Aniat’ Kaipapanan ti Paskua Kadakayo?
Kasanoyo a sungbatan? Ti Paskua ket (1) tiempo ti panagtitipon ti pamiliayo; (2) tiempo ti panagpadayá; (3) narelihiusuan a tiempo; (4) makaparinggor a tiempo; (5) makapailiw a tiempo; (6) tiempo ti agdadata a komersialismo.
NUPAY kasla makapasiddaaw, kadagiti nasurok a 1,000 a tattao a napagsaludsodan idiay Britania, 6 porsiento laeng ti nangibilang iti Paskua kas narelihiusuan a pasken. Maigidiat iti dayta, 48 porsiento ti nangikuna a ti Paskua ket kangrunaanna maysa a tiempo ti panagtitipon ti pamiliada. Kinapudnona, adut’ agkuna a maysa dayta a naisangsangayan a tiempo para kadagiti ubbing. Kas pagarigan, idi mapagsaludsodan no aniat’ kaay-ayona unay maipapan iti Paskua, insungbat ti maysa nga 11-años a balasitang: “Ti kinagagar, pannakarikna iti ragsak, [ken] panagsisinnagut.” Umanamong ti The Making of the Modern Christmas a “ti nakaipaganetgetan ti . . . ‘tradisional’ a Paskua ket awan duadua isu ti pagtaengan, ti pamilia ken nangnangruna dagiti ubbing.”
Ngem iti lumaud a Kakristianuan kangrunaanna a ti Paskua ket maysa nga okasion ti pamilia, no agtitipon dagiti agkakabagian tapno agsisinnukatda iti regalo. Kadagiti pagilian a napigsa ti impluensia ti Eastern Orthodox Church, napatpateg kadagiti tattao ti Easter (Paskua ti Panagungar ni Kristo); kaskasdi, ti panawen ti Paskua ket kadawyanna tiempo ti panagbakasion.
Maysa a “Panguartaan”
“Nalawag a nagbalinen [ti Paskua] a . . . panguartaan,” kuna ti The New Encyclopœdia Britannica. Pudno daytoy kangrunaanna idiay Japan.
“Inwaksi dagiti Hapones ti amin a narelihiusuan a panaginkukuna ket pinagbalinda ti Paskua a panguartaan laengen,” impadamag ti Daily Record ti Washington. Innayonna pay a ti Paskua idiay Japan ket “maysa a dakkel a pasken a mangipaganetget kangrunaanna iti komersialismo ket saan unay iti narelihiusuan nga aspetona.”
Uray kadagiti adu a maaw-awagan Kristiano a pagilian, masansan a narigat a mailasin daytoy ‘narelihiusuan nga aspeto.’ Agarup 40 a tawenen ti napalabas, insennaay ti maysa a pampleta a kontra iti Paskua: “Ti Paskua ket iparparegta ti lubong ti komersio. Daytoy ti tiempo iti tawen a kadakkelan ti masapulan. Paspasungadan dagiti negosiante nga agkunkuna a Kristiano ti panawen ti Paskua, saan a gapu ken Kristo, no di ket gapu iti masapulanda.” Anian a pudno dagidiay a sasao kadagitoy a tiempo! Iti adu a pagilian, sakbay a mangrugi ti maudi a tallo a bulan ti tawen, makangngegtayon kadagiti palagip no mano pay nga aldaw ti nabati a panaggatang kadagiti regalo para iti masungad a Paskua. Pumigsa ti negosio bayat nga agngudo ti tawen. Maysa a kakapat iti tinawen a mapastrek dagiti pagtagilakuan ti agtaud iti panawen ti Paskua.
Aniaman ti kaipapanan ti Paskua kadakayo ita, mabalin a kayatyo a maammuan no kasano a nangrugi dayta. Talaga kadi a naibatay iti Biblia ti panagririnnegalo iti Paskua? Pudno kadi a Nakristianuan ti panangrambak iti Paskua iti kaaldawantayo? Kitaentayo.
[Picture Credit Line iti panid 2]
Akkub: Thomas Nast/Dover Publications, Inc., 1978