan a rehion ti Pennsylvania, a sadiay namin-adu a natiliw dagiti kakabsat. Nabautisaranak idi 1941 iti kumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay St. Louis, Missouri. Idin nangrugin a dimmakes dagiti bambanag.

Rinugiak ti makilangen iti di umiso a kita dagiti agtutubo iti sangakarrubaan ken inrugik ti agsigarilio ken agsugal kadagiti sulsuli ti lansangan. Naimbag la ketdin, nakita dagiti nagannakko a didakon maiturturong ket inkeddengda nga umakarkami iti sabali a lugar iti siudad. Saanak a naragsakan, gapu ta napukawko amin dagiti kakaduak idiay lansangan. Nupay kasta, tumaliawak ita iti napalabas ket agyamanak unay ken tatangko. Isut’ nangaramid iti pudpudno a pinansial a panagsakripisio tapno madutdotnak manipud kadagidiay nga aglawlaw. Nupay iti napalabas mapagpagnana laeng ti pagtrabahuanna, kasapulanna itan ti napaut a panaglugan ti tren. Ngem daytoy a tignay ti nangisubli kaniak iti teokratiko nga arubayan.

Naimulan ti Bukel ti Kinamisionero

Agarup kada tawen, agdaliasatkami agturong idiay South Lansing, Nueva York, tapno tumabuno kadagiti panagturpos iti Watchtower Bible School of Gilead. Ti pannakakitak kadagiti misionero a naibaon iti intero a lubong ti nangimula iti pusok ti tarigagay maipaay iti kinamisionero a serbisio. Ngarud, kalpasan panagturposko iti nangato a pagadalan, nagpasalistaak kas maysa a regular payunir a ministro, nangrugi idi Mayo 1947.

Ti sabali pay nga agtutubo a payunir idiay kongregasionmi isu ni Elsa Schwarz, ken isut’ nakaregregta unay iti panangasaba a trabaho. Kankanayon nga isut’ pinaregta dagiti nagannakna nga agmisionero, isu nga agarup mapugtuanyon ti resultana. Nagkasarkami idi 1951. Bayat ti panagserbimi a dua kas payunir idiay Pennsylvania, nagaplikarkami tapno tabunuan ti pageskuelaan ti kinamisionero ti Gilead. Idi 1953 naawiskami iti maika-23 a klase ti Gilead. Kalpasan ti lima a bulan iti nasaet a panagadal ken panagsagana idiay Gilead, nagturposkami iti maysa a kumbension idiay Toronto, Canada, ken inawatmi ti pakaipananmi​—idiay España!

Dagiti Parikut idiay España

Bayat nga agsagsaganakami a pumanaw a mapan idiay pakaitudinganmi idi 1955, siak ken ni Elsa ket aduan kadagiti salsaludsod. España! Aniat’ pagtungpalanminto dita? Ti pagilian ket adda iti sidong ti panangituray ti diktador a Katoliko a ni Generalissimo Francisco Franco, ken ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova ket adda iti sidong ti pannakaiparit. Kasano ti pannakalasatmi iti sidong dagiti kakasta a kasasaad?

Binalakadandakami dagiti kakabsat idiay hedkuarter ti Sosiedad idiay Brooklyn a ni Frederick Franz, ti bise presidente idi ti Watch Tower Society, ken ni Alvaro Berecochea, maysa a misionero manipud Argentina, ti naarestoda, kasta met dagiti adu a sabsabali pay a kakabsat. Maysa a nalimed nga asamblea ti naiyurnos kadagiti kabakiran iti asideg ti Barcelona. Nupay kasta, nadamag dagiti polis daytoy a nalimed a panagtitipon ket inarestoda ti kaaduan kadagiti timmabuno.a

Naibaga kadakami a nalabit awanto ti sumabat kadakami inton makagtengkami idiay Barcelona. Dagiti bilin kadakami ket: “Agsapulkayo iti otel, ken pakaammuanyo ti Sosiedad idiay Nueva York iti direksion ti otel.” Linaglagipmi dagiti sasao ni Isaias: “Nagasat dagiti isuamin nga agpannuray ken [Jehova]. Ket dagiti lapayagmo makangngegdanto iti maysa a sao iti likudam a kunana: ‘Isu daytoy ti dalan. Magnakayo kenkuana, dakayo a tattao.’” (Isaias 30:18, 21) Kasapulantay laeng ti agpannuray ken Jehova ken surotentay ti panangiturong ti organisasionna.

Nagpakadakami kadagiti nagannak ken gagayyemmi nga immay idiay Nueva York tapno makipinnakada kadakami, ket di nagbayag ti barko a naglugananmi, ti Saturnia, ti imsuaten iti Karayan Hudson nga agturong idiay Atlantico. Daytat’ naudi a pannakakitak ken tatangko. Dua a tawen kalpasanna, bayat ti kaaddak iti ballasiw-taaw, isut’ pimmusay kalpasan naunday a sakit.

Kamaudiananna nadanonmin ti nakaitudinganmi, ti pagsangladan a siudad ti Barcelona. Daytat’ aglaladot, matutudo nga aldaw, ngem idi agturongkamin idiay aduana, nakitami ti “singising ti init” dagiti naisem a rupa. Ni Alvaro Berecochea, kasta met dagiti dadduma a Kastila a kakabsat, ti adda sadiay tapno sabtendakami. Pudno a naragsakankami a makaammo a nawayawayaanen dagiti kakabsattayo.

Kasapulanmi itan nga adalen ti Español. Kadagidi nga al-aldaw kasapulan nga adalen dagiti misionero dagiti pagsasao iti narigat a pamay-an​—awan dagiti libro wenno mannursuro. Awan pay dagiti kurso a panagadal kadagiti pagsasao idi. Kasapulanmi a gun-oden ti naituding a bilang ti oras iti panangasaba a trabaho ken maigiddato adalenmi ti pagsasao bayat a mangaskasaba, kasla kasta.

Panangasaba iti Sidong ti Katoliko a Kinadiktador

Adda pay la idi iti kinamaladaga ti organisasion ni Jehova idiay España. Idi 1955 adda idi kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag a 366 iti pagilian ti agarup 28 a milion a tattao. Adda laeng idi sangapulo a kongregasion iti intero a pagilian. Agtalinaed kadi a kasta iti mabayag? Idi siak ken ni baketko ti nangrugi a mangasaba iti binalaybalay, natakkuatanmi a ti España ket kasla maysa a paraiso para kadagidiay mangiwarwaras ti naimbag a damag. Wen, dagiti tattao mabisinda iti kinapudno.

Ngem kasano a naaramid ti panangasaba a trabaho, yantangay daytat’ adda iti sidong ti pannakaiparit? Kaaduanna dikam sinerrek ti tunggal balay iti maysa a kalye, wenno tunggal siled iti maysa a patakder. Ti Barcelona ket buklen ti adu a lima ken innem a kadsaaran a pagnaedan a patakder, ket nabilinkami a mangrugi iti ngato nga agpababa. Nalabit makisaritakami laeng iti maysa a siled iti tunggal kadsaaran wenno labasanmi pay ti sumagmamano a kadsaaran. Daytoy a pamay-an ti nangaramid a narigat para kadagiti polis iti panangtiliwda kadakami no addda panatiko a bumalay a mangiyukom kadakami.

Naangay dagiti gimong ti kongregasion kadagiti pribado a pagtaengan, ket dagiti kongregasion buklen ti manipud tallo aginggat’ uppat a grupo ti panagadal ti libro. Daytoy ti namagbalin iti adipen ti kongregasion a makabisita iti tunggal maysa kadagitoy a panagadal ti libro maminsan ti makabulan. Ti manangidaulo iti panagadal ti libro ti responsable iti panangikondukta kadagiti amin a gimong, a naangay iti dua a rabii iti lawas kadagiti babassit a grupo manipud 10 aginggat’ 20 a tao.

Kinasapulanmi nga adalen ti baro a wagas ti biag. Iti dayta a tiempo awan idit’ urnos maipaay ti pagtaengan dagiti misionero idiay España. No sadino a posible, nakipagnaedkami kadagiti pagtaengan dagiti kakabsat. Ti panangsursuro ti panagluto iti uging ti seggedna a dalikan ti pudno a makakarit ken Elsa! Kamaudiananna nakagatangkami iti bassit a maysat’ pagsaanganna a kusinilia, maysa a pudno a gin-awa.

Dagiti Pannakaidadanes ken Pannakapapanaw

Iti apagkanito naisarita kadakami a mangrugrugi ti dalluyon ti pannakaidadanes idiay Andalusia, a sadiay natiliw ti maysa nga espesial a payunir. Daksanggasat, awitna ti maysa a kuaderno a naglaon kadagiti nagan ken pagnanaedan dagiti kakabsat iti amin a paset ti pagilian. Nagtultuloy a nadamagmi a matiltilw dagiti kakabsattayo iti agsasaruno a siudad. Umas-asideg nga umas-asideg dagiti panagtiliw agturong idiay Barcelona. Kamaudiananna, sinapliten ti pannakaidadanes ti Barcelona.

Sumagmamano a bulan sakbayna, innaladak dagiti polis idiay hedkuarterda tapno pagsaludsodandak. Napalubosanak kalpasan sumagmamano nga oras, ket kunak no nalpasen dayta a banag. Idin nakiuman kaniak ti Embahada ti America ken insingasingna kaniak a tapno maliklikan ti pannakaibabain iti pannakapapanaw, rebbeng a sipapakinakem a panawakon dayta a pagilian. Kalpasanna unay, pinakaammuandakami dagiti polis nga adda pay sangapulo nga aldaw a pawaywaymi tapno pumanaw. Gapu ta awan tiempomin nga agsurat iti Watch Tower Society, aniat’ rebbeng nga aramidenmi? Kasla impabigbig dagiti kasasaad a rebbeng a mapankami iti kaasitgan a tay-ak dagiti misionero iti ruar ti España​—ti Portugal, iti laud.

Sabali Manen a Teritoria, Sabali Manen a Pagsasao

Idi kassangpetmi idiay Lisbon, Portugal, idi Hulio 1957, nadutukankami kas misionero idiay Porto, maysa a siudad iti adayo a daya ti Lisbon. Daytat’ maibilbilang a maikadua a kabisera ti pagilian ken daytat’ adda iti rehion nga agdindinamag gapu kadagiti arak kadagiti pagsangladanna. Ti rumangrang-ay a kongregasion inangayna dagiti panaggigimongna idiay makimbaba-amin a kadsaaran ti patakder iti sentro ti ili. Maiparit met ti trabaho a panangasaba idiay Portugal, gapu ta ti pagilian ket adda iti sidong ti diktatoria ni Salazar. Ngem, dagiti kasasaad ket naan-anay a naiduma manipud idiay España. Naangay dagiti gimong kadagiti pagtaengan dagiti kakabsat, ken dagiti grupo manipud 40 aginggat’ 60 ti timmabuno. Awan idit’ pakadlawan a dagiti balay ti pagtitiponan dagiti Saksi ni Jehova. Nupay diak agsasao ti Portugues, nadutokanak nga adipen ti kongregasion. Naminsan pay, naadalmi ti baro a pagsasao iti narigat a pamay-an.

Agarup maysa a tawen kalpasanna, naipankami idiay Lisbon. Ditoy, iti umuna a gundaway, naaddaankami ti bukodmi a pagtaengan, maysa nga apartment a sadiay matannawagam ti siudad ti Lisbon. Nadutokankami a mangtaming iti maysa a sirkito​—ti intero a Republika ti Portugal. Idi simmangpetkami idiay Portugal, adda laeng 305 nga agibumbunannag ken lima a kongregasion.

Nangrugi dagiti Panawen ti Rigat

Kadagiti sumagmamano a mapa ti Portugal ken dagiti koloniana, adda ti pagsasao a: “Di pulos lumnek ti init iti teritoria dagiti Portugues.” Pudno daytoy, yantangay ti Portugal adda dagiti koloniana iti adu a paset ti lubong, dua kadagiti kalalawaan isu ti Mozambique ken Angola idiay Africa. Idi 1961 kasla adda parikut a tumataud kadagitoy a koloniana, ket nakita ti Portugal ti kasapulan a panangnayonna iti puersa militarna.

Ita, aniat’ aramidento dagiti agtutubo a kakabsat no mailistada maipaay iti serbisio militar? Dadduma ti nalibre gapu iti dakes a salun-at, ngem kaaduanna ti nangala ti natibker a takder maipaay iti Nakristianuan a neutralidad. Di nagbayag nangrugin ti napigsa nga allon ti pannakaidadanes. Ti sanga nakaawat kadagiti damag a natiliw dagiti espesial a payunir ken pinarparigat ida dagiti sekreta a polis, ti nadangkok a P.I.D.E. (Policia Internacional e Defesa do Estado). Dadduma kadakami a misionero ti naayaban kadagiti hedkuarter ti polis tapno mapagsaludsodan. Kalpasanna, tallo a pagassawaan ti napawaywayan iti 30 nga aldaw tapno pumanawda iti pagilian. Aminkami ti nagpakaasi.

Maysa-maysa naayaban dagiti misionero a pagassawaan idiay hedkuarter ti polis maipaay iti pannakisarita iti direktor ti P.I.D.E. Umuna, ti adipen ti sanga, ni Eric Britten, ken ti asawana, ni Christina, ti napagsaludsodan. Kalpasanna, ni Eric Beveridge ken ti asawana, ni Hazel, ken kamaudiananna siak ken ni Elsa ti napagimtuodan. Siuulbod nga inakusarannakami ti hepe kas us-usaren dagiti Komunista tapno pakapuyenda ti Makinlaud a lubong kadagiti sursuro iti neutralidad. Awan nagbanaganna dagiti panagpakpakaasimi.

Anian a ladingit ti mangpanaw kadagiti 1,200 a kakabsat a lallaki ken babbai nga agsagsagaba kadagiti narigat a panawen gapu iti nagubsang a turay ti maysa a naulpit a diktador! Bayat a dagiti Beveridge napanda idiay España ken dagiti Britten nagsublida idiay Inglatera, aniat’ sumaruno a pakaipananmi? Idiay Muslim Morocco!

Panangasaba Idiay Islamiko a Morocco

Naminsan manen, nagpannuraykami ken Jehova. Maysa a baro a pakaitudingan, dagiti baro nga ug-ugali, ken dagiti baro a pagsasao! Arabe, Pranses, ken Español ti opisial a pagsasao iti Pagarian ti Morocco, a sadiay adda 234 a Saksi kadagiti walo a kongregasion. Islam ti opisial a relihion ti pagilian, ken ti panangallukoy kadagiti Muslim ket maiparit. Gapuna a makapangasabakam laeng kadagiti kaaduanna a di Muslim a populasion ti Europa.

Iti kanito a nangrugi a simmangpet dagiti misionero idi kangitingitan ti ’50’s, nakitan dagiti irarang-ay. Ngem rinugian ti gobierno ti Morocco a lipiten dagiti umili nga Europeo, ket adda idi dakkel nga ipapanaw dagiti sangsangaili, a pakaibilangan dagiti kakabsat.

Bayat a naksayan ti di Muslim a populasionmi, nasarakanmi ti pannakaobligarmi a mangsapul kadagiti nataktika a pamay-an iti pannakisarita kadagiti Muslim, ket daytoy ti nangituggod iti panagiyukom kadagiti polis. Bayat a simmansan dagiti panagiyukom idiay Tangier ken sabsabali pay a siudad, naibaga kadakami kamaudiananna nga adda laeng 30 nga aldaw a pawaywaymi tapno pumanaw iti pagilian. Idi Mayo 1969, siak ken ni Elsa ti napapanaw manipud iti sabali manen a pakaitudingan.

Maysa a Di Agbayag a Teritoria?

Napakaammuankami nga agsublikam idiay Brooklyn, ket naawisak a tumabuno iti maysa a miting dagiti adipen ti sanga a naangay iti dayta a kalgaw. Iti kaaddak sadiay, naipakaammo kaniak a ti baro a pakaitudinganminto ket El Salvador, Central America, ket agserbiak idiay kas adipen ti sanga. Nadamagko a nalabit agpaut daytoy iti agarup lima a tawen, ti kaatiddugan a maipalubos a panawen ti panagtalinaed dagiti misionero iti pagilian, yantangay ti trabahotayo ket saan a legal ti pannakabigbigna sadiay.

El Salvador​—anian a teritoria! Adda idi 1,290 nga agibumbunannag, maibilangen dagiti 114 a promedio dagiti payunir nga agrepreport iti tunggal bulan. Dagiti tattao ket managbuteng-Dios, managayat-Biblia, ken managpadagus. Iti ngangngani amin a ruangan, awisendakami nga umuneg ken makisarita kadakuada. Iti ababa a tiempo, naaddaankami kadagiti panangiyadal ti Biblia agingga iti bilang a kabaelanmi nga ikondukta.

Bayat a napaliiwmi ti irarang-ay ken ti dakkel a kasapulan sadiay, maladingitankami a masapul a panawanmi daytoy a teritoria kalpasan ti lima laeng a tawen. Gapuna nga inkeddengko a rebbeng a pagreggetanmi ti pannakapagbalin a legal ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova. Inyawatmi iti gobierno dagiti papeles idi Disiembre 1971, ket idi Abril 26, 1972, naragsakankami a nakabasa iti pagiwarnakan ti gobierno, ti Diario Oficial, a naawaten ti kiddawmi. Saanen a kasapulan a pumanaw dagiti misionero kalpasan ti lima a tawen no di ket mabalindan ti makagun-od ti permanente a panaggian iti pagilian.

Dagiti Suot ken Bendision

Iti panaglabas dagiti tawtawen kadagiti nagduduma a nakaitudinganmi, nakasarakkami kadagiti adu a naimbag a gagayyem ken nakitami dagiti bunga ti ministeriomi. Adda naimbag a kapadasan ni Elsa idiay San Salvador iti maysa a maestra ken ti soldado nga asawana. Maysa kadagiti gagayyem ti maestra ti nagbalin met nga interesado iti kinapudno. Idi damo saan a nangiparangarang ti lalaki ti interes iti Biblia; nupay kasta, isut’ sinarungkaranmi idi adda idiay ospital, ket isut’ mannakigayyem. Kamaudiananna nagadal met laeng ti Biblia, insardengna ti karerana iti militar, ken nangrugin a mangasaba a kaduami.

Kabayatanna, dimteng ti maysa a babai idiay Kingdom Hall ket dinamagna ken Elsa no isut’ mangiyad-adal iti dati a soldado. Isu gayam ket nagbalin a kamalalana! Isut’ makipagad-adal metten kadagiti Saksi ni Jehova. Iti distrito a kumbension, ti dati a soldado, ti asawana, ti gayyem ti asawana, ken ti dati a kamalala ti lalaki ket nabautisaranda amin!

Irarang-ay Idiay El Salvador

Gapu iti dakkel nga irarang-ay, adu a Kingdom Hall ti naipatakder, ket ti pagilian addaan itan ti nasurok a 18,000 nga aktibo a Saksi. Daytoy nga irarang-ay, nupay kasta, ti saan a di naglasat kadagiti pannakasuot ken pannakasubok. Iti sangapulo a tawen, kinasapulan dagiti kakabsat nga aramiden ti pagayatan ni Jehova iti tengnga ti guerra sibil. Ngem nasalimetmetanda ti neutralidadda ken nagtalinaedda a nasungdo iti Pagarian ni Jehova.

Iti biangmi a dua, siak ken ni Elsa ti addan iti amin-tiempo a serbisio iti 85 a tawen. Nasarakanmi a no agtalinaedtayo nga agpannuray ken Jehova ken agimdeng ‘iti sao manipud likudan nga agkunkuna, “Isu daytoy ti dalan. Magnakayo kenkuana, dakayo a tattao,”’ ditayto pulos mapaay. Talaga a tinagiragsakmi ti makapnek ken makagunggona a biag kas dagiti amin-tiempo nga adipen ni Jehova.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 24]

Asamblea iti maysa a kabakiran idiay España, 1956

[Ladawan iti panid 25]

Nangaskasabakami kadagiti di- Muslim idiay Morocco

[Ladawan iti panid 26]

Ti sanga idiay El Salvador, ti agdama a teritoriami