Pakasaritaan ti Biag
Nabalbaliwan ti Biagko idi Maammuak No Apay nga Ipalpalubos ti Dios ti Panagsagaba
KAS INSALAYSAY NI HARRY PELOYAN
Apay nga ipalpalubos ti Dios ti panagsagaba? Binuribornak dayta a saludsod sipud idi ubingak pay. Nagaget ken mapagtalkan dagiti dadakkelko ken maseknanda iti pagimbagan ti pamiliami. Ngem saan a relihioso ni tatangko, ken dandani kasta met ni nanangko. Gapuna, saanda a nasungbatan dayta a saludsodko.
AD-ADDA a pinampanunotko dayta a saludsod bayat ken kalpasan ti Gubat Sangalubongan II, idi maysaak a kameng ti U.S. Navy iti uneg ti nasurok a tallo a tawen. Idi nagngudon ti gubat, nagtrabahoak iti maysa a barko a naibaon idiay China tapno mangitulod kadagiti abasto a pangsaranay. Dandani makatawen nga addaak sadiay ket nasaksiak ti nakaro a panagsagaba ti nagadu a tattao.
Nagaget ken nasaririt a tattao dagiti Tsino. Ngem adu ti nakaro a marigrigatan gapu iti kinapanglaw ken kinaranggas a resulta ti Gubat Sangalubongan II. Nangnangruna a naasianak kadagiti makaay-ayo nga ubbing nga awanan iti umdas a taraon ken nakakawes iti rutrot. Adu kadakuada ti agpalimos kadakami no sumangladkami.
Apay?
Naipasngayak idi 1925 ken dimmakkelak idiay California, E.U.A. Awan pay ti nakitak a kas iti naimatangak idiay China. Gapuna, maulit-ulit nga iyimtuodko iti bagik, ‘No adda ti mannakabalin-amin a Namarsua, apay nga ipalubosna dagiti kasta a kasasaad a mangparigat iti nagadu a tattao, nangruna dagiti inosente nga ubbing?’
Mapampanunotko pay a no pudno nga adda ti Dios, apay nga ipalubosna dagiti panangdadael, reprep a panangpapatay, ipupusay, ken panagsagaba a kas iti napagteng iti sangatauan kadagiti naglabas a siglo—nangruna kabayatan ti Gubat Sangalubongan II, a nasurok a 50 milion a tattao ti natay. Kanayonanna, kabayatan ti gubat, apay a dagiti agkakarelihion, a tinignay ti kleroda, nagpipinnatayda gapu laeng ta dida agkakailian?
Ti Teleskopio
Idi mangrugi ti Gubat Sangalubongan II idi 1939 ket napapatay ti nagadu a tattao iti intero a lubong, napanunotko nga awan la ketdi ti Dios. Kalpasanna, iti klasemi iti siensia idi addaak iti haiskul, nakiddaw a mangparnuay ti tunggal estudiante iti maysa a banag a mainaig iti siensia. Yantangay interesadoak iti astronomia, nangaramidak iti maysa a dakkel a teleskopio a walo a pulgada ti diametro ti sarmingna.
Tapno maaramidko ti teleskopio, gimmatangak iti sarming a nasurok a maysa a pulgada ti kapuskolna ken walo a pulgada ti kaakabana sa impatabasko a pamukelen. Kalpasanna, inan-anusak a liniha tapno agbalin a likkaong a sarming. Dayta ti nangbusbosak kadagiti nawaya nga orasko bayat ti intero a semestre. Idi nalpasko ti sarming, insulbongko dayta iti atiddog a metal a tubo ken kinabilak ti teleskopio kadagiti lente a nagduduma ti kapigsana.
Iti naariwanas a rabii a di makita ti bulan, inruarko iti kaunaan a gundaway ti nabukelko a teleskopio ket insirigko dayta kadagiti bituen ken planeta iti sistema solartayo. Nagsiddaawak iti kinaadu dagiti bituen ken planeta iti langit ken iti kinaorganisado ti amin a nakitak. Ad-adda a nagsiddaawak idi naammuak a dagiti impagarupko a “bitbituen” ket galaksi gayam, kas iti galaksitayo a Milky Way, a tunggal maysa ket naglaon kadagiti binilion a bituen.
Nakunak iti unegko, ‘Saan la ketdi a basta timmanor dagitoy. Awan ti bambanag nga aksidente laeng a naorganisar. Organisado unay ti uniberso isu nga agparang nga adda masirib a nangaramid iti dayta. Gapuna, mabalin ngata nga adda Dios?’ Ti kapadasak mainaig iti teleskopio ti makagapu nga inwaksik ti dogmatiko ken ateistiko a panangmatmatko.
Kalpasanna, inyimtuodko iti bagik: ‘No pudno nga adda ti Dios a mannakabalin ken masirib tapno maparsuana daytoy a nakaskasdaaw nga uniberso, masolusionanna ngata ti nakaay-ay-ay a kasasaad ditoy daga? Apay ngamin aya nga impalubosna daytoy a panagsagaba?’ No iyimtuodko dagita a saludsod kadagiti relihioso a tattao, saanda a makaipaay kadagiti makapnek a sungbat.
Kalpasan ti panageskuelak iti haiskul ken sumagmamano a tawen iti kolehio, simrekak iti U.S. Navy. Ngem uray dagiti klero iti militaria saanda a talaga a masungbatan dagiti saludsodko. Masansan a kunaen dagidiay relihioso ti kas iti, “Agtigtignay ti Dios iti wagas a saan a matarusan ti tao.”
Intultuloyko ti Nagsapul iti Sungbat
Idi naggapuak idiay China, mapampanunotko pay latta no apay nga ipalpalubos ti Dios ti panagsagaba. Nangruna a nangburibor dayta kaniak idi makitak dagiti sementerio ti militaria kadagiti nagduduma nga isla a dimmaw-asanmi bayat ti panagawidmi a bumallasiw iti Pacifico. Kaaduan a naitabon kadagita ket lallaki nga agtutubo a dida man la natagiragsak ti napapaut a biag.
Idi nagsubliak idiay Estados Unidos ken nalpaskon ti serbisiok iti navy, adda pay maysa a tawen a panageskuelak tapno makaturposak iti Harvard University idiay Cambridge, Massachusettes. Nagturposak kalpasan dayta a tawen ken nakagun-odak iti titulo, ngem saanak a nagawid idiay California. Inkeddengko ti agnaed pay laeng iti Makindaya a Kosta tapno birokek ti sungbat kadagiti saludsodko. Pinanggepko ti mapan idiay New York City, nga ayan ti adu a relihion, tapno tumabunoak kadagiti narelihiosuan a taripnong tapno maammuak ti isursuroda.
Idiay New York, ti ikitko a ni Isabel Kapigian inawisnak nga agnaed iti balayda. Ni ikitko ken dagiti dua nga annakna a da Rose ken Ruth ket Saksi ni Jehova. Yantangay saanak nga interesado iti patpatienda, nangrugiak a tumabuno iti taripnong dagiti dadduma a relihion, kinasaritak dagiti tattao ken binasak dagiti literaturada. Imtuodek kadakuada no apay nga ipalpalubos ti Dios ti panagsagaba, ngem saanda met nga ammo ti sungbat. Napanunotko a nalabit talaga nga awan ti Dios.
Nasarakak Dagiti Sungbat
Idi agangay, kiniddawko iti ikitko ken kadagiti kasinsinko a basaek ti sumagmamano kadagiti literaturada tapno maammuak ti panangmatmat dagiti Saksi ni Jehova. Idi binasak dagiti publikasion, dagus a nabigbigko a maisupadi unay dagiti Saksi no idilig kadagiti dadduma a relihion. Naggapu iti Biblia ken makapnek unay dagiti sungbat. Di nagbayag, nasungbatan dagiti saludsodko no apay nga ipalpalubos ti Dios ti panagsagaba.
Malaksid iti dayta, nakitak nga agbibiag dagiti Saksi ni Jehova maitunos kadagiti patpatienda a naibatay iti Biblia. Kas pagarigan, inyimtuodko iti ikitko no ania ti inaramid dagiti agtutubo a lallaki a Saksi ni Jehova bayat ti Gubat Sangalubongan II. Nagsoldadoda kadi, imbagbagada kadi ti “Heil Hitler!,” ken sinaluduanda ti bandera a swastika? Saan, kunana. Ken gapu iti neutral a takderda, naipanda kadagiti kampo konsentrasion a nakapapatayan ti adu kadakuada. Inlawlawagna a neutral ti takder dagiti amin a Saksi ni Jehova iti sadinoman bayat ti gubat. Uray kadagiti demokratiko a pagilian, naibalud dagiti agtutubo a lallaki a Saksi ni Jehova gapu iti neutral a takderda.
Kalpasanna, kiniddaw ti ikitko a basaek ti Juan 13:35, nga agkuna: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” Dagiti pudno a Kristiano masapul nga addaanda iti ayat a pakabigbiganda sadinoman ti ayanda a pagilian. Awan a pulos ti dasiganda kadagidiay aggugubat, agpipinnatay gapu laeng ta dida agkakailian! Inyimtuodna: “Mapanunotmo kadi ni Jesus ken dagiti adalanna a dumasig kadagiti aggugubat idiay Roma, ket agpipinnatayda?”
Naiturong met ti atensionko iti 1 Juan 3:10-12. Kunana: “Ti annak ti Dios ken ti annak ti Diablo nabatadda babaen itoy a kinapudno: Tunggal maysa a saan nga agar-aramid iti kinalinteg saan a nagtaud iti Dios, uray met ti saan nga agayat iti kabsatna. . . . Rebbeng a maaddaantayo iti ayat iti maysa ken maysa; saan a kas ken Cain, a nagtaud iti daydiay nadangkes ken nangpapatay iti kabsatna.”
Nabatad ti isursuro ti Biblia. Dagiti pudno a Kristiano ayatenda ti maysa ken maysa, uray agduduma ti nasionda. Gapuna, awan kadakuada ti masarakan a mangpapatay kadagiti kapammatianda wenno iti siasinoman. Dayta ti makagapu a maikuna ni Jesus kadagiti pasurotna: “Saanda a paset ti lubong, a kas kaniak a saan a paset ti lubong.”—Juan 17:16.
No Apay a Naipalubos
Di nagbayag, naammuak nga ibagbaga ti Biblia no apay a ti Dios ipalpalubosna ti panagsagaba. Ilawlawagna nga idi pinarsua ti Dios ti umuna nga agassawa, inaramidna ida a perpekto ken inkabilna ida iti paraiso a minuyongan. (Genesis 1:26; 2:15) Impaayanna met ida iti matartarigagayan a sagut —wayawaya a mangngeddeng. Ngem masapul a responsable ti panangusarda iti dayta a sagut. No agtulnogda iti Dios ken kadagiti lintegna, agtultuloyda nga agbiag a perpekto iti paraiso. Isaknapda ti paraiso agingga iti intero a daga. Perpekto met dagiti agbalin nga annakda, tapno inton agangay agbalin ti daga a nadayag a paraiso a pagnaedan dagiti perpekto, naragsak a tattao.—Genesis 1:28.
Ngem no pilien da Adan ken Eva ti agbiag nga agwaywayas, a naisina iti Dios, saanna ida a taginayonen a perpekto. (Genesis 2:16, 17) Ngem anian a makapaladingit iti sangatauan, dagiti umuna a nagannak kadatayo inabusoda ti wayawayada a mangngeddeng ket pinilida ti di agpasakup iti Dios. Sinugsogan ida ti maysa a rebelioso nga espiritu a parsua a nagbalin a pagaammo kas Satanas a Diablo. Dina kayat ti agpasakup iti Dios ken tinarigagayanna ti panagdayaw a maikari laeng iti Dios.—Genesis 3:1-19; Apocalipsis 4:11.
Gapuna, nagbalin ni Satanas a “dios daytoy a sistema ti bambanag.” (2 Corinto 4:4) Kuna ti Biblia: “Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) Ni Jesus inawaganna ni Satanas kas “ti agturay iti lubong.” (Juan 14:30) Ti kinasukir ni Satanas ken dagiti umuna a nagannak kadatayo nagresulta iti kinaimperpekto, kinaranggas, ipapatay, ladingit, ken panagsagaba dagiti amin a tattao.—Roma 5:12.
“Saan a Kukua ti Tao”
Tapno maipakitana no ania ti epektona iti sangatauan ti panangyaleng-aleng kadagiti linteg ti Namarsua, rinibribu a tawen nga impalubos ti Dios a lak-amen ti sangatauan dagiti resultana. Daytoy a panawen ti mangipaay iti umdas a gundaway iti amin a tattao tapno mabigbigda ti kinapudno ti ibagbaga ti Biblia: “Saan a kukua ti naindagaan a tao ti dalanna. Saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna. Lintegennak, O Jehova.”—Jeremias 10:23, 24.
Ita, kalpasan ti sinigsiglon, makitatayo a saan a naballigi ti turay a naisina iti Dios. Gapuna, panggep ti Dios a pagpatinggaenen daytoy a makadadael a panagregget ti sangatauan nga agbiag a naisina kenkuana ken kadagiti lintegna.
Nakaskasdaaw a Masanguanan
Ipakita ti padto ti Biblia nga iti din agbayag, pagpatinggaen ti Dios daytoy nagdakes, naulpit a sistema ti bambanag: “Apagbiit laengen a kanito, ket daydiay nadangkes awanton . . . Ngem dagidiay naemma tagikuaendanto ti daga, ket pudno a maragsakandanto iti napalalo iti kinaruay ti talna.”—Salmo 37:10, 11.
Ipakpakaammo ti padto iti Daniel 2:44: “Iti kaaldawan dagidiay nga ar-ari [amin a kita ti turay ita] mangipasdekto ti Dios ti langit iti maysa a pagarian a saanto a pulos madadael. Ket ti met laeng pagarian saanto a mayawat iti aniaman a sabali nga ili. Rumekennanto ken pagpatinggaenna amin dagitoy a pagarian, ket dayta agtalinaedto agingga kadagiti tiempo a di nakedngan.” Saanton a maipalubos nga agturay ti tao. Ti Pagarian ti Dios ti mangiturayto iti intero a daga. Iti sidong ti gobiernona, mapagbalinto a paraiso ti intero a daga ken agbalinto a perpekto dagiti amin a tattao tapno agbiagda nga agnanayon iti paraiso. Ikarkari ti Biblia: “[Ti Dios] punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot.” (Apocalipsis 21:4) Anian a nakaskasdaaw a masanguanan ti pinanggep ti Dios agpaay kadatayo!
Naiduma a Biag
Ti makapnek a pannakasungbat dagiti salsaludsodko binalbaliwanna ti biagko. Sipud idin, tinarigagayak ti agserbi iti Dios ken tumulong kadagiti sabsabali nga agsapul kadagiti sungbat. Matarusak ti kinaserioso ti ibagbaga ti 1 Juan 2:17: “Ti lubong [daytoy agdama a sistema ti bambanag ni Satanas] aglabas ken kasta met ti tarigagayna, ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed iti agnanayon.” Tartarigagayak unay ti biag nga agnanayon iti baro a lubong ti Dios. Inkeddengko ti agtalinaed idiay New York ken rinugiak ti makitimpuyog iti maysa a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova sadiay, ket naaddaanak iti adu nga agkakaimbag a kapadasan mainaig iti panangtulongko kadagiti sabsabali a mangammo iti bambanag a naammuak.
Idi 1949, naam-ammok ni Rose Marie Lewis. Isu ket Saksi ni Jehova, agraman ni nanangna a Sadie, ken dagiti innem a kakabsatna a babbai. Ni Rose ket agserserbi iti Dios kas maysa a payunir iti trabaho a panangasaba. Adu ti agkakaimbag a galadna, ket dagus a naay-ayoak kenkuana. Nagkasarkami idi Hunio 1950 ket nagnaedkami idiay New York. Naragsakkami iti panagbiagmi ken in-inanamaenmi ti agbiag nga agnanayon iti baro a lubong ti Dios.
Idi 1957, naayabankami ken ni Rose Marie nga agserbi iti amin a tiempo iti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova, idiay Brooklyn, New York. Idi Hunio 2004, 54 a tawenen ti naragsak a relasionmi kas agassawa, 47 kadagitoy ti binusbosmi iti hedkuarter idiay Brooklyn. Talaga a bendision kadakami dagitoy a tawtawen ti panagserbi ken Jehova a kaduami ti rinibribu a kapammatian.
Ti Kakaruan a Panagsagabak
Makapaladingit, idi Disiembre 2004, naduktalan dagiti doktor nga adda tumor iti maysa kadagiti bara ni Rose Marie a mabalin nga agtinnag a kanser. Kunada a napartak ti panagdakkel ti tumor ket masapul a maikkat. Naaramid ti operasion iti arinunos dayta a bulan, ket agarup makalawas kalpasanna, immay ti doktor iti siled ni Rose iti ospital bayat ti kaaddak ket kinunana: “Rose Marie, agawidkan! Naimbagkan!”
Ngem sumagmamano laeng nga aldaw kalpasan ti panagawidna, nangrugi a makarikna ni Rose Marie iti nakaro a sakit iti tianna ken iti dadduma pay a paset ti bagina. Nagtultuloy a kasta, isu a nagsubli iti ospital tapno maeksamen manen. Naammuan nga agbalbalay ti dara iti dadduma a delikado a paset ti bagina isu a saan a makagun-od dagitoy iti napateg nga oksihena. Inaramid dagiti doktor ti amin a posible a panangasikaso tapno malappedan daytoy ngem saanda a nagballigi. Sumagmamano laeng a lawas kalpasanna, idi Enero 30, 2005, sinagabak ti kasaeman a pagteng iti biagko—ti ipupusay ni ing-ingungotek a Rose Marie.
Agtawenak idin iti 80. Iti panagbiagko, naimatangak ti adu a panagsagaba dagiti tattao ngem naiduma daytoy. Dakami ken Rose Marie, kas kuna ti Biblia, ket “maymaysa a lasag.” (Genesis 2:24) Nakitak ti panagsagaba dagiti tattao ken nagsagabaak met gapu iti ipapatay dagiti gagayyem ken kakabagiak. Ngem ti panagsagabak idi natay ni baketko ket adayo a nakarkaro ken nakapapaut. Naan-anay itan a mabigbigko ti nakaro a panagladingit a nabayagen a sagsagabaen ti sangatauan gapu iti ipupusay ti ing-ingungoten.
Nupay kasta, saanak a naan-anay a nalapunos iti ladingit gapu ta maawatak no ania ti nangrugian ti panagsagaba ken no kasano nga agpatingga dayta. Kuna ti Salmo 34:18: “Ni Jehova asideg kadagidiay nadunor ti pusoda; ket dagidiay a naidagel iti espiritu isalakanna.” Ti napateg a pamay-an tapno maibturan daytoy a panagsagaba isu ti panangammo iti isursuro ti Biblia nga addanto ti panagungar, nga agbiagto manen dagidiay natay ket maaddaanda iti gundaway nga agbiag nga agnanayon iti baro a lubong ti Dios. Kuna ti Aramid 24:15: “Addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” Ni Rose Marie inay-ayatna unay ti Dios. Masiguradok a kasta met ti panagayat ti Dios kenkuana ket lagipennanto ken pagungarennanto iti tiempo nga inkeddengna, a manamnama nga iti din mabayag.—Lucas 20:38; Juan 11:25.
Nupay nakaladladingit ti matayan iti ing-ingungoten, nakaragragsakto ti panangabrasa kadakuada inton panagungar. (Marcos 5:42) Ikarkari ti Sao ti Dios: “Dagidiay minataymo agbiagdanto. . . . Ti met laeng daga bay-annanto a dumteng iti pannakayanak uray dagidiay inutil ken patay.” (Isaias 26:19) Adu kadagiti “nalinteg” a nadakamat iti Aramid 24:15 ti mabalin a mapagungarto nga umun-una. Anian a nakaragragsakto dayta a tiempo! Maysanto kadagiti mapagungar ni Rose Marie. Sigurado a sibabara nga abrasaento dagiti ing-ingungotenna! Anian a nakaragragsakto ti agbiag iti dayta a tiempo iti maysa a lubong nga awan ti panagsagaba!
[Dagiti Ladawan iti panid 9]
Naimatangak dagiti panagsagaba bayat ti kaaddak idiay China
[Dagiti Ladawan iti panid 10]
Sipud idi 1957, agserserbiak iti hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn
[Ladawan iti panid 12]
Nagkasarkami ken Rose Marie idi 1950
[Ladawan iti panid 13]
Iti maika-50 nga anibersario ti kasarmi idi 2000