Ti Napnuan Kaipapanan a Wagas ti Panagbiag
KAS INSALAYSAY NI MELVA A. WIELAND
Idi Marso 1940, sumagmamano a bulan kalpasan ti pannakabautisarko, immasideg ti adiek a babai a ni Phyllis ket inimtuodna kaniak: “Apay a dika agpayunir?” “Agpayunir?” dinamagko. “Ti panangasaba iti amin a tiempo, a gistay inaldaw, ti kayatmo a sawen?”
‘KASANO a makapagpayunirak,’ naikunak iti panunotko, ‘idinto ta bassit ti ammok iti Biblia ken bassit pay ti urnongko idiay banko?’ Nupay kasta, nangrugi a pinagpanunotnak ti saludsod ni Phyllis. Namin-adu met nga inkararagko ti maipapan iti dayta.
Naikalintegak kamaudiananna, ‘Apay a diak agtalek iti Dios idinto ta inkarina a saranayennatayo no birokentay nga umuna ti Pagarianna?’ (Mateo 6:33) Isu nga idi Hunio 1940, impakaammok a panawakon ti trabahok a panagdait. Kalpasanna, nagsuratak iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Australia, nga agkidkiddaw iti pakaitudingak kas payunir.
Ti Tungpal-biag a Destinok
Sumagmamano a lawas kalpasanna, nakaawatak iti sungbat, a mangibagbaga a maawatkonto ti pakaidestinuak kalpasan ti itatabunok iti kombension a maangay iti paraangan ti hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Strathfield, maysa a lugar iti ruar ti kadakkelan a siudad ti Australia, ti Sydney. Iti agsapa kalpasan ti kombension, dimmatagak iti opisina tapno alaek ti pakaidestinuak.
Inlawlawag ti tao nga adda iti opisina: “Okupadokami unay ita idiay paglabaan. Mabalinmo kadi ti agbati ken tumulong iti dua a lawas?” Dayta ket idi Agosto 1940—ket agtartrabahoak pay laeng iti paglabaan ita! Adda laeng 35 iti pamilia ti hedkuarter kadagidi a tiempo; addan 276 itatta.
Ngem mabalin a masdaawkayo no apay nga ibilangko ti panagtrabaho iti paglabaan kas “napnuan kaipapanan a wagas ti panagbiag,” nangruna ta daytoyen ti trabahok iti nasurok a 50 a tawen itan. Sakbay nga ilawlawagko, palubosandak a mangilawlawag ti maipapan kadagiti immuna a kinalkalikagumak.
Nagbalin ti Panagay-ayam a Wagas ti Panagbiagko
Naipasngayak idiay Melbourne idi Enero 1, 1914, ti inauna kadagiti lima nga annak. Addaankami kadagiti naayat a nagannak nga agbibiag a mayannurot kadagiti nangato a prinsipio ken mangipapaay iti disiplina no kasapulan. Maikuna met a kurang ti plano ti pannakapadakkelmi no maipapan iti relihion, ta saan a mannakimisa dagiti nagannakmi. Nupay kasta, inggunamgunamda a tumabunokami nga annakda kadagiti klase iti Sunday school iti Church of England.
Idi malpas ti panageskuelak idi 1928 ken mangrugi nga agtrabaho kas maysa a dumadait, inkeddengko a busbosen ti kaaduan a nawaya a panawenko iti panagay-ayam, ta mamatiak a makatulong daytoy kaniak a mangsaranget iti kinamanagbabainko. Timmiponak iti maysa a tennis club ket nagay-ayamak iti las-ud ti makatawen. Nagay-ayamak met iti basketball ken baseball kabayatan ti kalam-ekna, ken nakipagay-ayamak iti cricket team dagiti babbai kabayatan ti kalgaw. Nagbalin a pagay-ayatko unay ti cricket, ket impasnekko nga an-anayén ti kinasigok kas maysa a napartak a bowler tapno maikariak iti ay-ayam a pagsasalisalan dagiti gunglo manipud iti nagduduma nga estado.
Maysa a Panggep a Naiduma iti Panagay-ayam
Agtutuboak pay laeng idi mariribukanak iti sursuro a ti Dios ti ayat ket addaan iti lugar a maaw-awagan iti impierno a pakatutuokan iti agnanayon dagidiay nagaramid iti dakes a bambanag. Saan a nainkalintegan daytoy para kaniak. Isu a panunotenyo ti ragsakko idi a di ninamnama a maammuak manipud iti Biblia ti pudpudno a kaipapanan ti “impierno.” Kastoy ti napasamak:
Ti kabsatko a babai a ni Phyllis, nga ub-ubing ngem siak iti lima a tawen, pagay-ayatna met ti panagay-ayam, ket nagkaduakami iti maysa a cricket team dagiti babbai. Idi 1936, inyam-ammo ti maysa a kaduami iti gunglo ni Phyllis iti maysa nga agtutubo a lalaki nga agnagan iti Jim a pagaammo a relihiuso unay a tao. Di nagbayag, rinugian ni Jim nga isalaysay ken Phyllis ti maipapan kadagiti sursuro ti Biblia. Naawis ti interesna. “Lohikal unay ken nainkalintegan,” kinunana kaniak.
Agkakuartokam idi ken ni Phyllis idiay balay, ket inkagumaannat’ mangallukoy kaniak iti ibagbaga ni Jim kenkuana maipapan iti Pagarian ti Dios. “Isu dayta ti mangaramid iti di maaramidan dagiti gobierno ti tao,” kinunana kaniak a sigagagar. Nupay kasta, nakirinnasonak kenkuana, a kinunak a maysa laeng daytoy a sabali a relihion a mangriribuk kadakami ket awan ti pudpudno a makaammo iti masanguanan. Ngem napinget ni Phyllis ket binaybay-anna a nakawara dagiti literatura iti kuarto, a mangnamnama a basaekto dagita.
Masikoranak a mangammo no apay a kasta la unay ti kinapasnek ni Phyllis iti daytoy baro a pammati, isu nga iti maysa nga aldaw, pinidutko ti maysa a polieto. Addaan daytoy iti makaguyugoy a tema a Hereafter. ‘Nagutugot ti atensionko’ idi pinalabasak dagiti pinanidna ket nakitak ti sao nga “impierno.” Iti pannakakellaatko, naammuak a ti sao nga “impierno” iti Biblia ket tuktukoyenna ti gagangay a tanem ti sangatauan ket mapan nga agpadpada sadiay ti naimbag ken dakes a tattao. Naammuak met a saan a lugar a pagtutuokan ti impierno; dagiti natay ket awan puotda ken awan mariknada.—Eclesiastes 9:5, 10; Salmo 146:3, 4.
Naawatak daytoy, kangrunaanna idi ilawlawag ti polieto nga inkari ti naayat ken mannakabalin a Dios a pagsublienna dagiti natay babaen ti maysa a milagro a maawagan iti panagungar. (Juan 5:28, 29) Ita, kayatko metten a maammuan ti ad-adu pay maipapan kadagiti banag nga inlawlawag ni Jim ken ni Phyllis. Nasarakak ti bassit a King James Version nga inted ni tatangko idi ubingak pay ket kinitak dagiti kasuratan a nadakamat iti polieto. Daytoy ti nangpasingked iti naikuna maipapan iti impierno ken ti kasasaaad dagiti natay.
Naragsakan ken nasdaawak met a nakaammo nga adda personal a nagan ti Dios, a Jehova. (Salmo 83:18) Nakitak met nga adda panggep, wenno rason, ti Dios kadagiti aniaman nga inaramidna wenno pinalubosanna a maaramid. Gapu iti daytoy naisaludsodko iti bagik, ‘Aniat’ pudpudno a panggepko iti biag?’ Manipud idin, pinampanunotko no kasasayaatan met laeng para kaniak ti panangipasnekko unay iti panagay-ayam—a gistay mabaybay-an aminen a bambanag iti biag.
Panagtignay a Maitunos Kadagiti Pangngeddeng
Pulos a di ammo da Jim ken Phyllis a nagbaliwen ti panangmatmatko iti biag, ngem natakuatanda idi naawis ti pamiliami iti padayá ti maysa a gayyem. Iti kakasta a pasken kadagidi nga aldaw, kasapulan a tumakder amin a timmabuno, ken maipaay ti maysa a toast iti Ari ti Inglaterra, ket itag-ayda amin dagiti basoda tapno uminum kas pammadayaw iti Ari. Nupay kasta, inkeddengko ti agtalinaed a situtugaw a kadua da Jim ken Phyllis. Nasdaawda idi makitadak a situtugaw pay laeng! Siempre, dikam inggagara ti saan a panangpadayaw, ngem mariknami a kas Kristiano, kasapulan nga agbalinkam a neutral ken saan a makiraman iti kakasta a nasionalistiko a seremonia.—Juan 17:16.
Nupay kasta, nagsidduker dagiti nagannak kaniak ken dagiti dadduma pay iti pamilia. Kinunada a saankami a nasungdo, wenno agmauyong—wenno agpadpada! Kalpasanna, idi timmabunokami ken ni Phyllis iti tinawen a seremonia ti panangipaay kadagiti gunggona iti cricket team dagiti babbai, kasta met laeng ti napasamak bayat iti nasionalistiko a seremonia. Nagbanag iti panagikkatmi nga agpadpada iti gunglo. Saan a narigat daytoy a kas iti ninamnamak, ta naamirisko a ti kinamatalek ken kinasungdok ket agpaay ken Kristo Jesus, ti Ari iti nailangitan a Pagarian ti Dios.
Inlawlawag ni Phyllis a kasapulan itan a regular a tumabunoak kadagiti gimong dagiti Saksi ni Jehova tapno mapabileg ti pammatik iti ad-adu pay a pannakaammo iti Biblia. Iti dayta a tiempo, maymaysa laeng ti kongregasion idiay Melbourne, isu a rinugiak ti tumabuno kadagiti gimong sadiay kada malem ti Domingo. Di nagbayag, kapkapnekakon a daytoy ti pudno nga organisasion ti Dios ditoy daga.
Di nagbayag, naawisak a makiraman iti trabaho a panangasaba ti kongregasion iti binalaybalay. Agtukiadak idi damo, ngem iti maysa a bigat ti Domingo, inkeddengko ti sumurot tapno kitaek laeng no kasanot’ pannakaaramid daytoy. Naragsakanak idi maipakadua kaniak ti aduanen iti kapadasan a Saksi a sitatalek a nagsao iti umuna a ruangan ken immawat iti makaay-ayo a tignay ti bumalay. Kinunak iti bagik, ‘Bueno, saan met unay a narigat dayta, ngem kasapulak ti adu a panagsanay sakbay a maaramidak ti kastat’ kinasayaatna.’ Isu a panunotenyo ti siddaawko idi, kalpasan dayta immuna a ruangan, kinuna kaniak ti Saksi, “Mabalinmon ti mangasaba a bukbukodmo.”
“Bukbukodko?” dinamagko a sikekellaat! “Agang-angawkan sa! Ania ngay ti kunaek no adda agsaludsod ket diak ammo ti sungbatna?” Ngem manangipapilit ti kaduak. Isu a, nupay talaga nga agkebbakebbaak, nangasabaak a bukbukodko bayat nga intultuloyna ti mangaskasaba kadagiti tattao iti bangir ti kalsada. Nalasatak uray kaskasano dayta nga umuna a bigat.
Manipud idin, nangrugiakon a makiramraman iti trabaho a panangasaba iti tunggal bigat ti Domingo. No adda agsaludsod kaniak kadagiti ruangan a diak masungbatan, kunaek, “Agsukimatak pay iti dayta a banag ket agsubliakto kenka.” Makaparagsak ta intultuloynak nga impaayan ni Jehova iti bileg ken tured a mangtaginayon iti baro ken napnuan kaipapanan a wagas ti panagbiagko. Indedikarko ti biagko kenkuana, ket idi Oktubre 1939, nabautisaranak iti maysa kadagiti swimming pool idiay siudad ti Melbourne. Di nagbayag kalpasan dayta a sinaludsod ni Phyllis, a nakiasawa idin ken ni Jim, no apay a diak rugian ti agpayunir.
Panagserbi iti Sanga
Idi Enero 1941, di nagbayag kalpasan ti panangrugik nga agtrabaho idiay Bethel, kas pangawagmi iti sanga nga opisina, naparitan ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova idiay Australia. Kalpasanna, inagaw ti militaria ti Pagtaengan[mi] a Bethel idiay Strathfield, ket naibaonak iti talon ti Sosiedad idiay Ingleburn, agarup 48 a kilometro iti ruar ti siudad. Idi Hunio 1943, inabsuelto ti korte ti Watch Tower Society ket winaswasda ti pannakaipawil. Iti arinunos dayta a tawen, naawis ti 25 kadakami nga agsubli idiay Strathfield Bethel. Sadiay nga intultuloyko ti nagtrabaho iti paglabaan, kasta met iti pannakiraman kadagiti dadduma pay a trabaho iti intero a pagtaengan.
Kasla nakaparpartak a limmabas ti simmaganad a dekada. Kalpasanna idi 1956, nakikallaysaak iti padak nga agtartrabaho iti Bethel, ni Ted Wieland. Naulimek, naanus a lalaki ni Ted, ket naragsakankami idi maanamongankami nga agtalinaed iti Bethel kas agassawa. Impategmi nga agpadpada ti napnuan kaipapanan a wagas ti panagbiagmi, a pagragsakanmi ti pribilehio a makapagserbi iti sanga [nga opisina] ti Australia. Siempre, malaksid iti trabahomi iti Bethel, naaddaankami iti rag-o nga agtrabaho a sangsangkamaysa a tumulong kadagiti dadduma nga agbalin nga ad-adalan ni Kristo. Kas maysa a pagarigan, mabalinyo a basaen ti maipapan iti pamilia ti Weekes iti ruar ti Agriingkayo! nga Oktubre 22, 1993.
Kinasapulan laeng ti pannakanayon ti 10 wenno 12 a tao iti bunggoymi kabayatan ti umuna a 30 a tawenko iti Bethel gapu iti nabannayat a panagrang-ay ti panangikasaba iti Pagarian. Ngem sipapardas a nagbalbaliw ti kasasaad iti dekada ti 1970 idi rinugianmi nga imaldit ditoy dagiti magasin a Pagwanawanan ken Agriingkayo! Nangrugi ti panagibangon iti baro a pagimalditan idi Enero 1972. Di nagbayag, simmangpet ti 40-tonelada a makina a pagimprenta manipud Japan, ket nagimalditkami iti agarup 700,000 a magasin iti kada bulan manipud idi 1973. Pudno a nangrugin a dumakkel ti pamilia ti Bethel [a nakaikamenganmi].
Nangituggod met ti dekada ti 1970 iti ladingit kaniak. Umuna, pimmusay ti patpatgek nga asawa a ni Ted idi 1975 iti edad a 80. Simmaruno, awan pay makatawen kalpasanna, naturog metten ken patay ti lakayen a tatangko. Nagun-odak ti adu a liwliwa manipud ken Jehova ken iti Saona, ti Biblia, ken manipud kadagiti naespirituan a kakabsatko a lallaki ken babbai. Dakkel met ti naitulong ti panagtalinaedko nga okupado iti Bethel iti napnuan kaipapanan a trabahok kabayatan daytoy nakaladladingit a panawen iti biagko.
Nupay kasta, nagtultuloy latta ti biag, ket nangrugi manen a mapasarak ti pannakapnek ken bembendision, kas maysan a balo. Idi 1978, tinabunuak ti kombension idiay Londres, Inglaterra, ket kalpasanna sinarungkarak ti sangalubongan a hedkuarter ti Watch Tower Society idiay Brooklyn, Nueva York. Nagtalinaed a pammabileg kaniak ti pannakakitak iti ginasut a kakabsattayo a lallaki ken babbai a siraragsak nga agtartrabaho idiay Brooklyn Bethel agpapan kadagitoy nga aldaw.
Idi agngudo ti dekada ti 1970, naammuanmi ti kanayonan pay a panangpalawa a maipalplano para kadagiti pasdek ti Bethel iti Australia. Nupay kasta, saan a maaramid ti panangpalawa sadiay Strathfield, a sadiay gistay awanen ti maaramat a paset ti lote. Imbes ketdi, maibangon ti kabarbaro, daddadakkel pay a pasdek iti lotemi sadiay Ingleburn, a nagtrabahuak kabayatan ti pannakaipawil kadagiti nasapa a paset ti dekada ti 1940.
Manayon a Napnuan Kaipapanan a Wagas ti Panagbiag
Anian a ragsakmi idi Enero 1982, idi immakarkami kadagiti baro a pasilidadmi! Pudno, adda bassit a panagliday iti damo a panangpanaw iti nakairuaman nga aglawlaw, ngem di nagbayag, naragsakankami iti baro a pagtaenganmi nga addaan iti 73 a makaay-ayo a kuarto. Ita, imbes a matannawagan iti ruar dagiti pader a ladrilio ken kalkalsada iti asideg ti siudad, makitami dagiti berde a kataltalonan ken kakaykayuan, agar-arab a bakbaka, ken ti nadayag nga isisingising ken ilelennek ti init—maysa a makaparagsak unay a buya.
Idi Marso 19, 1983, naaddaankam iti makaparagsak a dedikasion kadagiti baro a pasdek iti nakapimpintas a silnag ti init iti otonio. Nangipaay ni Lloyd Barry, kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova, iti makagutugot a palawag iti dedikasion. Apresiarek ti kaaddada nga agassawa iti programa ti dedikasion, tangay nagkakatrabahuankam idi idiay Strathfield Bethel idi kabambannuaganmi pay laeng amin.
Gapu iti agtultuloy nga irarang-ay ti trabaho a panangikasaba iti Pagarian, nasken ti nasaksaknap pay a panangpalawa kadagiti pasilidadmi ditoy Ingleburn. Napalawa ti opisina idi 1987. Kalpasanna, idi Nobiembre 25, 1989, naidedikar ti kabbaro a lima-kadsaaran a residence building ken ti nainayon a kabbaro a tallo-kadsaaran a factory. Anian a nakaskasdaaw a panagrang-ay—manipud iti nakurang pay nga 4,000 a ministro idiay Australia idi rinugiak ti ministeriok agingga iti sumurok-kumurang a 59,000!
Itay laeng nabiit, napagbalin ti sanga [nga opisina] ti Australia kas maysa kadagiti tallo a Regional Engineering Office ti Sosiedad, a pakairamanan ti Japan ken Alemania. Gapu iti daytoy, kinasapulan ti kanayonan pay a panangpalawa kadagiti pasdek ti Bethel. Sabali pay a tallo-kadsaaran a pasdek a pagopisinaan ti nalpasen, ket dandani metten mairingpas ti lima-kadsaaran a pagtaengan, nga addaan iti 80 pay a kuarto a pagnaedan ti agtultuloy a dumakdakkel a pamiliami.
Iti paglabaan, aduankami iti trabahador a mangtaming iti trabaho, ngem masansan a malaglagipko daydi aldaw ti Agosto idi 1940 idi naawisak a tumulong iti daytoy a departamento iti dua a lawas. Maragsakanak ta naibennat dagidiay a dua a lawas iti nasurok a limapulo a tawen ken inwanwan ni Jehova a Dios dagiti addangko nga agturong iti kasta a napnuan kaipapanan a wagas ti panagbiag.
[Ladawan iti panid 21]
Idi agtawenak iti 25
[Ladawan iti panid 23]
Ti kaaldawan ti panagkallaysami idi 1956
[Dagiti Ladawan iti panid 24]
Naigamerkam ken ni adingko iti panagay-ayam idi 1938, ngem nabungbunga nga amang itan ti panagbiagko