Ti Panagsaknap ti Pundamentalismo
PUNDAMENTALISMO—sumagmamano laeng a dekada ti napalabas, daytoy ket maysa laeng a bassit a movimiento iti Protestantismo. Anian a nagdakkel ti nagbalbaliwan dagiti bambanag! Ni Bruce B. Lawrence, maysa a komentarista iti relihion, insuratna a 30 a tawenen ti napalabas, sumagmamano ti makapanunot nga iti panagngudo ti maika-20 a siglo, ti pundamentalismoa agbalin a nakapatpateg ken masansan pay ketdi a mapagsasaritaan iti warnakan ken masirarak iti unibersidad.
Ngem, kasta ti napasamaken. Dagiti damag iti pagiwarnak maipapan kadagiti nararanggas a demonstrasion iti lansangan, panangpapatay, movimiento maibusor iti aborsion, napolitikaan a panangimaniobra dagiti mannugsog a relihioso a grupo, ken publiko a panangpuor kadagiti libro a maibilang a panagtabbaaw ti kanayon a mangipalagip kadagiti aramid dagiti pundamentalista. Kinuna ti linawas a pinansial a pagbasaan a Mondo Economico iti Italia nga agarup iti amin a lugar “rumaraut [ti pundamentalismo] iti nagan ti Dios.”
Masansan a mailadawan dagiti pundamentalista kas aglablabes ken panatiko, mangyus-ussuat kadagiti panagkukumplot ken mangar-aramid iti terorismo. Madanagan dagiti tattao iti panagadu ti kakasta a grupo a kas ti Comunione e Liberazione iti Romano Katolisismo, Gush Emunim iti Judaismo, ken ti Christian Coalition iti Protestantismo iti Amianan nga America. Apay nga agsaksaknap ti pundamentalismo? Ania ti mangtigtignay iti dayta? Nalabit a dayta ngata ti “panagibales ti Dios,” kas ipaspasimudaag ti Pranses a sosiologo a ni Gilles Kepel?
[Footnote]
a Ti pundamentalista ket maysa a siiinget a mangitantandudo kadagiti tradisional, konserbatibo a narelihiosuan a pagalagadan. Ad-adda pay a masalaysay ti kaipapanan ti “pundamentalismo” iti sumaganad nga artikulo.
[Picture Credit Line iti panid 3]
Nina Berman/Sipa Press