Nasaknap ti Panagbuteng Kadagiti Natay
Nabayagen a limnek ti init. Naladladawka bassit a nagawid ngem ti ninamnamam. Idi mabatogam ti lokal a sementerio, nangrugi a pumartak bassit ti panaggutok ti pusom. Gapu iti kinaulimek ti nasipnget a rabii, madlawmo ti uray bassit a karasakas. Pagam-ammuan, makangngegka iti adayo iti nasinggit, makapaseggar nga uni. Partakam ti magna—pumartak met ti pitik ti pulsom—bayat a turongem ti pannalaknib ti pagtaengan.
NAKARIKNAKAY kadin iti panagamak idi addakay wenno asidegkay iti sementerio? No kasta, nalabit a naimpluensiaankayo iti maysa a narelihiusuan a kapanunotan a gagangay iti intero a lubong—a mabalin a tulongan wenno dangran ti espiritu dagiti natay ti sibibiag.
Timpuar dagiti adu a naanituan nga ug-ugali kas resulta ti pammati a masapul dagiti natay ti tulong dagiti sibibiag wenno mabalinda a dangran dagiti sibibiag no mapagura ida. Iti dadduma a pagilian iti Latin America, kas pagarigan, adda ugali dagiti tattao a mangibangon iti abong-abong nga adda krusna iti disso a nakaaksidentian ti pimmusay a tao. Sindian ti tattao dagiti kandela ken mangikabilda kadagiti sabong sadiay tapno maipakitada a maseknan wenno tapno matulonganda ti kararua wenno espiritu ti pimmusay. Iti dadduma a kaso, adda dagiti maiwarwaras a damag maipapan kadagiti “datdatlag” a sungbat ti karkararag, tapno rugian dagiti tao a sarungkaran ti disso ti animita, ti bassit a pagtaengan ti kararua wenno espiritu ti tao a natay. Sadiay ti pangaramidanda iti mandas, wenno karkari, a no tulongan ida ti pimmusay a gumun-od wenno umawat iti aniaman—nalabit maysa a datdatlag a pannakapaimbag—ipakitadanto ti panagyamanda iti naidumduma a pamay-an. Iti sabali a bangir, nalabit maipadamag nga adda agparang a kararua ti maysa a tao iti nasipnget a rabii, a mamutbuteng kadagidiay adda. Gagangayen nga ibagada a dagita a kararua isuda ti penando, a manursuron kadagiti sibibiag, gapu kadagiti naglabas a pasamak.
Iti adu a dagdaga, ikagumaan dagiti tattao a pagtalnaen dagiti “espiritu” ti natay. Mangangayda kadagiti nagarbo a padayá, agdatonda, mangyebkasda kadagiti makapabang-ar a sasao—maaramid amin dagitoy tapno malapdan ti panagibales ti espiritu ti tao a natay. Naipagarup a ti panangay-ayo iti espiritu, agbanagto iti gunggona ken parabur kadagidiay napanawan.
“Adut’ mamati nga awan ti ‘gagangay wenno nainkasigudan’ a mapasamak,” kuna ti maysa a report manipud Africa. “Tunggal pasamak—sakit man dayta, didigra, kinalupes, kinarigat ti biag, nalabes a tudo wenno darang ti init, aksidente, di panagtutunos ti pamilia, ipapatay—ket maipagarup a gapuanan dagiti di makita nga espiritu, nga addaan iti pannakabalin a nabilbileg ngem iti tao.” Kuna ti sabali pay a report: “Patien ti tattao nga adda taeng dagiti espiritu ti inapoda idiay langit ket kanayon a bambantayanda dagiti sibibiag a kabagianda ditoy daga. Patienda nga adda karkarna a pannakabalin dagiti appoda, a mabalinda nga usaren a mangbendision ken mangsalaknib kadagiti kabagianda ditoy daga wenno mangdusa kadakuada, depende no raemen wenno baybay-an dagiti kabagian ti minatayda.”
Ngem maitunos kadi dayta iti Sao ti Dios? Aniat’ makunayo?
[Ladawan iti panid 4]
Maysa nga “Animita” idiay Chile