Pakasaritaan ti Biag
Biag a Napno iti Sorpresa iti Panagserbi ken Jehova
KAS INSALAYSAY DA ERIC KEN HAZEL BEVERIDGE
“Sentensiaanka ngarud iti innem a bulan a pannakaibalud.” Dagita a sasao ti mapampanunotko bayat ti pannakaipanko iti Strangeways Prison idiay Manchester, Inglatera. Disiembre 1950 idi, ket agtawenak iti 19. Kaipaspasangok iti maysa kadagiti karigatan a pannubok idi agtutuboak—ti panagkedkedko a sumrek iti serbisio militar.—2 Corinto 10:3-5.
MAYSAAK idi nga amin-tiempo a payunir a ministro dagiti Saksi ni Jehova, a kaipapananna a rumbeng a saanak nga agsoldado, ngem saannakami a binigbig ti linteg ti Britania kas ministro. Isu a naibaludak iti maysa a selda a sisiak. Ket nalagipko ni tatangko. No pampanunoten, naibaludak gapu kenkuana.
Taga Yorkshire ni tatangko nga opisial iti pagbaludan. Di maisin no maipapan kadagiti patpatien ken prinsipiona. Gapu kadagiti kapadasanna kas soldado ken opisial iti pagbaludan, nakaro ti panangbusorna iti Katolisismo. Damo a nakasaritana dagiti Saksi idi rugrugi ti dekada 1930, idi nagturong iti ridaw tapno papanawenna ida, ket nagsubli nga awitna ti sumagmamano a libroda! Idi agangay, nagsuskribir iti magasin a Consolation (Agriingkayo! itan). Tinawen idi a bumisita dagiti Saksi tapno paregtaenda a mangpabaro iti suskripsionna. Idi agtawenakon iti agarup 15, nakidiskusionda manen ken ni tatangko, ket dimmasigak kadagiti Saksi. Dayta ti panangrugik idi nga agadal iti Biblia.
Idi agtawenak iti 17, insimbolok ti dedikasionko ken Jehova babaen ti panagpabautisarko idi Marso 1949. Idi agangay iti dayta a tawen, naam-ammok ti agkabsat a da John ken Michael Charuk iti panagturongda idiay Nigeria. Nabiitda pay a nagturpos iti Gilead nga eskuelaan iti panagmisionero. Dinayawko ti regtada nga agmisionero. Ammoda man wenno saan, naimulada kaniak ti espiritu ti panagmisionero.
Bayat ti panagadalko iti Biblia, naawan ti interesko a mangragpat iti kalat iti maysa nga unibersidad. Iti makatawen a panagtrabahok iti opisina ti Customs ken Excise idiay London, nariknak a saanko a matungpal ti dedikasionko iti Dios no itultuloyko ti agpaay iti serbisio sibil. Idi immikkatak iti trabahok, kinablaawannak ti maysa a beterano a kaduak iti opisina gapu iti ipapanawko iti “makaparurod a trabaho.”
Sakbay dayta, naipasangoak iti sabali a suot—no kasanok nga ibaga ken ni tatangko a kayatko ti umikkat iti nasayaat a trabahok tapno makapagserbiak a kas amin-tiempo a ministro. Iti maysa a rabii bayat ti panagbakasionko, impudnok ti panggepko. Inurayko ti panagpungtot ni tatang. Ngem nasdaawak ta kinunana laeng: “Adda kenka dayta. Ngem no mapaayka, dika umay agpaarayat kaniak.” Para iti Enero 1, 1950, kastoy ti insuratko iti diary: “Imbagak ken tatang ti maipapan iti panagpayunirko. Naklaatak iti kinamannakaawatna. Nagsangitak gapu iti kinaimbagna.” Nagikkatak iti serbisio sibil ket inawatko ti annongen nga agbalin nga amin-tiempo a ministro.
Maysa nga Annongen a Pakairamanan ti “Bassit a Pagtaengan”
Kalpasanna, nasubok manen ti debosionko iti Dios. Naipaayanak iti annongen nga agpayunir ket agnaedak iti maysa a “bassit a pagtaengan” a kaduak ni Lloyd Griffiths, padak a Kristiano a taga Wales. Simmangpetak iti naslep iti tudo nga ili ti Bacup nga inar-arapaapko a nakasaysayaat dayta a pagtaengan. Saan a nagbayag, naupayak a nakakita a maysa laeng dayta a sirok ti pasdek! Adda dagiti utot ken ipes a kakaduami iti rabii. Makababbabawiak ket agawidak koma idin. Ngem siuulimek nga inkararagko a mapakiredak a mangsango iti daytoy a pakasuotan. Pagammuan ta simmimbeng ti nakemko, ket naaddaanak iti umiso a panangmatmat iti kasasaad. Daytoy ti impaannong kaniak ti organisasion ni Jehova. Agtalekak a tulongannak ni Jehova. Anian a yamanko ta naibturak ti kasasaad, ta ti isusuko mabalin nga agnanayon a balbaliwanna ti biagko!—Isaias 26:3, 4.
Narigat ti kasasaad ti biag iti Rossendale Valley a nangasabaak iti agarup siam a bulan sakbay a naibaludak gapu iti panagkedkedko nga agsoldado. Kalpasan ti dua a lawas iti Strangeways Prison, nayakarak iti Lewes Prison iti makin-abagatan a kosta ti Inglatera. Nagbalin a lima ti bilangmi a Saksi sadiay ket, iti pagbaludan, narambakanmi ti Panglaglagip iti ipapatay ni Kristo.
Immaynak sinarungkaran ni tatang iti naminsan. Maysa la ketdi dayta a pakaibabainanna—a ti maysa a mabigbigbig nga opisial iti pagbaludan ket bumisbisita iti naibalud nga anakna! Pagyamyamanak a kanayon dayta a panagbisita. Kamaudiananna dimteng ti aldaw a pannakawayawayak idi Abril 1951.
Kalpasan a nawayawayaanak, nagluganak iti tren a mapan idiay Cardiff, Wales, a sadiay agserserbi idin ni tatangko kas hepe iti pagbaludan. Siak ti inauna kadakami nga uppat nga agkakabsat—tallo a lalaki ken maysa a babai. Kasapulan nga agsapulak iti paset-tiempo a trabaho tapno masuportarak ti bagik ket makapagtultuloyak a payunir. Nagtrabahoak iti paglakuan iti bado, ngem ti Nakristianuan a ministeriok ti kangrunaan a panggepko iti biag. Iti daydi a tiempo, pinanawannakami ni nanang. Nasaem unay dayta ken ni tatang ken kadakami nga annakda, nga agtawen idi iti 8 agingga iti 19. Makapaladingit ta nagdiborsio dagiti nagannak kadakami.
Nakasarak iti Naimbag nga Asawa . . .
Addada sumagmamano a payunir iti kongregasion. Maysa kadakuada ti kabsat a babai nga inaldaw nga aggapu iti Rhonda Valley a pagminasan iti karbon tapno agtrabaho ken mangasaba. Hazel Green ti naganna—maysa a nalaing a payunir. Ad-adu ti tawen ni Hazel iti kinapudno ngem siak. Idi dekada 1920, tumabtabunon dagiti dadakkelna kadagiti gimong dagiti Estudiante ti Biblia (maawagan itan iti Saksi ni Jehova). Ngem palubosanyo a mangisalaysay iti pakasaritaanna.
“Idi laeng mabasak ti bokleta a Religion Reaps the Whirlwind idi 1944 nga impasnekko ti Biblia. Inallukoynak ni nanang a tumabuno iti asamblea sirkito idiay Cardiff. Nupay awan ti ammok iti Biblia, napanak iti kadakkelan a pagtagilakuan a nakabitin iti tengngedko ti maysa a plakard a mangipakpakaammo iti maysa a palawag publiko. Naaramidak dayta uray no binutbutengdak dagiti klero ken dagiti sabsabali. Nabautisaranak idi 1946 ket rinugiak ti nagpayunir iti Disiembre dayta met la a tawen. Kalpasanna, idi 1951, dimteng idiay Cardiff ti maysa nga agtutubo a payunir, a kagapgapuna iti pagbaludan. Ni Eric dayta a payunir.
“Nagkaduakami a nangaskasaba. Agkatunosankami. Agpada ti panggepmi iti biag—ti panangitandudo iti intereses ti Pagarian ti Dios. Isu a nagkasarkami idi Disiembre 1952. Nupay agpadakami a payunir ken bassit ti sapulmi, saankami a pulos a naaw-awanan kadagiti kangrunaan a kasapulanmi. No dadduma makaawatkami iti sagut manipud iti maysa a Saksi nga adu unay ti nagatangna a jam ken sabon—ket mairana a mangted no kasapulanmi! Pagyamyamananmi unay dagitoy a praktikal a tulong. Ngem agur-uray ti dakdakkel pay a sorpresa kadakami.”
Sorpresa a Nangbalbaliw iti Biagmi
Idi Nobiembre 1954, nakaawatkami ken ni Hazel iti di ninamnama a sorpresa—maysa nga aplikasion a naggapu iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay London para iti panagbalinko nga agdaldaliasat a manangaywan, a bumisita iti nagduduma a kongregasion iti kada lawas. Patienmi idi a nagbiddut ti sanga nga opisina, isu nga awan ti nangibagbagaanmi iti kongregasion. Nupay kasta, sinuratak ti pormas ket insublik, ket magagarankami a naguray. Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, simmangpet ti subalit, “Umayka agsanay ditoy London”!
Iti opisina idiay London, diak patien nga iti tawenko laeng a 23 ket addaak sadiay a kaduak dagiti mapagulidanan a kakabsat a para kaniak kasda la higante iti naespirituan—da Pryce Hughes, Emlyn Wynes, Ernie Beavor, Ernie Guiver, Bob Gough, Glynn Parr, Stan ken Martin Woodburn, ken adu a sabsabali pay, a kaaduan kadakuada ti natayen. Nakaibangonda iti kasta unay a regta ken kinatarnaw idiay Britania idi dekada 1940 ken 1950.
Panagtrabaho iti Sirkito Idiay Inglatera—Saan a Pulos a Makauma
Nangrugi ti trabahomi nga agbisita idi 1954/55 iti panawen ti lam-ek a napuskol ti niebe. Naibaonkami idiay East Anglia, maysa a kapatagan ti Inglatera a pagdalanan ti nalamiis nga angin ti North Sea. Adda laeng 31,000 a Saksi idiay Britania iti daydi a tiempo. Adu ti nasursuromi iti immuna a sirkito a binisitami; saan met a kanayon a nalaka dayta kadagiti kakabsat a binisitami. Gapu iti kinaawan kapadasak ken kinaprangkak kas maysa a taga Yorkshire, no dadduma adda masairko a kakabsat. Iti panaglabas dagiti tawen, nasursurok a napatpateg ti kinaimbag ngem kinasigo ken napatpateg dagiti tattao ngem dagiti pagannurotan. Ikagkagumaak pay laeng a suroten ti ulidan ni Jesus iti panagbalin a makapabang-ar iti sabsabali, ngem saan a kanayon a naballigi.—Mateo 11:28-30.
Kalpasan ti 18 a bulan idiay East Anglia, naibaonkami nga agserbi iti maysa a sirkito idiay Newcastle, idiay Tyne ken Northumberland iti amianan a daya ti Inglatera. Kaay-ayok dagiti naayat a tattao iti dayta napintas a rehion. Dakkel ti naitulong kaniak ti bumisbisita a manangaywan iti distrito a ni Don Ward, taga Seattle, Washington, E.U.A., a nagturpos iti maika-20 a klase ti Gilead. Kas maysa a pumapalawag, agkakamakam dagiti ibagak ken napartak ti panagsaok. Insuronak nga aginayad, agsarimadeng, ken mangisuro.
Sabali Pay a Sorpresa a Nangbalbaliw iti Biagmi
Idi 1958, nakaawatkami iti surat a nangbalbaliw iti biagmi. Naawiskami nga ageskuela iti Gilead School idiay South Lansing, New York, E.U.A. Inlakomi ti bassit nga Austin Seven (modelo 1935) a luganmi ket gimmatangkami iti tiketmi nga aglayag a mapan idiay New York. Immuna a tinabunuanmi ti internasional a kombension dagiti Saksi ni Jehova idiay New York City. Kalpasan dayta, nagturongkami idiay Peterborough, Ontario, tapno agpayunir iti innem a bulan sakbay nga agpaabagatankami a mapan iti Gilead School.
Karaman kadagiti instruktormi ni Albert Schroeder, a maysa itan a miembro ti Bagi a Manarawidwid, kasta met da Maxwell Friend ken Jack Redford a pimmusayen. Makapabileg unay ti makitimpuyog kadagiti 82 nga estudiante a naggapu iti 14 a pagilian. Adda bassit nasursuromi maipapan iti kultura ti tunggal maysa. Ti pannakilangenmi kadagiti ganggannaet nga estudiante a marigatan nga ag-Ingles ti nangipaay kadakami iti pakpakauna maipapan kadagiti problema a kakuyog ti panagadal iti sabali a pagsasao. Nalpas ti panagsanaymi iti lima a bulan ket naiwaraskami iti 27 a pagilian. Kalpasan a nagturposkami, nagtalinaedkami idiay New York City iti sumagmamano nga aldaw, nga ur-urayenmi ti barko a Queen Elizabeth a paglugananmi nga agsubli idiay Europa.
Ti Sabali a Pagilian nga Immuna a Nakaibaonanmi
Ania ti naited a teritoriami? Portugal! Simmangpetkami idiay Lisbon idi Nobiembre 1959. Nasubok ti abilidadmi nga agsursuro iti baro a lenguahe ken kultura. Idi 1959, adda 643 nga aktibo a Saksi idiay Portugal, iti populasion a nganngani 9 a milion. Ngem maiparit idi ti trabahomi a panangasaba. Nupay addaankami kadagiti Kingdom Hall, awan ti pagilasinan iti ruar.
Idi nasursuruannakamin ti misionera a ni Elsa Piccone nga agsao iti Portugues, binisitami ken ni Hazel dagiti kongregasion ken grupo idiay Lisbon, Faro, Evora, ken Beja. Kalpasanna, idi 1961, nangrugi a nagbaliw ti kasasaad. Iyad-adalak idi iti Biblia ti agtutubo a lalaki nga agnagan João Gonçalves Mateus. Inkeddengna ti agbalin a neutral kas Kristiano no maipapan iti serbisio militar. Di nagbayag kalpasan dayta, naawisak iti hedkuarter ti polisia tapno palutpotendak. Maysa pay daytoy a sorpresa! Sumagmamano nga aldaw kalpasanna, napakaammuankami a masapul a pumanawkami iti pagilian iti uneg ti 30 nga aldaw! Kasta met laeng ti napasamak kadagiti kakaduami a misionero a da Eric ken Christina Britten ken Domenick ken Elsa Piccone.
Kiniddawko nga ikkandakami iti gundaway a mangilawlawag iti takdermi, ket pinalubosandakami a makisarita iti hepe ti sekreta (secret police). Silalawag ken siiinget nga imbagana kadakami no apay a mapapanawkami ken dinakamatna ti nagan a João Gonçalves Mateus, ti iyad-adalak iti Biblia! Kinunana a saan a kas iti Britania, saan nga ipalubos ti Portugal ti pannakailibre iti pagrebbengan gapu iti konsiensia wenno narelihiosuan a makagapu. Isu a masapul a panawanmi ti Portugal, ket saankamin a nagkitkita ken ni João. Kalpasan ti 26 a tawen, anian a ragsakko a makakita ken ni João a kaduana ti asawana ken ti tallo nga annakna a babbai bayat ti pannakaidedikar ti baro a Bethel idiay Portugal! Saan nga ubbaw ti panagserbimi idiay Portugal!—1 Corinto 3:6-9.
Ania ti simmaruno a nakaibaonanmi? Sorpresa! Iti kabangibang nga España. Idi Pebrero 1962, agluluakami a naglugan iti tren idiay Lisbon ket napankami idiay Madrid.
Pannakairuam iti Sabali a Kultura
Idiay España, masapul a mairuamkami iti nalimed a pamay-an iti panangasaba ken panaggigimong. No mangasabakami, kaaduanna a saankami a mapan iti aginnassideg a balay. Kalpasan ti panangasabami iti maysa a ridaw, mapankami iti pasdek iti sabali a kalsada tapno saandakami a nalaka a matiliw dagiti polis wenno papadi. Addakami ngamin idi iti sidong ti Facismo, Katoliko a kinadiktador, ket maiparit ti trabahomi a panangasaba. Kas ganggannaet, agusarkami idi kadagiti Español a nagan tapno saandakami a mabigbig. Nanagananak iti Pablo, ket ni Hazel, Juana.
Kalpasan ti sumagmamano a bulan idiay Madrid, naibaonkami nga agtrabaho iti sirkito idiay Barcelona. Binisitami ti nadumaduma a kongregasion iti siudad, a masansan a dua wenno tallo a lawasmi iti tunggal kongregasion. Kasta ti kabayag ti panagbisitami agsipud ta bisitaenmi ti tunggal grupo nga agad-adal iti libro a kasla maysa a kongregasion, a masansan a kaipapananna a bisitaenmi ti dua a grupo iti kada lawas.
Di Ninamnama a Karit
Idi 1963, naayabankami nga agbisita iti distrito idiay España. Tapno makapagserbikami iti agarup 3,000 nga aktibo a Saksi, masapul a wanasenmi ti intero a pagilian, a bisitaenmi idi ti siam a sirkito. Ti dadduma kadagiti nakallalagip unay a nalimed nga asamblea sirkitomi ket inangaymi kadagiti kakaykaywan nga asideg iti Seville, iti talon nga asideg iti Gijon, ken iti igid dagiti karayan nga asideg iti Madrid, Barcelona, ken Logroño.
Kas panagannad no mangasabakami iti binalaybalay, kumitaak iti ruta a mabalinmi a paglibasan no bilang adda dakes a mapasamak. Iti naminsan a panangasabami idiay Madrid, addaak iti nangato a kadsaaran a kaduak ti sabali a Saksi idi kellaat a nakangngegkami iti pukkaw ken ikkis iti baba. Idi immulogkami, adda maysa a grupo dagiti agtutubo a babbai a miembro ti Katoliko a grupo a naawagan Hijas de Maria (Annak a Babbai ni Maria). Balballaaganda dagiti tattao maipapan kadakami. Saanmi a mabalin ti makirinnason kadakuada, ket masapul a pumanawkami a dagus tapno saandakami a matiliw dagiti polis. Isu a pimmanawkami a dagus!
Dagita dagiti nakallalagip a tawen a kaaddami idiay España. Inkagkagumaanmi a paregtaen dagiti nasayaat a kakabsat sadiay, agraman dagiti special pioneer a ministro. Inrisgoda ti bagbagida a maibalud ken masansan a sagabaenda ti pammarigat tapno maikasabada ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios ken tapno maibangon ken mapabileg dagiti kongregasion.
Adda met dagiti dakes a damag idi. Inlawlawag ni Hazel: “Idi 1964, natay ni nanangko, a maysa a matalek a Saksi. Nasaem ti ipapatayna ta diak man la nakita. Daytoy ti maysa kadagiti nasaem a pagteng iti biag dagiti misionero a sinagaba met ti adu a sabsabali.”
Wayawaya Kamaudiananna
Kamaudiananna, kalpasan ti adu a tawen a pannakaidadanes, ti trabahomi ket legal nga inawat met laeng ti gobierno a Franco idi Hulio 1970. Naragsakankami unay ken ni Hazel iti panaglukat dagiti Kingdom Hall, ti umuna idiay Madrid ken ti maikadua idiay Lesseps, Barcelona. Kanayon nga addaan dagitoy iti dadakkel a karatula a masilawan. Kayatmi a maammuan dagiti tattao a legal ti trabahomi ket agtalinaedkami iti España! Iti daydi a tiempo, 1972, adda agarup 17,000 a Saksi idiay España.
Nakaawatak idi iti makaparegta unay a damag manipud Inglatera. Binisitanakami ni tatangko idiay España idi 1969. Nagustuanna unay ti panangtrato kenkuana dagiti Saksi nga Español, isut’ gapuna a rinugianna ti nagadal iti Biblia idi nagsubli idiay Inglatera. Ket idi 1971, naipakaammo kaniak a nagpabautisaren ni tatang! Makapasangit a kanito daydi gundaway a panagawidmi idi a kiniddawna, kas Kristiano a kabsatko, a siak ti mangidaulo iti kararag iti pannanganmi. Duapulo a tawen nga inur-urayko ti iyaay dayta nga aldaw. Idi 1958, nagbalinen a Saksi ti kabsatko a ni Bob ken ti asawana a ni Iris. Agserserbi itan ti anakda a ni Philip kas manangaywan iti sirkito idiay España a kaduana ti asawana a ni Jean. Maragsakankami unay a makakita iti panagserbida iti dayta a naisangsangayan a pagilian.
Ti Kaudian a Sorpresa Kadakami
Idi Pebrero 1980, bimmisita idiay España ti maysa a miembro ti Bagi a Manarawidwid kas maysa a manangaywan iti sona. Nasdaawak ta kayatna ti makikadua kaniak iti ministerio. Diak ammo a palpaliiwennak idi! Ket iti Setiembre, naawiskami nga agserbi iti sangalubongan a hedkuarter idiay Brooklyn, New York! Nasorpresakami iti kasta unay. Napankami, nupay nasakit a panawanmi dagiti kakabsatmi nga Español nga 48,000 idin ti bilangda!
Idi pumanawkamin, sinagutannak ti maysa a kabsat a lalaki iti maibulsa a relo a nakitikitan iti dua a teksto—“Lucas 16:10; Lucas 17:10.” Kinunana a dagitoy dagiti paboritok a teksto. Ipagpaganetget ti Lucas 16:10 ti panagbalinmi koma a matalek iti babassit a bambanag, ket kunaen ti Lucas 17:10 nga awan rasonmi nga agpannakkel ta ‘awan kaes-eskanmi nga ad-adipen.’ Silalagipak nga aniaman nga aramidenmi iti serbisio ni Jehova ket pagrebbenganmi laeng nga aramiden kas dedikado a Kristiano.
Di Ninamnama a Parikut iti Salun-at
Idi 1990, nangrugi ti sakitko iti puso. Idi agangay, kasapulan nga adda ikabilda a tubo kaniak tapno maluktan dagiti barado nga arteria. Bayat daytoy nakaro a panagkapuyko iti pisikal, adu ti naitulong kaniak ni Hazel, a masansan a bitbitenna dagiti bag ken maleta gapu ta diak kabaelan nga awiten dagitoy. Kalpasanna, idi Mayo 2000, kinabilandak iti pacemaker. Anian a nagdakkel ti naitulong daytoy kaniak!
Iti napalabas a 50 a tawen, nakitami ken ni Hazel a saan nga ababa ti ima ni Jehova ken matungpal dagiti panggepna iti naituding a tiempona, saan nga iti tiempo nga inkeddengtayo. (Isaias 59:1; Habakuk 2:3) Naaddaankami iti adu a di ninamnama a nararagsak a pagteng iti biag ken sumagmamano a naladingit, ngem sinaranaynakami ni Jehova iti baet amin dagitoy. Ditoy sangalubongan a hedkuarter ti ili ni Jehova, maragsakankami a maaddaan iti gundaway nga inaldaw a makalangen dagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid. No dadduma, kunak iti unegko, ‘Pudno kadi nga addakami ditoy?’ Maysa dayta a di kaikarian a kinamanangngaasi. (2 Corinto 12:9) Agtalekkami nga itultuloynakami a salakniban ni Jehova maibusor kadagiti pangallilaw ni Satanas ken saluadannakami tapno matagiragsakmi ti aldaw ti nalinteg a panangiturayna iti daga.—Efeso 6:11-18; Apocalipsis 21:1-4.
[Ladawan iti panid 26]
Ti Strangeways Prison, Manchester, a nakaibaludak
[Ladawan iti panid 27]
Dakami ken ti Austin Seven a luganmi iti panagbisita iti sirkito idiay Inglatera
[Ladawan iti panid 28]
Nalimed nga asamblea idiay Cercedilla, Madrid, España, idi 1962
[Ladawan iti panid 29]
Iti lamisaan a pangasabaanmi idiay Brooklyn