Agngangabit a Maungaw
KASLA naladingit ni Sam, ti tallo ti tawenna a gorilia nga adda iti retrato. Ngem, nalabit ditay pakasdaawan dayta. Dagiti mangnganup pinatayda ti inana, isu a naulila ken din makasubli iti sigud a pagtaenganna. Daksanggasat ta sumagmamano la a bulan kalpasan a naretrato, natay ni Sam gapu iti sakit iti aangsan. Ngem saan la a daytoy a gorilia ti nalidem ti masakbayanna.
Ti patinayon a pannakadadael ti sigud a pagtaenganda ti makagapu a karamanen dagita a parsua kadagiti agpegpeggad a maungaw. Ken tangay iti dadduma a lugar ket mapapatay dagiti gorilia tapno masida, pagpeggaden met unay dagiti nagtagipaltog a mangnganup ti napaut koma a panagbiag ti animal. Nupay nalidem ti masakbayan dagiti gorilia, nakarkaro pay ti dadduma a klase dagiti parsua.
Iladawan ti report nga insagana ti International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) ti nakalkaldaang a kasasaad ti adu nga atap nga animal iti lubong. Idi napalabas a sumagmamano a tawen, immadu ti kita dagiti parsua nga agpegpeggad a maungaw, ket makapadanag ti kapartak ti pannakaungawda. Nabiit pay a nangipablaak ti IUCN, maysa nga organisasion a mangsipsiput iti kasasaad ti rinibu a klase dagiti parsua, iti Red List a nairanta a mangipakaammo iti nakalkaldaang a kasasaad dagiti agpegpeggad a klase dagiti atap nga animal ditoy daga.
Agpegpeggad a maungaw ti dandani kakapat iti amin a mamalia iti lubong ken agarup kakawalo kadagiti tumatayab. Ket dagitoy laeng ti klase dagiti parsua nga addaan ebidensia nga agpegpeggadda. Di pay ammo ti kasasaad ti kaaduan a klase dagiti parsua iti planetatayo.
No maladingitanka iti kastoy a nakalkaldaang a kasasaad, anianto ketdin ti Namarsua? Kastoy ti kunana iti Saona: “Kukuak ti amin nga animal iti kabakiran.” (Salmo 50:10, Today’s English Version) Isu a sigurado a dina iyaleng-aleng ti nadangkok a pannakadadael dagiti pinarsuana a mismo. Iti libro nga Apocalipsis, ipanamnama ti Dios kadatayo a ‘dadaelennanto dagidiay mangdaddadael iti daga.’—Apocalipsis 11:18.
Ti panangsalaknib kadagiti atap nga animal iti planeta ken ti nalaka a madadael nga aglawlawna, a pagbibiagantay amin, ket dua laeng kadagiti dagus nga asikasuen ti Pagarian ti Dios inton ‘ti Dios pagbalinenna a baro ti amin a bambanag.’—Apocalipsis 21:5; Mateo 6:10.
[Kahon/Ladawan iti panid 16, 17]
Tigre (Panthera tigris)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: agarup 5,000 agingga iti 7,500 (bimmassit manipud 100,000 maysa a siglon ti napalabas)
◼ Dagiti kangrunaan a pangta: panaganup, pannakasabidong, pannakapukaw ti pagtaenganda, ken pannakaiputongda
[Kahon/Ladawan iti panid 17]
Giant Panda (Ailuropoda melanoleuca)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: 1,000—a mamagbalin iti dayta a maysa kadagiti manmano a mamalia ditoy daga
◼ Dagiti kangrunaan a pangta: manmano ti mayanakda ken pannakadadael dagiti kabakiran ti maysa a klase ti kawayan a maawagan mountain bamboo a pagtartaraonda
[Credit Line]
Foto: Zoo de la Casa de Campo, Madrid
[Kahon/Ladawan iti panid 17]
Orangutan (Pongo pygmaeus)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: agarup 20,000
◼ Dagiti kangrunaan a pangta: uram iti kabakiran, panagtroso, panaganup, ken panagipuslit para iti pannakainegosio dagiti taraken
[Credit Line]
Foto: Zoo, Santillana del Mar, Cantabria, España
[Kahon/Ladawan iti panid 18]
Lesser (Red) Panda (Ailurus fulgens)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: di ammo, ngem kasla bumasbassitda gapu iti panangdadael ti tao iti pagtaenganda ken bassit ti mayanakda
◼ Dagiti kangrunaan a pangta: panaganup, pannakadadael iti kabakiran ti maysa a klase ti kawayan a maawagan mountain bamboo, ken panagpaarab dagiti dinguen
[Credit Line]
Foto: Zoo de la Casa de Campo, Madrid
[Kahon/Ladawan iti panid 18]
Goeldi’s Monkey (Callimico goeldii)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: di ammo (idi laeng 1904 a natakuatan daytoy a bakes)
◼ Kangrunaan a pangta: pannakadadael ti napuskol a kabakiran ti Amazon ken manmanoda, nalakada laeng a maiputong
[Credit Line]
Foto: Zoo, Santillana del Mar, Cantabria, España
[Kahon/Ladawan iti panid 18]
Red-Crowned Crane (Grus japonensis)
◼ Napattapatta a populasion nga adda iti sigud a pagtaenganda: agarup 2,000
◼ Dagiti kangrunaan a pangta: pannakadungparda kadagiti kable ti elektrisidad, pannakadadael ken pannakamulit dagiti lugar a pagpapaaduanda
[Credit Line]
© 1986 Steve Kaufman