Bantay Athos—“Nasantuan a Bantay”?
KADAGITI nasurok a 220 milion a kameng ti Orthodox Church, ti Bantay Athos, a narangkis a daga iti ungto ti makin-amianan a deppaar ti Greece, ti “kasasantuan a bantay kadagiti Orthodox a Kristiano.” Iti kaaduan kadakuada, matarigagayan unay ti panagperegrino iti “nasantuan a bantay” ti Athos. Ania aya daytoy “nasantuan a bantay”? Kasano a naaddaan iti kasta a pateg? Ken isu kadi dayta ti “bantay” a rumbeng a pangnamnamaan dagiti managbuteng-Dios a tattao para iti naespirituan a pannakaiwanwan ken pudno a panagdayaw?
Agparang iti Biblia ti ebkas a “nasantuan a bantay.” Mainaig dayta iti nasantuan, nasin-aw, ken natan-ok a panagdayaw iti pudno a Dios, ni Jehova. Nagbalin a “nasantuan a bantay” ti Bantay Sion iti nagkauna a Jerusalem idi impan sadiay ni Ari David ti lakasa ti tulag. (Salmo 15:1; 43:3; 2 Samuel 6:12, 17) Kalpasan a nabangon ti templo ni Solomon idiay Bantay Moria, nagbalin a paset ti “Sion” ti nagsaadan ti templo; nagtalinaed ngarud ti Sion a “nasantuan a bantay” ti Dios. (Salmo 2:6; Joel 3:17) Agsipud ta adda ti templo ti Dios idiay Jerusalem, no dadduma ket maawagan met dayta a siudad iti “nasantuan a bantay” ti Dios.—Isaias 66:20; Daniel 9:16,20.
Komusta met ngay iti kaaldawantayo? Ti kadi Bantay Athos—wenno aniaman a pantok—ti “nasantuan a bantay” a rumbeng a papanan dagiti tattao tapno maanamongan ti panagdayawda iti Dios?
Monastiko a “Nasantuan a Bantay”
Masarakan ti Bantay Athos iti makindaya a pungto ti Chalcidice Peninsula iti murdong ti immatiddog nga akikid a daga a nakadawadaw iti Baybay Aegeano iti makindaya ti moderno-aldaw a Thessaloníki. Maysa a nadaeg nga arig marmol a bantay nga addaan kangato a 2,032 a metro manipud baybay.
Nabayagen a mamatmatmatan ti Athos kas nasantuan a lugar. Iti mitolohia dagiti Griego, pagtaengan dayta idi dagiti didiosen sakbay a nagbalin ti Bantay Olympus a pagnaedanda. Sumagmamano a tiempo kalpasan ti panawen ni Constantino a Dakkel (maikapat a siglo K.P.), nagbalin ti Athos a nasantuan a lugar kadagiti Kristiano a simbaan. Sigun iti maysa a sarsarita, ni “birhen” Maria, a kinuyog ni Juan nga Ebanghelista nga agturong iti Chipre tapno sarungkaranda ni Lazaro, ket naisanglad iti Athos gapu iti maysa a bigla a napigsa a bagyo. Nagustuanna ti kinangayed ti bantay isu a dinawatna dayta ken ni Jesus. Idi agangay naawagan met ngarud ti Athos kas “ti Minuyongan ti Nasantuan a Birhen.” Iti ngalay ti panawen ti Byzantium, naawagan ti intero a nabato a bantay kas ti Nasantuan a Bantay. Opisial a naawat ken napatalgedan daytoy a nagan idi ngalay ti maika-11 a siglo babaen iti dekreto ni Emperador Constantino IX Monomachus.
Gapu ta narangkis ken naiputputong, ti Athos ti klase ti lugar a maibagay iti asetiko a panagbiag. Iti sinigsiglon, naawis ditoy dagiti relihioso a tattao manipud amin a kita ti Orthodox—dagiti Griego, Serbiano, Romaniano, Bulgario, Ruso, ken dadduma pay—a nangbangon iti adu a monasterio, agraman dagiti simbaan ken kagimonganda. Agarup 20 kadagitoy ti adda pay laeng.
Ti Bantay Athos Ita
Ti Athos ket maysa itan nga independiente a rehion, nga addaan iti naratipikaran a konstitusion idi 1926. Kalpasan ti adu a tawen a panagbaba ti bilang dagiti agnanaed dita a monghe, ngimmato ita iti nasurok a 2,000.
Addaan ti tunggal monasterio kadagiti bukodna a talon, kapilia, ken pagtaengan. Ti kangrunaan a santuario dagiti ermitanyo ket masarakan iti nagsaadan ti Karoúlia, nga adda iti nangato a rangkis iti ungto ti Bantay Athos. Adda ditoy dagiti agaassideg nga abong-abong a madanon babaen laeng kadagiti narikut a desdes, naagdaagdan a batbato, ken kawar a pagiggaman. Idiay Athos, agbibiag pay la dagiti monghe iti inuugma a narelihiosuan a rutinada iti inaldaw, nga us-usarenda ti Byzantine clock (a mangrugi ti aldaw iti ilelennek ti init) ken ti Julian calendar (a naudi iti 13 nga aldaw no idilig iti Gregorian calendar).
Nupay nakuna a ti “kinasanto” daytoy a narelihiosuan a lugar ket maigapu iti maysa a babai, agarup 1,000 a tawenen nga imparit dagiti adda ditoy a monghe ken ermitanyo ti iyaay iti daytoy a lugar ti amin a kita ti babbai—tao ken animal—agraman ti asinoman a eunuko wenno lalaki nga awanan barbas. Iti di pay nabayag, limmukay ti paglinteganda mainaig iti kinaawan barbas ken dadduma a kabaian nga animal, ngem siiinget a maiparit latta kadagiti babbai ti iyaayda iti daytoy a lugar mangrugi iti 500 a metro manipud iti igid ti baybay ti Athos.
“Nasantuan a Bantay” nga Agpaay iti Amin
Ti kadi Athos ti “nasantuan a bantay” a rumbeng a papanan a pagdayawan dagiti managbuteng-Dios a Kristiano? Idi kasarsaritana ti maysa a Samaritana a namati nga idiay Bantay Gerizim ti rumbeng a pagdayawan iti Dios, imbatad ni Jesus nga awanen ti literal a bantay a mailasin kas lugar a pagdayawan iti Dios. “Um-umayen ti oras a saankayton nga agdaydayaw iti Ama iti daytoy a bantay [Gerizim] wenno idiay Jerusalem,” kinuna ni Jesus. Apay? “Ti Dios maysa nga Espiritu, ket dagidiay agdaydayaw kenkuana masapul nga agdaydayawda a buyogen ti espiritu ken kinapudno.”—Juan 4:21, 24.
Impadto ni propeta Isaias nga iti tiempotayo, ti simboliko a “bantay ti balay ni Jehova” ket “mabangonto iti rabaw dagiti bambantay” ken “maibayogto a nangnangruna ngem kadagiti turturod,” ket piguratibo nga agturongto iti dayta dagiti tattao manipud iti amin a nasion.—Isaias 2:2, 3.
Dagiti lallaki ken babbai nga agtarigagay a maaddaan iti naanamongan a relasion iti Dios ket maawis nga agdayaw ken ni Jehova iti “espiritu ken kinapudno.” Minilion a tattao iti intero a lubong ti nagturong iti ‘bantay ni Jehova.’ Malaksid pay kadagiti dadduma a banag, maikunada ti kapanunotan ti Griego nga abogada a nagkuna maipapan iti Athos: “Pagduaduaak no ti espiritualidad ket masarakan laeng iti uneg dagiti pader wenno monasterio.”—Idiligyo ti Aramid 17:24.
[Kahon iti panid 31]
Gameng a Nabayag a Nakadulin
Iti sinigsiglon, nakaurnong dagiti monghe idiay Athos kadagiti napateg a gameng a pakairamanan ti mapattapatta a 15,000 a manuskrito, a ti dadduma ket naikuna a napetsaan idi maikapat a siglo. Dayta ti maysa kadagiti kapapatgan a koleksion iti lubong. Adda dagiti lukot, kompleto a tomo ken binulong dagiti Ebanghelio, salmo ken himno, malaksid pay kadagiti nagdadaan a ladawan, imahen, eskultura, ken napanday a metal. Mapattapatta nga adda iti Bantay Athos ti kakapat dagiti Griego a manuskrito iti lubong, nupay adu latta ti masapul a maikatalogo a naimbag. Idi 1997, damdamo nga impalubos dagiti monghe a maipabuya idiay Thessaloníki ti dadduma kadagiti gamengda.
[Picture Credit Line iti panid 31]
Telis/Greek National Tourist Organization