Agimtuod dagiti Agtutubo . . .
Ania a Karera ti Piliek?
‘ANIA ti aramidek iti natda pay a biagko?’ Iti agangay mabalin a maipasangokayto itoy a makakarit a saludsod. Adu a pagpilian ti agparang—medisina, negosio, arte, edukasion, computer science, kinainheniero, dagiti dadduma a paglaingan. Ket mabalin a mariknayo ti kas iti kinuna ti maysa nga agtutubo: “Ti ibilangko a naballigi . . . isu ti panangtaginayon iti nam-ay a nakapadakkelam.” Wenno mabalin nga arapaapenyo ti panangpasayaat iti pinansial a kasasaadyo iti biag.
Ngem adda pay kadi ad-adda a balligi ngem ti namaterialan a gunggona? Ti kadi aniaman a sekular a karera makaiyeg iti pudno a pannakapnek?
‘Awan Pategna a Pulos’
Nakaay-ayat, nakaragragsak, makagunggona! Kasta ti panangiladawan dagiti sine, TV, ken dagiti libro kadagiti sekular a karera. Ngem tapno magun-odan ti makuna a balligi, dagiti agbalballigi iti karera masansan a makisalisalda iti maysa ken maysa a mangsaranget iti nakapatpateg a pannakabigbig. Ni Dr. Douglas LaBier ibagana kadatayo no kasano a dagiti babbarito/babbalasitang, nga adu “ti addaan iti napartak nga irarang-ayna, nangatot’-teknolohiana a karera, ti mangipadamag iti di pannakapnek, panagdanag, panagliday, kinakawaw, paranoia, agraman ti adu a nagduduma a pisikal nga an-anayen.”
Nabayagen, imbutaktak ni Ari Salomon ti kinaubbaw dagiti nailubongan a balligi. Babaen ti pudno a panangsuportar dagiti awan patinggana a gubuayan, nangibangon ni Salomon iti nakaskasdaaw a listaan dagiti naaramidanna. (Basaenyo ti Eclesiastes 2:4-10.) Kaskasdi, kinuna ni Salomon: “Idin kinitak dagiti amin nga ar-aramid a pinataud dagiti im-imak ken ti aramid a nagbannogak nga inaramid, ket adtoy! isuda amin barengbarengda [“Nabigbigko nga awan pategna a pulos,” Today’s English Version] ken maysa a panagagawa iti angin.”—Eclesiastes 2:11.
Ti trabaho mabalin a makaipaay iti kinabaknang ken pannakabigbig, ngem dina mapnek dagiti ‘naespirituan a kasapulan’ ti maysa. (Mateo 5:3) Ti pannakapnek ngarud naatap kadagidiay a mangibangon laeng iti biagda iti aglawlaw dagiti sekular a nagapuanan.
Ti Makapnek a Karera
Mamalakad ni Ari Salomon: “Daytoy isu ti pagbanagan ti panggep, amin nangngegan: Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna. Ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.” (Eclesiastes 12:13) Ti kangrunaan nga obligasion dagiti Kristiano itatta isu ti panangikasaba ti mensahe ti Pagarian. (Mateo 24:14) Ket dagiti agtutubo a serioso a mangibanag itoy nga obligasion mariknada a kapilitan a makiramanda iti daytoy a trabaho inggat’ mabalin—uray pay no saanda a gagangay a pagay-ayatan ti mangasaba. (Idiligyo iti 2 Corinto 5:14.) Imbes nga itultuloyda ti amin-tiempo a panagtrabaho tapno agsapul, rinibribo ti nangpili iti amin-tiempo a panag-ebanghelio (dagiti payunir). Dadduma ti agserbi kas misionero iti ganggannaet a daga wenno kadagiti sanga nga opisina iti Watch Tower Society.
Ni Emily, a nangpanaw iti karerana kas maysa a sekretaria ehekutibo tapno agbalin a payunir, kunana: “Napataudko iti pudno a panagayat itoy a trabaho.” Wen, ti amin-tiempo a ministerio isut’ makapnek-unay, kararagsakan pay laeng a karera a mapanunot! Ket ania pay ti dakdakkel a pribilehio ngem ti panagbalin a maysa kadagiti “trabahador a katulongan ti Dios”?—1 Corinto 3:9.
Panagadal iti Unibersidad—Makagunggona?
Kaaduan a ministro a payunir suportaranda dagiti bagbagida babaen iti paset-tiempo a trabaho. Ngem ania ngay no kamaudiananna masapul a suportaranyo ti maysa a pamilia? Sigurado a saanto a pagbabawian ti maysa ti panangbusbosna iti kinaagtutubona iti panagserbi iti Dios! Kaskasdi, dadduma ti agimtuod, napateg kadi no ti agtutubo manggun-od pay iti titulo iti unibersidad ket nalabit itultuloynanto ti ministeriona kamaudiananna?
Ti Biblia, siempre, dina ibaga nga eksakto no mano a tawen ti panageskuela ti agtutubo a Kristiano. Ket dina met kondenaren ti panagadal. Ni Jehova, ti “Naindaklan a Mannursuro,” paregtaenna ti ilina nga agbasa a naimbag ken iyebkasda a silalawag dagiti bagbagida. (Isaias 30:20; Salmo 1:2; Hebreo 5:12) Kasta met, ti panagadal palawaenna ti pannakaawattayo kadagiti tattao ken ti lubong a pagnanaedantayo.
Nupay kasta, ti kadi maysa a titulo iti unibersidad kanayon a maikari iti nagdakkelan a tiempo ken kuarta a kalikagumanna?a Nupay no ipamatmat dagiti estadistika a dagiti graduado iti unibersidad dakdakkel ti sueldoda ken saanda unay nga agsagaba iti kinaawan iti trabaho ngem kadagiti graduado laeng iti haiskul, ti libro a Planning Your College Education palagipannatayo a dagitoy nga estadistika ket promedio laeng. Bassit laeng kadagiti graduado iti unibersidad ti pudno a makaawat iti nakangatngato a sueldo; dagiti dadduma agsueldoda iti nakababbaba unay. Malaksid iti dayta, dagiti nangato a masapulan dagiti graduado iti unibersidad mabalin a resulta dagiti bambanag a kas iti “naisangsangayan unay nga abilidad, nakatignayan, dagiti gundaway iti pannakaiyempleo iti lugar, . . . naisangsangayan a talento”—saan a basta ti edukasionda.
“Ti titulo iti [unibersidad] dinan ipanamnama ti balligi iti pakagun-odan ti trabaho,” kuna ti Departamento iti Pagtrabahuan iti E.U. “Ti kaadu [dagiti graduado iti unibersidad] a naiyempleo kadagiti propesional, teknikal, ken dagiti trabaho a panangimaton . . . bimmaban gapu ta dagitoy a pagtrabahuan saan a napartak ti iyaaduda a mangala kadagiti umad-adu a graduado. Kas banagna, ngangngani 1 iti 5 a graduado [iti unibersidad] nga agsapsapul iti trabaho iti nagbaetan ti 1970 ken 1984 ti nakagun-od iti trabaho a gagangay a di makasapul iti maysa a degree. Daytoy a sobra a kaadu dagiti graduado ket mabalin nga agtultuloy agingga iti agtengnga ti 1990’s.”
Dadduma Pay a Kinapudno a Panunoten
Ti maysa a titulo iti unibersidad mabalin a parang-ayenna wenno saan ti pananginanamayo a makagun-od iti trabaho. Ngem maysa a kinapudno ti di masuppiat: “Ti tiempo a natda bassiten”! (1 Corinto 7:29) Maipaay kadagiti amin a maipagarup a gunggona, ti kadi uppat a tawen wenno ad-adu pay iti unibersidad isu ti kasayaatan a pannakausar dayta a nabati a tiempo?—Efeso 5:16.
Ti kadi panagadal iti maysa nga unibersidad paregtaennakayo nga umadani wenno umadayo kadagiti naespirituan a kalat? Laglagipenyo, ti nangato a sueldo saan nga isu ti iyun-una ti maysa a Kristiano. (1 Timoteo 6:7, 8) Kaskasdi, ti maysa a surbey kadagiti administrador iti unibersidad iti E.U. deskribirenda dagiti estudiante itatta a ‘naipamaysa iti karera, maseknan iti namaterialan a balligi, maseknan iti bagida met laeng.’ Kinuna ti maysa a grupo dagiti estudiante: “Kasla ti laeng pagsasaritaantayo isu ti kuarta.” Kasano a mabalin nga apektarannakayo ti pannakairarem iti kasta nga aglawlaw a nakaro iti pannakisalisalna ken naagum iti material?
Mabalin nga awanen dagiti panagderraaw kadagiti unibersidad idi 1960’s. Ngem ti ibabassit dagiti nariribuk a luglugar iti unibersidad dina kaipapanan a nasayaaten ti aglawlaw ti unibersidad. Kuna ti maysa a panagadal iti panagbiag iti unibersidad: “Kaskasdi a saan a malimlimitaran ti wayawaya dagiti estudiante kadagiti personal ken sosial a bambanag.” Dagiti droga ken arak siwayawaya a mausar, ket ti kinalulok isu ti pagalagadan—saan a mailaksid. No pudno a kastoy ti kasasaad dagiti unibersidad iti pagilianyo, ti kadi panagnaed sadiay baw-ingenna ti panangikagumaanyo nga agtalinaed a nadalus iti moral?—1 Corinto 6:18.
Ti sabali pay a pakaseknan isu ti napaneknekanen a pannakainaig ti pannakaisarang iti nangatngato nga edukasion iti ikakapuy ti “panangalagad kadagiti kangrunaan a relihiuso a pagalagadan.” (The Sacred in a Secular Age) Ti pannakapilit a mangtaginayon iti nangato a marka ti namagbalin kadagiti dadduma a Kristiano nga agtutubo a mangbaybay-a kadagiti naespirituan nga ar-aramidda ket nalakada a naapektaran iti sekular a panagpampanunot nga intandudo dagiti unibersidad. Dadduma ti nagsagaba iti pannakadadael ti pammatida.—Colosas 2:8.
Dagiti Kasukat ti Panagadal iti Unibersidad
Gapu kadagitoy a kinapudno, adu a Kristiano nga agtutubo ti nangikeddeng a saan nga agadalen iti unibersidad. Adu ti nakasarak a ti panagsanay a naitukon kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova—ti linawas a Teokratiko nga Eskuelaan iti Panagministro a nangnangruna—ti nangipaay kadakuada iti pudno a bentaha iti panangsapul iti trabaho. Nupay awananda iti titulo iti unibersidad, dagita nga agtutubo masursuroda ti kinasigo, kinalaing a mangiyebkas iti bagida, ken kabaelanda ti mangtengngel kadagiti rebbengen. Kasta met, bayat ti kaaddada iti eskuelaan segundaria, dadduma ti mangala iti kurso ti panagmakinilia, computer programming, panagtarimaan iti kotse, trabaho iti talyer, ken dadduma pay. Dagita a paglaingan mabalin a mangipaay kadakuada iti paset-tiempo a trabaho ket masansan a kankanayon a kasapulan. Ket nupay no adu nga agtutubo ti madi nga ‘agtrabaho nga agaramid iti naimbag babaen iti imada,’ itan-ok ti Biblia ti “nagaget a panagtrabaho.” (Efeso 4:28) Ta, ni Jesu-Kristo a mismo nakasursuro ti trabaho a naimbag ta naawagan “ti allawagi”!—Marcos 6:3.
Pudno, kadagiti dadduma a dagdaga adu unayen dagiti graduado iti unibersidad nga agsapsapul iti trabaho ta narigaten ti makagun-od iti trabaho uray pay dagiti gagangay a trabaho a saan a makasapul iti kanayonan a pannakasanay. Ngem masansan nga addada dagiti programa iti panagsanay, dagiti vocational wenno teknikal nga eskuelaan, ken dagiti ababa a kurso iti unibersidad a mangisuro kadagiti paglaingan a nalaka a pakagun-odan iti trabaho a bassit laeng ti mabusbos a tiempo ken kuarta. Kasta met, adda banag a saan nga ibilbilang dagiti estadistika iti pagtrabahuan: ti kari ti Dios a mangipaay kadagidiay a mangiyun-una kadagiti naespirituan nga intereses.—Mateo 6:33.
Dagiti namnama a makapagtrabaho ken ti sistema ti edukasion nagduduma kadagiti nagduduma a lugar. Nagduduma dagiti abilidad ken pagannayasan dagiti agtutubo. Ket nupay no ti karera iti Nakristianuan a ministerio ket mairekomendar a makagunggona, dayta ket maysa a personal a pili. Dakayo ken dagiti dadakkelyo masapul a siaannad a tingitingenyo dagiti amin a bambanag a nairaman iti panangikeddeng no kasano kabayag ti panagadal a maitutop kadakayo. ‘Tunggal maysa awitennanto ti awitna met laeng’ iti panangaramidna kadagita a pangngeddeng.—Galacia 6:5,
No, kas pangarigan, ipilit dagiti dadakkelyo ti panagadalyo iti unibersidad, awan ti maaramidanyo no di agtulnog kadakuada agingga nga addakayo iti sidong ti panangaywanda.b (Efeso 6:1-3) Nalabit mabalin nga agnaedkayo iti pagtaengan ket liklikanyo ti pannakaigamer a naimbag iti kasasaad ti unibersidad. Pilienyo koma ti alaenyo a kurso, kas pangarigan, ti panangipamaysa iti panagsursuro kadagiti paglaingan nga agtrabaho imbes a dagiti pilosopia iti lubong. Annadanyo ti pannakilangenyo. (1 Corinto 15:33) Taginayonenyo a nabileg ti bagiyo iti naespirituan babaen ti itatabuno kadagiti gimong, panagserbi iti tay-ak, ken ti personal a panagadal. Dadduma nga agtutubo nga obligado nga agadal iti unibersidad nabaelanda pay ti nagpayunir babaen ti panangpilida iti maysa nga eskediol iti kurso a mamagbalin a posible iti dayta.
Pilienyo a siaannad ken sikakararag ti karerayo, tapno saan laeng a mangiyeg iti personal a kinaragsak no di ket mangipaay pay kadakayo iti gundaway a ‘mangurnong kadagiti gamgameng sadi langit.’—Mateo 6:20.
[Dagiti Footnote]
a Idiay Estados Unidos, ti gastos iti unibersidad ket nasursurok a $10,000 iti makatawen! Masansan nga alaenna ti adu a tawtawen tapno makabayad ti estudiante iti pannakautangna.
b Mabalin a nasken ti makaawat iti uppat-tawen a titulo tapno mapennekyo dagiti dadakkelyo. Idiay Estados Unidos, ti maysa nga associate degree, kas pangarigan, ket awaten dagiti manangiyempleo kadagiti adu a propesional ken dagiti mainaig iti panagserbi a tay-ak ket daytat’ magun-odan iti dua a tawen.
[Blurb iti panid 13]
‘Ti maysa a titulo iti unibersidad dinan maipanamnama ti balligi iti panggun-odan iti trabaho.’—E.U. Departamento iti Pagtrabahuan