Panagdawat iti Tulong

“LINIPATNAK ti Dios!” insennaay ti babai a taga Brazil. Kalpasan ti di ninamnama nga ipupusay ni lakayna, kasla awanen ti mamaay ti biag kenkuana. Napadasyo kadin nga inandingay ti kasta a malmaldaangan wenno nalabit agpakpakaasi a tao?

Malday unay ti dadduma nga uray la agpakamatayda​—ket adu kadakuada ti agtutubo. Sigun iti pagiwarnak a Folha de S. Paulo, ipakita ti maysa a panagadal idiay Brazil a “ngimmato iti 26 a porsiento ti bilang dagiti agpakpakamatay nga agtutubo.” Kas pagarigan, usigenyo ti kasasaad ni Walter,a maysa nga agtutubo idiay São Paulo. Awanan iti nagannak, pagtaengan, pribado a biag, gagayyem a mapagpannurayan. Tapno agpatinggan ti rigatna, inkeddeng ni Walter ti tumpuak iti rangtay.

Agsolsolo nga ina ni Edna nga addaanen iti dua nga annak idi naam-ammona ti maysa a lalaki. Kalpasan la ti makabulan, nagdennada iti pagtaengan ti ina ti lalaki, a naigamer iti espiritismo ken maysa nga alkoholiko. Naganak manen ni Edna, nasursurona ti agbartek, ket masnaayan unay nga uray la pinanggepna ti agpakamatay. Kamaudiananna, naikkat ti kalinteganna a mangaywan kadagiti annakna.

Dagiti met ngay lallakay ken babbaket? Dati a naragsak ken nalaing nga agestoria ni Maria. Ngem bayat a bumakbaket, madanaganen iti trabahona kas nars di la ket ta makaaramid kadagiti biddut. Daytoy ti namagliday kenkuana. Kalpasan a pinadasna nga agasan ti bagina, nagsapul iti medikal a tulong, ket kasla epektibo ti pannakaagasna. Ngem idi naikkat iti trabahona idi agtawen iti 57, nakaro unay ti pannakaupayna a kasla awanen ti namnamana. Pinampanunot ni Maria ti agpakamatay.

“Agarup 10 a porsiento kadagiti malmaldaangan ti agpanggep nga agpakamatay,” kuna ti propesor ti São Paulo University a ni José Alberto Del Porto. “Narigat a patien nga ad-adu ti napukaw a biag gapu iti panagpakamatay (suicide) ngem iti pammapatay (homicide), ngem dayta ti makapaladingit a kinapudno,” inreport ti siruhano heneral ti E.U. a ni Dr. David Satcher.

No dadduma, kasla agpapaarayat ti agpangpanggep nga agpakamatay. Sigurado a kayat a saranayen dagiti kameng ti pamilia ken gagayyem ti maysa a naawanan iti namnama. Siempre, saan a makatulong dagiti sasao a kas iti: “Dimo ay-ay-ayen ta bagim,” “Nakarkaro pay ti kasasaad ti dadduma a tao ngem sika” wenno, “Sagpaminsan nga agparikuttay amin.” Imbes ketdi, apay a dikay agbalin a pudno a gayyem ket umimdengkay a naimbag? Wen, ikagumaanyo a tulongan ti malmaldaangan tapno makitana nga adda serbi ti biag.

Insurat ti autor a Pranses a ni Voltaire: “Ti tao nga agpakamatay ita gapu iti dukot mabalin a kayatna ti agbiag no nakauray la koma iti makalawas.” Kasano ngarud a ti malmaldaang a tao makitana ti pateg ti biag?

[Footnote]

[Ladawan iti panid 3]

Umad-adu dagiti agtutubo ken nataengan nga agpakpakamatay

[Ladawan iti panid 4]

Kasanoyo a matulongan ti tao a naawanan iti namnama?